Jonathan Verschuuren: “In de landbouw staat het beleid gericht op terugdringing van emissies nog in de kinderschoenen”
Het Urgenda-doel werd op het nippertje gehaald, mede dankzij een warme winter en corona. Maar ook in 2021 is 25% Co2-reductie ten opzichte van 1990 noodzakelijk. Er zijn dus meer en betere maatregelen nodig, dat bleek ook uit de Klimaat- en energieverkenning die eind 2020 werd gepubliceerd. Drie experts komen aan het woord over het Nederlandse klimaatbeleid. Deze week Jonathan Verschuuren; over juridische ontwikkelingen, emissiebeleid in de landbouw en de voedseltransitie.
“Naast de energietransitie staat de wereld ook voor een voedseltransitie”
Een sector die in de belangstelling staat, omdat daar het beleid gericht op terugdringing van emissies (afgezien van energiegebruik in de glastuinbouw) nog in de kinderschoenen staat, is de landbouw. Methaan- en lachgasemissies uit de veehouderij vormen enerzijds een belangrijke oorzaak van klimaatverandering, anderzijds bieden de grote arealen aan landbouwgrond in potentie ruimte voor extra vastlegging van koolstof uit de atmosfeer, zowel in de bodem als in vegetatie. Het eerste wordt grotendeels geregeld via de algemene doelstellingen in de ESR, het tweede via de LULUCF Verordening. Via het Gemeenschappelijk landbouwbeleid wordt bovendien geprobeerd boeren aan te zetten tot extra maatregelen. Erg veel effect hebben deze regels nog niet. De KEV laat zien dat vooral andere milieuregels, bijvoorbeeld gericht op stikstof of fosfaat, bijdragen aan daling van emissies uit veehouderij.
Naast de energietransitie staat de wereld ook voor een voedseltransitie, niet alleen vanwege klimaatverandering, maar simpelweg ook omdat er onvoldoende ruimte is op aarde om voor de 10 miljard mensen in 2050 op deze manier het voedsel te blijven produceren. Ook de gevolgen voor milieu en natuur, denk aan de stikstofcrisis, en gezondheid (ongezond voedsel leidt mondiaal tot een enorm verlies aan gezonde levensjaren, óók in rijke landen) nopen tot een herbezinning. Verder staat, na de Covid-19 pandemie, het risico op zoönosen hoog op de agenda. Kern van deze transitie is een beweging richting (veel) meer plantaardig voedsel. Vanuit de wetenschap wordt inmiddels vrij eensgezind gepleit voor een snelle en drastische voedseltransitie. Dat vergt een goed georkestreerde aanpak door middel van de verschillende beschikbare juridische instrumenten, waarbij de sector veel meer integraal wordt bekeken in plaats gefragmenteerd vanuit de verschillende sporen en sub-sporen. Een goed doordachte instrumentenmix, waarbij alle schakels in de voedselketen, inclusief de consument, worden beïnvloed is daarvoor vereist.
Ik verwacht dat de juridische omgeving voor het klimaatbeleid nog wel even in beweging zal zijn.
Lees ook het eerste artikel uit deze serie: Marjan Minnesma: “Men zegt in woorden het Urgenda-vonnis te willen naleven, maar de daden zijn er niet naar”
Lees hier meer over de Klimaat- en Energieverkenning 2020 van het PBL
