Urgenda roept het kabinet op haar belofte waar te maken en extra maatregelen te nemen nu het Urgenda doel gemist dreigt te worden. Recente cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) laten zien dat de 25% reductie van broeikasgassen per 2020 t.o.v. 1990 die voor het eerst door de rechter in 2015 werd opgelegd en eind 2019 door de rechter werd bevestigd waarschijnlijk niet wordt gehaald. Urgenda heeft om die reden per brief de regering gevraagd om extra maatregelen te nemen en te laten zien dat de Staat de uitspraken van drie rechters in de Urgenda-Klimaatzaak serieus neemt.
In december 2019 bepaalde de Hoge Raad dat de Nederlandse regering de mensenrechten van haar inwoners schond door onvoldoende maatregelen te nemen om een potentiële catastrofale klimaatverandering te voorkomen. De rechter bepaalde dat een reductie van 25% uiterlijk eind 2020 ten opzichte van 1990 het uiterste minimum was dat van Nederland verwacht mag worden. Het PBL gaf in zijn rapportage van vorige week aan dat het 25% doel dit jaar niet wordt gehaald (tenzij twee maanden lockdown en een hele warme winter). Wil de regering recht doen aan de uitspraak van de rechter, dan zal zij dus onmiddellijk extra maatregelen moeten nemen. Het verontrust Urgenda dat dit niet het geval lijkt te zijn.
Marjan Minnesma, directeur Urgenda: “Afgelopen week dienden zowel van Raan (PvdD) als van der Lee (GroenLinks) moties in die de regering vroegen om extra maatregelen te nemen om het Urgenda-vonnis te halen. Beide moties werden ontraden door het Ministerie van EZK. Gezien de recente cijfers van het PBL is dit verbazingwekkend en verontrustend. Het Kabinet komt hiermee ook niet haar belofte van dit voorjaar na, om dit najaar meer maatregelen te nemen mochten de cijfers daar aanleiding voor geven.”
Op 24 april 2020 schreef de minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) aan de Kamer een brief met daarin de maatregelen die uitgevoerd worden. De minister stelde in die brief:
“Met deze maatregelen komt, rekening houdend met de eerdere maatregelen-pakketten die het kabinet reeds heeft aangekondigd, het totale reductie-effect dat nog in de raming verwerkt moet worden in potentie op 11 tot 12 Mton. Met realisatie van deze reductie kan naar het oordeel van het kabinet dus in potentie voldaan worden aan de hiervoor genoemde opgave van 9 tot 11 Mton. […]
Daarom hanteert het kabinet voor een deel van de aanvullende maatregelen een adaptieve strategie, namelijk voor de maatregelen die betrekking hebben op de kolencentrales.”
Een paar weken na het publiceren van deze brief stelde het CBS vast dat de uitstoot over 2019 nog steeds 182,5 megaton (Mton) bedroeg en er in 2020 dus nog een gat van 16,5 Mton overbrugt moet worden om op de maximaal 166 Mton uitstoot te komen die door de rechter is opgelegd.(1) Net als eerdere jaren voorspelde het PBL dus een hogere daling van de uitstoot dan in werkelijkheid. Nu ook recente cijfers van het PBL laten zien dat ondanks de cononacrisis het 25% doel waarschijnlijk niet gehaald zal worden, zal het Kabinet de door haar aangekondigde “adaptieve strategie” in moeten zetten, en meer maatregelen nemen. Deze oproep heeft Urgenda per brief aan de premier en aan de Minister van EZK gedaan.
Het makkelijkst is het om de kolencentrales te sluiten of te zorgen dat ze niet harder gaan draaien dan dit jaar. Dat kan heel goed, zagen we afgelopen jaar. De gasprijzen waren zo laag, dat kolencentrales voor minder dan 25% benut werden, terwijl gascentrales (met slechts de helft van de uitstoot per kWh) veel meer benut werden. Dit levert voor onze energievoorziening geen enkel probleem op, dus de kolencentrales kunnen wettelijk bevolen worden om nooit meer dan 25% van hun capaciteit te gebruiken.
Hoewel de officiële instanties houtige biomassa nog steeds zien als een vorm van duurzame energie, verwachten wij dat dit gaat veranderen, aangezien de uitstoot per kWh van houtige biomassa hoger is dan die van steenkool. Het duurt gemiddeld 40 jaar voordat een boom die CO2 weer opneemt, dat is tijd die we helaas niet meer hebben. Juist de komende tien jaar moet elke uitstoot die we kunnen vermijden, vermeden worden. Houtige biomassa is geen transitiebrandstof en geen oplossing voor ontwrichtende klimaatverandering, zij verergert juist de situatie. Kolencentrales terug naar 25% van hun capaciteit voor kolen EN biomassa is het minimum. Nog beter en meer kans op het halen van het Urgendavonnis is het helemaal sluiten van nog 1 of zelfs 2 centrales. Urgenda hoort graag van het kabinet hoe zij het doel van 25% reductie in 2020 t.o.v.1990 structureel gaat halen.
