Op 9 augustus heeft het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) tijdens een persconferentie een nieuw rapport gepresenteerd: ‘Climate Change 2021: the Physical Science Basis’. Meer dan 14000 verschillende wetenschappelijke onderzoeken worden geciteerd in dit rapport dat tot stand is gekomen door het werk van 234 klimaatwetenschappers uit 65 verschillende landen. De rapporten van het IPCC zijn leidend voor internationaal en nationaal klimaatbeleid en zal ook ruim aan bod komen bij de Klimaatconferentie van de VN in Glasgow in oktober 2021.
Het rapport geeft nieuwe inschattingen van de kans om in de komende decennia de grens van 1.5 graden Celsius opwarming te overschrijden. Het IPCC is bezig met het samenstellen van het zesde Assessment Report, ‘AR6 Synthesis Report: Climate Change 2022’, opgedeeld in drie verschillende delen. Het rapport wat nu is gepubliceerd is het eerste deel, samengesteld door Working Group I en omschrijft de wetenschappelijke ontwikkelingen en bevindingen binnen de klimaatwetenschap. In 2022 worden de andere twee delen gepubliceerd, ‘Mitigation of Climate Change’ en ‘Impacts, Adaptation and Vulnerability’, door Working Groups II en III.
IPCC Working Group I Co-Chair Valérie Masson-Delmotte zei tijdens de persconferentie: “Tenzij er onmiddellijke en grootschalige reducties in de uitstoot van broeikasgassen worden geïnitieerd, zal het beperken van de opwarming van 1,5 graad Celsius volledig onhaalbaar zijn.” Het rapport moet ook dienen als een realitycheck. Masson-Delmotte: ‘We hebben nu een veel duidelijker beeld van het verleden, het huidige en toekomstige klimaat. Dit is essentieel voor het begrijpen van waar het naartoe gaat, wat we nog kunnen doen en hoe we ons kunnen voorbereiden.’
De klimaatwetenschap voorspelt dat in het komende decennium klimaatverandering toe zal nemen in elke regio. Bij een opwarming van 1.5 graden Celsius zullen er meer hittegolven zijn, langere warme periodes en kortere koude periodes. Bij een opwarming van 2.0 graden Celsius is het waarschijnlijk dat extreme hitte vaker een kritieke grens over gaat voor landbouw en menselijke gezondheid.
Wat nieuw is in dit rapport, is de focus op regionaal niveau. Ruim een derde van het rapport is gewijd aan regionale klimaatinformatie die als basis kan dienen voor risicobeoordeling, klimaatadaptatie en andere besluitvorming. Het biedt ook een nieuw referentiekader voor het begrijpen van fysieke veranderingen van het klimaat – zoals hitte, kou, regen, droogte, sneeuw, wind, overstromingen en meer – en wat dit alles betekent voor de samenleving en de ecosystemen.
Om deze informatie inzichtelijker te maken is er ook Interactive Atlas opgezet, waarin men verschillende scenario’s van klimaatverandering kan simuleren met de laatste informatie en zo kan zien wat dit betekent voor de wereld of hun land of regio.
Ook is het duidelijker dan ooit dat de bijdrage van de mens van grote invloed is en zal blijven op klimaatverandering. IPCC Working Group I Co-Chair Panmao Zhai: “Het is onweerlegbaar dat menselijke activiteiten klimaatverandering veroorzaken, waardoor extreme klimaatgebeurtenissen, waaronder hittegolven, hevige regenval en droogte, frequenter en ernstiger worden.”
Daarnaast laat het rapport de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen zien op het gebied van attributie – inzicht in de rol van klimaatverandering bij toename van bepaalde weer- en klimaatgebeurtenissen (zoals extreme hittegolven of regenval). Ook blijkt dat menselijk handelen wel degelijk nog de potentie heeft om de toekomstige koers van het klimaat te beïnvloeden. CO2 is de belangrijkste oorzaak van klimaatverandering, ondanks het feit dat andere gassen en luchtverontreinigende stoffen ook het klimaat beïnvloeden. “Het stabiliseren van het klimaat vereist een sterke, snelle en voortdurende vermindering van uitstoot van broeikasgassen en CO2. Beperking van andere broeikasgassen en luchtverontreinigende stoffen – met name methaan – kunnen voordelen hebben voor zowel de menselijke gezondheid als het klimaat,” zei Zhai.
Demissionair-premier Rutte werd tijdens een persconferentie om reactie gevraagd op de nieuwe bevindingen. Hij noemde het rapport en bijbehorende berichten “zeer zorgelijk”. Hij benoemde dat het niet alleen voor het huidige kabinet een groot vraagstuk is, maar dat het ook een grote rol speelt en zal blijven spelen tijdens de lopende formatie.
Op de vraag of Nederland nu genoeg doet om extreme klimaatverandering tegen te gaan had Rutte niet een sluitend antwoord: “Er lijkt nog steeds een gat te zitten tussen de doelstelling 2030 en de huidige afspraken die we gemaakt hebben opleveren. Dat is een van de vraagstukken die er ligt voor de komende weken, zowel in het kabinet als ook in de formatie: hoe dicht je dat gat tot 2030 en vervolgens hoe vul je in alles tot 2050.” Rutte zei dat hij met Marjan Minnesma en Dilan Yeşilgöz-Zegerius om de tafel had gezeten om een aantal projecten te bespreken, waaronder de groene-waterstofeconomie, “een heel spannende ontwikkeling”.
Verder wilde de demissionair-premier nog niet spreken van drastische maatregelen, maar benadrukte hij vooral de kans die hij hierin voor Nederland ziet ontstaan: “Als we dit slim doen, is mijn voorspelling dat we als we over tien jaar terug kijken zien dat van de ongeveer tien miljoen banen er dan inmiddels een paar miljoen banen zijn ontstaan in de hoek van dit vraagstuk.”
Lees hier de samenvatting van het rapport: ‘Summary for Policy Makers’. (Binnenkort beschikbaar)
Lees hier het volledige rapport: ‘Climate Change 2021: the Physical Science Basis’.
