Op 7 juli heeft het Nationaal Programma RES een stand van zaken (‘foto’) gepubliceerd over de Regionale Energiestrategieën (RES): een blik op waar de 30 RES-regio’s staan op weg naar 2030. De regio’s zijn ambitieus uit de startblokken gekomen, met opgeteld 55 TWh aan plannen voor wind- en zonne-energie . Maar in de afgelopen periode lijkt de dynamiek te zijn verdwenen, terwijl de urgentie is toegenomen om snel meer duurzame energieprojecten aan te leggen. Door de oorlog in Oekraïne, de hoge prijzen voor fossiele energie en de wens om import te verminderen, zijn zon en wind nu het stabiele en betaalbare deel van de elektriciteitsvoorziening. Het afgelopen half jaar leverde hernieuwbare energie maar liefst 41 procent van de elektriciteit op. “De RESsen hebben na de gemeenteraadsverkiezingen een nieuwe kickstart nodig, zegt Olof van der Gaag, voorzitter Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). “Ik roep alle nieuwe gemeenteraadsleden en wethouders op: ga actief aan de slag met duurzame energie en neem positieve besluiten om snel projecten te vergunnen.”
De NVDE is positief over de ambitie die door de regio’s is getoond. De biedingen van de eerste RES’en kwamen gezamenlijk uit op 55 TWh op te wekken zonne- en windenergie in 2030. De urgentie voor de energietransitie neemt ondertussen toe door een hogere Europese en hogere nationale ambitie voor CO2-reductie en de oorlog in Oekraïne. Uit het eindrapport ‘Alles uit de Kast’ vanuit het Uitvoeringsoverleg Elektriciteit blijkt dat er door deze ontwikkelingen een substantiële stijging van de elektriciteitsvraag verwacht wordt richting 2030: van de 120 TWh uit het Klimaatakkoord naar een ordegrootte van 200 TWh. “We zullen dus extra duurzame energie moeten opwekken, ook op land.”, zegt Van der Gaag.
Bron: Nationaal Programma RES
De NVDE ziet kansen voor de regio’s om te versnellen. Het duurzame bedrijfsleven staat klaar om daarbij te helpen en riep eerder al op tot radicale versnelling. Het verder uitwerken van zoekgebieden naar concrete locaties voor het opwekken van zonne- en windenergie vraagt nu volop aandacht. Energie moet prioriteit krijgen in onze ruimtelijke ordening. Het zoeken naar slimme oplossingen om het energienet te ontlasten of uitbreidingen daarvan te versnellen zijn nu cruciaal. Een brede coalitie deed in januari al aanbevelingen hoe marktpartijen en overheden samen kunnen zorgen dat het net snel uitgebreid en slim gebruikt wordt, in het plan Samen sneller het net op. Het combineren van zonne- en windenergie op één plek helpt bijvoorbeeld enorm om het net efficiënt te gebruiken.
We doen daarom de volgende suggesties:
Neem technische, economische en planologische uitvoerbaarheid mee in de uitwerking naar RES 2.0.
Creëer een goede balans tussen zonne-energie en windenergie. Stuur daarbij op energiehubs van verschillende technieken / projecten (wind/zon/opslag) in hetzelfde gebied, de combinatie van participatie- en vergunningstrajecten en efficiënt netgebruik.
Maak concrete warmte-uitvoeringsplannen per wijk, nu de meeste warmte-transitievisies door gemeenten zijn afgerond.
Neem als provincie(s) en gemeenten sneller besluiten over wie optreedt als bevoegd gezag bij windenergieprojecten.
Voorkom stagnatie in vergunningverlening. Stel daarom bij de start van een project een gezamenlijke planning op met initiatiefnemers en probeer processen en onderzoeken parallel te doorlopen i.p.v. volgordelijk.
Richt een Landelijk Expertteam Versnelling Doorlooptijden in. Dat team kan op aanvraag bijspringen bij complexe cases.
De NVDE is blij dat de regio’s zijn gaan fungeren als een platform voor samenwerking tussen maatschappelijke organisaties, inwoners, energiecoöperaties, netbeheerders, bedrijfsleven en overheden: landelijk, regionaal en lokaal. Vanuit de NVDE zien we dat regio’s het nog steeds spannend vinden om marktpartijen met een commercieel belang te betrekken bij de RES. Dat is een gemiste kans, want marktkennis draagt bij aan de concrete uitvoerbaarheid van de RES. Samenwerken tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke partners is cruciaal en werkt uiteindelijk versnellend. Wij hebben de volgende voorstellen die hierover gaan:
Zorg voor transparante, inhoudelijk goed uitgewerkte maatschappelijke tenders met een gelijk speelveld voor alle type initiatiefnemers. Een checklist hiervoor van NVDE, Holland Solar en NWEA staat hier.
Versterk per provincie/regionaal ontwikkelbedrijf de organisatie van verduurzaming op bedrijventerreinen. Betrek ook de branches die actief zijn op deze bedrijventerreinen bij het opstellen en uitvoeren van plannen hiervoor.
Organiseer landelijk de financiering voor maatschappelijk wenselijke keuzes. Zorg ervoor dat uiterlijk 1 januari 2023 de SDE++ hierop is aangepast en een landelijk kwaliteitsbudget ‘live’ is, conform Eindadvies SDE & Maatschappelijke Kosten. Zo hebben bedrijven, overheden en maatschappelijke partners de financiële zekerheid om investeringsbeslissingen te kunnen nemen en samen projecten te gaan realiseren.
Kamerbrief over hernieuwbare energie op land en regionale energiestrategieën
