Menu

Filter op
content
PONT Klimaat

0

Haven Amsterdam timmert aan de weg naar een circulaire economie

In de Week van de Circulaire Economie organiseerde Port of Amsterdam een havenrondvaart in het teken van circulariteit. Al varend gaf de tour een inkijkje in hoe de circulaire economie vorm krijgt in de Amsterdamse haven, waar zware industrie centraal staat. Klimaatweb ging te water en ontdekte aan boord de circulaire uitdagingen en innovatieve oplossingen van de haven van Amsterdam.

9 februari 2023

 
Het is een kraakheldere dinsdag. We verzamelen bij innovatiehub Prodock, aan de rand van de A5. Aan de overkant van het water ligt een werf met twee superjachten, waarvan één met privé onderzeeër. Een voorteken van de diversiteit aan bedrijvigheid die we vandaag tegen gaan komen. Rondvaartboot Multatuli meert aan en al snel steekt James Hallworth, Commercieel Manager Circulaire Economie bij Port of Amsterdam, letterlijk en figuurlijk van wal. De tocht zal ons vandaag meenemen door de Westhaven en de Amerikahaven.

Een nieuw vestigingsbeleid

Het havenbedrijf werkt met huur en erfpacht. ‘Vroeger, met de lineaire economie als uitgangspunt, betekende dit zoveel mogelijk producten en grondstoffen door de haven krijgen’, vertelt Hallworth. Met een nieuw vestigingsbeleid wil de haven van Amsterdam een circulaire economie realiseren. Dit betekent het creëren van meerwaarde. Het havenbedrijf vraagt zich continue af: waar kan je invloed uitoefenen als gebiedsbeheerder in contracten? Zo wil de haven circulaire processen faciliteren. Denk aan het hoogwaardig omzetten van voedsel- en huishoudresten. Bepaalde vetten zoals frituurvet, die voorheen werden omgezet naar veevoer, hebben nu een markt om tot biodiesel of biogas te worden ge-upcycled. Bij de centrale van Renewi kan dit ook in Bio-LNG worden omgezet, dat weer gebruikt kan worden als brandstof voor wegtransport.

Milieuruimte

Volgens Hallworth is de haven een ultieme plek voor duurzame innovatie. Het havengebied heeft milieuruimte. Met omwonenden hoeft minder rekening gehouden te worden, waardoor er letterlijk en figuurlijk ruimte is gereserveerd voor stank, geluid en gevaar. Dat maakt de haven bij uitstek een goede plek om circulaire processen op industriële schaal te realiseren. Afspraken gingen voorheen vooral over deze lokale milieuruimte, nu komt daar ketenverantwoordelijkheid bij om duurzaamheid binnen en buiten de haven te waarborgen. Wat opvalt is de hoeveelheid steenkool die vanuit de boot te zien is. In 2030 wil Port of Amsterdam geen steenkool meer doorsluizen. HES, het bedrijf dat op- en overslagdiensten van onder andere steenkool levert, wil de haven echter als waardevolle klant behouden. Daarom maken HES en Port of Amsterdam nu afspraken over de opslag van bulkproducten die bijdragen aan de circulaire economie. Vandaar dat een deel van het HES-terrein nu al schroot opslaat.

Synergie voor een goed vestigingsklimaat

We varen de Amerikahaven in, waar Voorbij Prefab op maat gemaakte betonelementen, transformatorhuisjes en delen voor woningen maakt. Dit gebeurt gerobotiseerd en van gerycled materiaal. Zand, kiezels en niet-geactiveerd cement wordt uit gesloopte gebouwen hergebruikt. Hierdoor is de CO2-voetafdruk van het beton aanzienlijk kleiner. Daarnaast zit Renewi, dat deze reststromen verzamelt die bij Voorbij Prefab als grondstof voor nieuwe beton binnenkomen. Een symbiotische relatie waarbij de twee bedrijven van elkaar afhankelijk zijn en bijvoorbeeld op transportkosten kunnen besparen. Deze synergie zorgt voor een goed vestigingsklimaat voor circulaire bedrijven, waardoor ze niet snel uit de haven weg zullen vertrekken.
De rondvaartboot vanaf Prodock

Port of Amsterdam Youngboard

Linda van Waveren, Programmamanager Duurzaamheid van Port of Amsterdam, komt zich achter in de boot voorstellen. Ze vertelt over de YoungBoard van het bedrijf, een nieuw strategisch adviesorgaan en klankbord voor de directie. De YoungBoard houdt de directie een spiegel voor: worden bepaalde keuzes niet op volgende generaties afgewenteld? Zo heeft de Youngboard het verzoek van verschillende bedrijven of er tijdens de energiecrisis extra kolen in de haven opgeslagen konden worden geweigerd. Ook wordt er gekeken naar hoe het havenbedrijf invloed kan uitoefenen op de duurzaamheid van ketens van bedrijven die zich willen vestigen. Zo heeft een palmolieraffinaderij aanvraag gedaan om naar de haven te komen. Deze industrie gaat vaak gepaard met ontbossingsproblemen. Port of Amsterdam wil contractueel vastleggen dat dit bedrijf alleen 100 procent duurzame palmolie mag verhandelen. Als blijkt dat dit niet zo is volgen er boetes, met die inkomsten worden dan bebossingsprojecten gefinancierd. Zo verwezenlijkt het havenbedrijf de circulaire wens van de werknemers intern en houdt het rekening met de maatschappelijke ontwikkelingen.

Innovatiehub Prodock

We eindigen de rondvaart bij het startpunt; Prodock, waar we te voet nog een klein rondje maken. Prodock is een innovatiehub, in 2015 opgezet door Port of Amsterdam. In de hub bevinden zich ongeveer 12 verschillende startups en scale-ups. Het is bedacht om de drempel voor innovatieve bedrijfsvormen te verlagen en daarmee investeringen aan te trekken. Door de locatie van Prodock, in het havengebied, is er de kans om te leren van de grote industrie. Een bedrijf dat zich bij Prodock aanmeld moet daarom wel iets met de haven of de activiteiten in de haven te maken hebben. Initiatieven komen bij Prodock om te testen, om vervolgens een demofabriek en een fabriek op ware grootte te realiseren. Volgens Hallworth is het idee van deze hub een beetje afgekeken van de haven van Rotterdam, maar zie je nu in veel meer havens deze initiatieven ontstaan. Een aantal voorbeelden van circulaire bedrijven die in Prodock zijn opgestart:
  • Caffe Inc., doet onderzoek naar hoogwaardig hergebruik van koffieprut.

  • Good fuels, maakt biobrandstoffen (voor schepen) uit gecertificeerde afval- en reststromen.

  • ReefSystems, maakt artificiële riffen die biodiversiteit van bijvoorbeeld kades verbeteren.

  • Photanol, gebruikt bacteriën om koolstofverbindingen voor bijvoorbeeld kunststoffen te maken, om daarmee CO2 op te slaan.

  • Clean the World, hergebruikt (deels gebruikte) hotelzeepjes en recyclet de plastic zeepflesjes.

Hotelzeepjes van Clean the world
Omdat het proces verder gaat dan een product richting de verbrandingsoven sturen, komt er volgens Hallworth bij de circulaire economie ook vaak een sociaal aspect kijken. Dit biedt mogelijkheid om mensen met afstand tot te arbeidsmarkt bij nieuwe innovaties te betrekken. Steeds meer bedrijven willen waarde uit reststromen halen. De laatste jaren raakte deze interesse voor hergebruik in een stroomverstelling. Zo geeft Hallworth aan dat een industrieel ecosysteem zich aan het ontwikkelen is, waarbij verschillende partijen samenwerken om waarde uit een reststroom te halen. Port of Amsterdam hoopt op deze manier stromen gesloten te krijgen zonder enig restproduct en daarmee de belangrijkste circulaire economie hotspot van Europa te worden.

Artikel delen

Reacties

Laat een reactie achter