1.1In cassatie kan van de volgende feiten worden uitgegaan.n

Deze feiten zijn, met een aantal redactionele aanpassingen, ontleend aan het bestreden arrest (hof Amsterdam 17 oktober 2023, ECLI:NL:GHAMS:2023:2702), rov. 3.3., onder (i)-(xvii).

1.2 [betrokkene 1] (hierna: ‘ [betrokkene 1] ’) is geboren in 1948. Corona Holdings is zijn persoonlijke holding. Na een carrière bij Shell heeft [betrokkene 1] in 2001 Transmark International B.V. (hierna: ‘Transmark’) overgenomen. Transmark is actief in de olieservice-industrie.

1.3Omstreeks november 2009 heeft [betrokkene 1] Transmark verkocht aan MC Junkin Redman Corp (hierna: ‘MRC’). MRC heeft de koopsom deels voldaan door middel van een aandelenpakket in MRC, dat door [betrokkene 1] werd aangehouden bij Goldman Sachs in New York. Het meerderen

Ik begrijp: restant.

van de koopsom is door MRC voldaan in contanten, waarvan Corona Holdings een deel heeft geïnvesteerd in geometrischen

Ik begrijp: geothermische.

energieprojecten in Chili en Turkije.

1.4Na de verkoop van Transmark werd [betrokkene 1] non-executive director bij MRC. Tot begin 2019 was het hem niet, althans niet zonder toestemming van MRC, toegestaan in zijn aandelen in MRC te handelen.

1.5Op verzoek van [betrokkene 1] heeft Van Lanschot Corona Holdings in januari 2017 een effectenkrediet van € 2 miljoen in rekening-courant verstrekt, ten behoeve van [betrokkene 1] ’ levensonderhoud. [betrokkene 1] bezat op dat moment via Corona Holdings 1,6 miljoen MRC-aandelen, die toen ongeveer € 32,5 miljoen waard waren. Vanwege de eenzijdige samenstelling van en het samenhangende koersrisico ten aanzien van dit aandelenpakket heeft Van Lanschot hieraan een dekkingswaarde toegekend van 20% en zich de aandelen laten verpanden. Op 27 januari 2017 heeft [betrokkene 1] namens Corona Holdings de kredietovereenkomst met Van Lanschot ondertekend.

1.6Van Lanschot eiste dat Corona Holdings met haar een beleggingsadviesovereenkomst sloot. Ter bepaling van het beleggersrisicoprofiel van Corona Holdings heeft Van Lanschot met [betrokkene 1] een gesprek gevoerd en is namens Corona Holdings een vragenlijst ingevuld.n

Deze vragenlijst is overgelegd als productie 4 bij de conclusie van antwoord.

In het gesprek en de vragenlijst is vermeld dat [betrokkene 1] ervaring heeft met vermogensbeheer, beleggingsadvies en zelf beleggen. Verder staat in de vragenlijst dat Corona Holdings als doel heeft om het vermogen in tien jaar te laten groeien naar € 40 miljoen. Op basis van het gesprek en de vragenlijst heeft Van Lanschot het risicoprofiel “groeigericht” passend geacht bij Corona Holdings, maar het is uiteindelijk vastgesteld op “offensief”.

1.7Bij brief van 6 februari 2017 heeft Van Lanschot Corona Holdings een “Bevestigingsrapport risicoprofiel” toegezonden.n

Deze brief is overgelegd als productie 6 bij de conclusie van antwoord.

In de brief wordt Corona Holdings gewaarschuwd dat er met het hogere risicoprofiel weliswaar kans is op het halen van een hoger rendement op lange termijn, maar dat er vooral op korte termijn een hoger risico bestaat dan op basis van de inventarisatie passend is. In het bijgevoegde rapport bevestigt Corona Holdings dat haar inkomen in de komende tien jaren naar verwachting voldoende is om te voorzien in haar dan wel [betrokkene 1] ’ financiële verplichtingen en andere reguliere uitgaven, dat het vermogen op de Van Lanschot-rekening niet nodig is als Corona Holdings dan wel [betrokkene 1] onvoorziene uitgaven heeft en dat de beleggingsdoelstellingen met de rekening ‘minder essentieel’ zijn, zoals dividenduitkeringen,n

Ik begrijp het zo dat het verkrijgen van/gericht zijn op dividenduitkeringen (voor doelen als schenkingen of eerder stoppen met werken) een voorbeeld is van een beleggingsdoelstelling die ‘minder essentieel’ is.

dat een pensioendoelstelling niet het belangrijkste doel van het vermogen op deze rekening is en dat de consequenties voor de vennootschap dan wel [betrokkene 1] beperkt zijn als de doelen niet worden gehaald, omdat de vennootschap haar doelstellingen zo nodig kan verlagen.

1.8Op 20 februari 2017 heeft [betrokkene 1] namens Corona Holdings de beleggingsadviesovereenkomst met Van Lanschot ondertekend. Op 31 maart 2017 zijn de MRC-aandelen van Corona Holdings overgeboekt van Goldman Sachs naar Van Lanschot (waar hierna wordt gesproken over MRC-aandelen gaat het steeds om MRC-aandelen in de bij Van Lanschot aangehouden portefeuille van Corona Holdings).

1.9Op 15 februari 2019 is [betrokkene 1] ’ functie als non-executive director bij MRC geëindigd. De tot dan toe geldende beperking voor [betrokkene 1] /Corona Holdings om te handelen in aandelen MRC is daarmee komen te vervallen.

1.10Bij e-mail van 1 maart 2019 heeft [betrokkene 2], beleggingsadviseur bij Van Lanschot, aan [betrokkene 1] een beleggingsvoorstel voor Corona Holdings gestuurd, met een focus op dividend. [betrokkene 2] schreef dat intern onderzoek had geleerd dat de mogelijkheden voor direct long/short strategieën,n

Uit openbare bronnen volgt dat “direct long/short strategieën” beleggingsstrategieën zijn, waarbij wordt geanticipeerd op koersstijgingen (long) dan wel op koersdalingen (short) en waarbij geen gebruik wordt gemaakt van derivaten (afgeleide beleggingsproducten).

het handelen in futuresn

Uit openbare bronnen volgt dat “futures” derivaten zijn waarbij wordt overeengekomen dat een bepaald aantal specifieke (financiële) producten op een vastgelegd moment (in de toekomst) en tegen een bepaalde prijs wordt gekocht of verkocht.

en andere derivaten bij Van Lanschot beperkt zijn en dat in Nederland DeGiro als een van de weinige partijen deze diensten aanbiedt. [betrokkene 2] adviseerde [betrokkene 1] /Corona Holdings om bij de Amerikaanse brokers navraag te doen. [betrokkene 1] heeft hierop geantwoord dat hij erop zou terugkomen, maar voorlopig niets wilde veranderen.

1.11Bij e-mail van 16 mei 2019 heeft [betrokkene 1] Van Lanschot opdracht gegeven tot het verkopen van 12.000 MRC-aandelen per week om “meer balans in zijn portefeuille aan te brengen”.n

Deze e-mail is overgelegd als (onderdeel van) productie 16 bij de conclusie van antwoord.

[betrokkene 1] schreef dat hij de verkoopopbrengst wilde beleggen in “hoge dividend yield aandelen”n

Uit openbare bronnen volgt dat met “hoge dividend yield aandelen” wordt bedoeld: aandelen die een hoog rendement kennen.

, waarbij hij dacht aan aandelen Shell, omdat hij vooralsnog vertrouwen had in de olieprijs. [betrokkene 2] heeft diezelfde dag geantwoord dat ze het een goed plan vond om meer spreiding aan te brengen en dat [betrokkene 1] voor hoge dividenden ook kon denken aan Total of Exxon. Verder vroeg ze of er een minimumverkoopprijs in acht moest worden genomen.

1.12 [betrokkene 1] heeft op 17 mei 2019 teruggeschreven dat er ook naar high yield bondsn

Uit openbare bronnen volgt dat met “high yield bonds” wordt bedoeld: obligaties (verhandelbare schuldbewijzen) die een hoog rendement kennen (maar mogelijk ook een hoog risico, al dan niet in verband met een lage kredietwaardigheid van de uitgever van de obligaties).

kon worden gekeken, dat hij graag inkomen wilde gaan genereren en over de timing van de verkoop wilde bellen. [betrokkene 2] antwoordde op 22 mei 2019 dat de koers van het aandeel MRC nog niet boven de US$ 17 uitkwam en stelde voor om een order te geven voor de verkoop van 12.000 MRC-aandelen met een limiet van US$ 16,50. [betrokkene 1] liet weten dat hij nog even wilde nadenken.

1.13Op 27 mei 2019 vroeg [betrokkene 1] om tot nader order 40.000 MRC-aandelen per week te verkopen tegen ten minste US$ 17 per aandeel. [betrokkene 2] schreef diezelfde dag terug dat dat die dag nog niet kon omdat in de VS de beurs dicht was vanwege Memorial Day en dat het aandeel MRC de vrijdag ervoor was gesloten op US$ 15,52. [betrokkene 1] liet daarop weten dat hij de order wilde handhaven en dat hij twee weken met vakantie zou gaan. Toen [betrokkene 2] hem op 29 mei 2019 schreef dat de koers nog niet boven US$ 17 was uitgekomen, antwoordde [betrokkene 1] dat hij geen behoefte had aan dagelijkse rapportages, zeker niet in zijn vakantie.

1.14Bij e-mail van 11 juni 2019 schreef [betrokkene 1] dat hij van “bullish”n

Uit openbare bronnen volgt dat met “bullish” wordt bedoeld: (verwachting van) stijgende prijzen.

meer “bearish”n

Uit openbare bronnen volgt dat met “bearish” wordt bedoeld: (verwachting van) dalende prijzen.

begon te worden over de olieprijzen en dat hij overwoog om een Nymex-hedgen

Uit openbare bronnen volgt dat hier met “Nymex-hedge” wordt bedoeld: afdekking van een financieel risico ten aanzien van een investering met een andere investering (hedge) via de New York Mercantile Exchange (een derivatenbeursbedrijf voor handel in grondstoffen).

op de olieprijs te zetten.n

Deze e-mail is overgelegd als (onderdeel van) productie 16 bij de conclusie van antwoord.

Hij vroeg [betrokkene 2] naar haar advies. [betrokkene 2] antwoordde dat “in de huidige geopolitieke omgeving het voorspellen van de future termijncurve voor commodities” een zeer onzekere aangelegenheid was.n

Deze e-mail is overgelegd als (onderdeel van) productie 16 bij de conclusie van antwoord.

Ze wees [betrokkene 1] op de hoge kosten en schreef dat Van Lanschot niet in futures handelde en dat [betrokkene 1] daarvoor bij andere instellingen te rade moest gaan. Twee weken later liet [betrokkene 1] weten dat hij de hedge toch niet had geplaatst en dat dat ook goed was, omdat het sentiment weer meer “bullish” was geworden.

1.15In de zomer van 2019 is [betrokkene 3] bij Van Lanschot de vaste beleggingsadviseur van [betrokkene 1] /Corona geworden. Ook [betrokkene 3] en [betrokkene 1] hebben op verschillende momenten overleg gevoerd over de portefeuille van Corona Holdings. Corona Holdings heeft in die periode voor ongeveer € 2 miljoen aan MRC-aandelen verkocht, maar ook voor in elk geval € 1 miljoen MRC-aandelen gekocht.

1.16Op 7 november 2019 hebben [betrokkene 1] en [betrokkene 3] gesproken over de mogelijkheden van een hedgen

Zie voetnoot 14 hiervoor.

en het al dan niet verkopen van een deel van de MRC-aandelen. [betrokkene 1] vertelde dat hij niet vreselijk veel cash had, maar in de komende twaalf maanden zakelijk wel voor een uitgavenpost van zeker vijf, zes miljoen en misschien wel tien miljoen euro stond. De koers van het aandeel MRC was op dat moment US$ 14,90 of 14,80. [betrokkene 1] sprak zijn zorg uit dat de koers zou teruglopen naar US$ 11 in welk geval er niet veel over zou blijven. [betrokkene 3] heeft geantwoord dat hedgen met opties weliswaar mogelijk maar lastig was vanwege de geringe handel in MRC-aandelen. [betrokkene 1] heeft Van Lanschot opdracht gegeven om 100.000 MRC-aandelen in plukjes te verkopen tegen een minimumprijs van US$ 15.

1.17Nadat in december 2019 in China Covid-19 was ontdekt en dit virus in januari 2020 ook buiten China begon op te duiken, zijn oliegerelateerde aandelenkoersen gaan dalen. [betrokkene 1] en [betrokkene 3] hebben toen meermalen contact gehad over het marktsentiment in de oliesector, long en short positiesn

Uit openbare bronnen volgt dat met “long en short posities” hier wordt bedoeld: beleggingen waarvan de bedoeling is om deze op een later moment met winst te verkopen (long positie) of beleggingen (die de belegger heeft ‘geleend’ en vervolgens verkocht) waarvan de bedoeling is om deze op een later moment bij een lagere koers terug te kopen (short positie). Zie ook voetnoot 7 hiervoor.

in MRC en WTIn

Uit openbare bronnen volgt dat hier met “WTI” wordt bedoeld “West Texas Intermediate” (een informele verwijzing naar futures met betrekking tot (een bepaalde waarde van) ruwe olie die worden verhandeld op een markt). Zie voetnoot 8 hiervoor.

en het verkopen van MRC-aandelen. Op 27 januari 2020 heeft [betrokkene 1] Van Lanschot opdracht gegeven tot het verkopen van nog eens € 1 miljoen aan MRC-aandelen.

1.18Op 10 februari 2020 heeft [betrokkene 1] Van Lanschot aangesproken op het hedgen van zijn aandelen met futures in ruwe olie (Brentn

Uit openbare bronnen volgt dat hier met “Brent” informeel wordt verwezen naar futures met betrekking tot (een bepaalde waarde van) ruwe olie die worden verhandeld op een markt. Zie voetnoot 8 hiervoor.

en WTI). [betrokkene 3] heeft verschillende keren geantwoord dat Van Lanschot dit niet kon faciliteren vanwege het risico dat fysieke levering van de olie moet plaatsvinden en hij heeft een aantal alternatieven genoemd. [betrokkene 3] heeft verder geschreven dat hij, gelet op de sterke daling van de olieprijs, eerder long dan short zou gaan en dat nu hedgen wellicht te laat was.n

Zie over de Engelse termen voetnoten 7, 14 en 18 hiervoor. “Hedgen” betekent dus: afdekken van een financieel risico bij een investering met een andere investering.

Hij heeft het risico van een shortpositie in olie als hedge toegelicht en [betrokkene 1] geopperd om putoptiesn

Uit openbare bronnen volgt dat met “putopties” wordt bedoeld: rechten om een bepaalde onderliggende waarde (bijvoorbeeld een aandeel) voor een vastgestelde prijs en op of vóór een datum te verkopen.

te kopen onder zijn bestaande MRC-positie.

1.19In maart 2020 hebben [betrokkene 1] en [betrokkene 3] meermalen contact gehad over de dalende oliegerelateerde aandelenkoersen, de waardedaling van MRC-aandelen, het niet kunnen hedgen via het verkopen van futures of het kopen van (put)opties, het verlies dat [betrokkene 1] daardoor heeft geleden en de problemen die hierdoor konden ontstaan in de cashflow van Corona Holdings. Bij e-mail van 15 maart 2020 heeft [betrokkene 3] [betrokkene 1] twee alternatieven voorgesteld. Toen [betrokkene 1] informeerde naar de kosten van een hedge voor een tegenwaarde van US$ 4 miljoen, heeft [betrokkene 3] hem voorgehouden dat hiermee een investering van ongeveer US$ 560.000 per maand gemoeid was en dat dit hem weinig interessant leek.

1.20Bij e-mail van 31 maart 2020 heeft [betrokkene 1] aan [betrokkene 3] bericht dat de olieprijs helemaal onderuitging en hij het onbegrijpelijk vond dat Van Lanschot hem niet toestond zijn positie in MRC te hedgen door middel van de verkoop van Brent/WTI futures.n

Deze e-mail is overgelegd als productie 24 bij de conclusie van antwoord.

[betrokkene 1] voegde toe: “Nu zit ik [in, A-G] zwaar weer. Het kan verkeren! En ik beraad me.” Daarna heeft [betrokkene 1] stapsgewijs aan Van Lanschot opdracht gegeven tot het verkopen van MRC-aandelen. Op 12 juni 2020 gaf hij opdracht zijn in Corona Holdings ondergebrachte MRC-aandelenbezit volledig te liquideren.

2.2De rechtbank heeft deze vorderingen bij vonnis van 30 maart 2022 afgewezen (rov. 5.1.).n

Rb. Amsterdam 30 maart 2022, zaaknummer / rolnummer: C/13/700355 / HA ZA 21-347 (niet gepubliceerd).

De rechtbank heeft daartoe overwogen dat Van Lanschot niet haar zorgplicht tegenover Corona Holdings heeft geschonden (rov. 4.18.).

4.4.In de dagvaarding stelt Corona dat [betrokkene 1] al in 2017 aan de Bank heeft verteld dat (...) de opbrengsten van eventuele verkopen van MRC-aandelen moesten worden aangewend om aan de financiële verplichtingen (onder andere in het energieproject in Turkije) te voldoen. Dat hij dit bij de Bank ter sprake heeft gebracht, blijkt echter nergens uit en strookt niet met de stukken die zich in het dossier bevinden. Ter zitting heeft [betrokkene 1] toegelicht dat een belangrijk deel van de in 2009 verkregen verkoopprijs van Transmark in zijn nieuwe geothermieprojecten is geïnvesteerd, met name in het project in Turkije, dat voorliep op zijn projecten in Chili en Nederland. In de eerste periode – waarin de plannen kort gezegd werden bedacht en uitgewerkt – was de kapitaalbehoefte voor het Turkse project nog beperkt. Ter zitting heeft [betrokkene 1] verklaard dat tijdens het afsluiten van de beleggingsadviesovereenkomst in 2017 nog niet duidelijk was wat er ging gebeuren met het project in Turkije. Toen vervolgens besloten werd met de bouw te starten in 2019, was er kapitaal nodig. Kennelijk beschikten [betrokkene 1] en Corona niet over voldoende liquide middelen en was het de bedoeling van [betrokkene 1] dat daartoe de MRC-aandelen liquide gemaakt zouden worden. Het moment dat de aandelen vrij verhandelbaar werden, begin 2019, viel samen met het moment dat de bouw in Turkije zou gaan starten.

4.5.Gelet op deze toelichting van [betrokkene 1] op de zitting had Corona kennelijk andere plannen met haar aandelenportefeuille dan zoals in de beleggingsadviesovereenkomst was voorzien en diende het leeuwendeel van de MRC-aandelen verkocht te worden binnen afzienbare tijd. Uit hetgeen [betrokkene 1] ter zitting heeft verklaard volgt immers dat er geen (voldoende) andere liquiditeiten beschikbaar waren voor de realisering van de bouw in Turkije. In wezen waren de MRC-aandelen in 2019, toen zij verhandelbaar werden, dus bedoeld voor een investering en niet voor een belegging. Dat plaatst de tussen partijen gesloten beleggingsadviesovereenkomst in een ander perspectief: voor Corona was het doel feitelijk niet het beleggen en inrichten van een aandelenportefeuille voor de lange termijn.

4.6.Corona stelt dat zij de waarde van de aandelen wilde beschermen. Ook vanuit het perspectief dat die aandelen geliquideerd dienden te worden om de bouw mogelijk te maken, is dat goed te begrijpen. Er blijkt echter niet dat [betrokkene 1] of Corona met de Bank hebben gedeeld dat er een noodzaak was tot liquidatie binnen afzienbare tijd. Het was aan Corona om hiervan uit eigen beweging aan de Bank mededeling te doen. De enkele stelling ter zitting dat [betrokkene 4] van de Bank van [betrokkene 1] ’ plannen op de hoogte was, maakt dit niet anders. Gezien zijn specifieke plannen en behoeftes had het op [betrokkene 1] ’ weg gelegen de Bank duidelijk te informeren en te laten weten dat hij niets kon aanvangen met langetermijnplannen en behoefte had aan bescherming van zijn bezit op korte termijn. Nu [betrokkene 1] dit heeft (…) nagelaten, mocht de Bank ervan uitgaan dat [betrokkene 1] via Corona voor de lange termijn wilde beleggen. Bij de beoordeling van de vraag of de Bank in haar verplichtingen is tekort geschoten, dient dit dan ook tot uitgangspunt.”

4.8.Daarna kwam de gedachte aan een hedge op bij [betrokkene 1] ; in juni 2019 heeft hij zich hiervoor voor de eerste keer tot de Bank gewend. Uit de stukken blijkt dat daar tussen [betrokkene 1] en de adviseurs van de Bank uitvoerig over is overlegd. Steeds was echter de reactie van de Bank op de verschillende plannen die hij in dat kader ontwikkelde, dat dit niet via de Bank mogelijk was en is hem verteld bij welke banken of instellingen hij zijn plannen zou kunnen realiseren. Daarbij is hij herhaalde malen ook ervoor gewaarschuwd dat daaraan hoge kosten verbonden zouden zijn en ook soms specifieke risico’s, zoals een mogelijke verplichting tot het daadwerkelijk afnemen van ruwe olie. Ook hier geldt dat niet valt in te zien wat er verkeerd was aan deze adviezen, nog daargelaten dat de Bank niet was verteld dat de hedges nodig waren voor een bescherming op korte termijn van de waarde van de aandelen. Zeker vanuit een langetermijnperspectief – waar de Bank bij haar advisering vanuit ging – waren aan de door [betrokkene 1] gesuggereerde hedges grote risico’s of kosten verbonden, waar de Bank terecht en duidelijk voor heeft gewaarschuwd. Al dit overleg heeft ook niet geleid tot een concreet verzoek van [betrokkene 1] of Corona aan de Bank om dan een alternatieve strategie voor hedging te bedenken.

4.9.Uiteindelijk heeft Corona c.q. [betrokkene 1] slechts MRC-aandelen verkocht, waarbij er verlies is geleden, omdat de koersen daarvan daalden. Dit laatste kan de Bank niet worden aangerekend. Voor de beantwoording van de vraag of de Bank als beleggingsadviseur heeft gehandeld zoals een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot betaamt, gaat het dus alleen erom of de Bank beschermingsmaatregelen had moeten adviseren om de daling van de aandelenkoers op te vangen. De mogelijkheden tot bescherming van het uiterst specifieke aandelenpakket van Corona (uitsluitend bestaande uit aandelen MRC) lagen immers niet voor het oprapen en het was de eigen keuze van [betrokkene 1] om zijn aandelen te behouden en – tegen het advies van de Bank in – zijn beleggingen niet te spreiden. Uit de stellingen van Corona volgt ook niet dat er een specifiek financieel instrument voorhanden was waarmee de waarde van de MRC-aandelen beter had kunnen worden beschermd. Het verwijt dat het aan de Bank was om een overall hedging strategie te bedenken, is wat dat betreft te algemeen. Het had op de weg van Corona gelegen dit te concretiseren. De suggesties die Corona in dat verband heeft geopperd (het kopen van put-opties Schlumberger/Halliburton en het kopen van BNP Parisbas Booster Short), zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op wetenschap achteraf. Bovendien heeft de Bank naar voren gebracht dat putopties op vergelijkbare aandelen het risico kennen dat de koers hiervan een ander verloop heeft dan de koers van MRC. Weliswaar heeft Corona ook gesteld dat het ongeloofwaardig is dat de Bank niet kon handelen in futures, maar waar dit verder niet is onderbouwd moet daaraan voorbij worden gegaan. Het komt erop neer dat als Corona had willen handelen in futures bij wijze van hedge, zij hierin zelf stappen had moeten zetten, hetgeen ze niet heeft gedaan. Daarmee faalt ook de stelling ter zitting van [betrokkene 1] dat hij van experts heeft begrepen dat er andere strategieën waren geweest, nu ook daarmee wordt miskend dat de mogelijkheden van de Bank begrensd waren en dat de Bank daar ook duidelijk op heeft gewezen.

4.10.De slotsom is dat de stellingen van Corona onvoldoende aanknopingspunten bieden voor de conclusie dat de Bank in haar advisering is tekortgeschoten. Evenmin is gebleken dat zij in dat kader haar bancaire zorgplicht heeft geschonden en aldus is tekortgeschoten. Van onrechtmatig handelen is ook niet gebleken.”

2.7Corona Holdings heeft op 16 juni 2022 bij het gerechtshof Amsterdam (hierna: ‘het hof’) hoger beroep ingesteld. Het hof heeft in zijn arrest van 17 oktober 2023, het bestreden arrest,n

Hof Amsterdam 17 oktober 2023, ECLI:NL:GHAMS:2023:2702.

het vonnis in eerste aanleg bekrachtigd. Daartoe heeft het hof als volgt overwogen en geoordeeld.

2.9Het hof heeft vervolgens geoordeeld dat Corona Holdings geen stellingen heeft aangevoerd die kunnen rechtvaardigen dat Van Lanschot aansprakelijk is in haar hoedanigheid van kredietverstrekker en/of pandhouder (rov. 4.1.).n

Onbestreden in cassatie.

4.4.Aan het standpunt van Corona dat Van Lanschot is tekortgeschoten in de nakoming van haar zorgverplichtingen uit de beleggingsadviesovereenkomst ligt steeds de stelling ten grondslag dat Van Lanschot Corona (adequaat) had moeten adviseren om haar aandelenkapitaal te hedgen met het oog op de benodigde liquiditeit voor de projecten in Turkije en Chili. Reeds omdat er niet van kan worden uitgegaan dat Van Lanschot haar advisering op die doelstelling had moeten afstemmen, falen de grieven. Hierbij komt dat Corona niet voldoende gemotiveerd heeft gesteld waarom Van Lanschot niet voldoende adequaat heeft geadviseerd naar aanleiding van de vragen van Corona over hedging-mogelijkheden. In het bijzonder heeft Corona nagelaten te concretiseren wat Van Lanschot haar had moeten adviseren anders dan wat zij Corona heeft geadviseerd. Corona heeft voorbeelden genoemd van in haar ogen gepaste hedge-instrumenten (putopties op aandelen die vergelijkbaar zijn met MRC-aandelen of een Turbo/Booster op de olieprijs) waarmee haar verliezen beperkt zouden zijn gebleven (tot de kosten van die instrumenten) en heeft twee varianten genoemd die bij een eventuele schadeberekening zouden kunnen worden uitgewerkt, te weten de aankoop van put-opties Schlumberger/Halliburton en een BNP Booster Short. Daarmee heeft zij echter niet voldaan aan haar stelplicht met betrekking tot de volgens haar onvoldoende adequate advisering door Van Lanschot.

2.14Bij procesinleiding van 16 januari 2024 heeft Corona Holdings, tijdig, cassatieberoep ingesteld tegen het bestreden arrest. Van Lanschot heeft zich daartegen verweerd. Beide partijen hebben hun standpunten schriftelijk toegelicht. Corona Holdings heeft gerepliceerd. Van Lanschot heeft gedupliceerd.

3.2 Subonderdeel 1.1 voert aan dat het oordeel van het hof dat Van Lanschot enerzijds mocht afgaan op mededelingen van Corona Holdings voorafgaand aan de beleggingsadviesovereenkomst en anderzijds niet ervan kan worden uitgegaan dat Van Lanschot haar advisering op de in rov. 4.3.-4.4. genoemde doelstelling had moeten afstemmen, getuigt van een onjuiste rechtsopvatting. Van Lanschot diende volgens het subonderdeel uit hoofde van haar zorgplicht als beleggingsadviseur beredeneerde aanbevelingen te doen die waren afgestemd op de specifieke behoeften en belangen van Corona Holdings. Daarbij diende Van Lanschot bovendien na te gaan of haar advisering nog aansloot op de actuele behoeften en belangen van Corona Holdings en (dus) of zij aan haar opdracht een juiste invulling bleef geven, aldus nog steeds het subonderdeel. Van Lanschot zou niet louter mogen afgaan op mededelingen uit 2017 voorafgaand aan het sluiten van de beleggingsadviesovereenkomst.n

In een voetnoot stelt de procesinleiding dat dit temeer het geval zou zijn omdat Van Lanschot een plicht heeft om na te gaan of dergelijke informatie, die bijvoorbeeld op een vragenlijst is ingevuld (de procesinleiding verwijst naar rov. 3.3. sub (v) van het bestreden arrest), juist en nog actueel is. In dit geval vulde Van Lanschot de vragenlijst ook nog eens zelf in; de procesinleiding verwijst naar rov. 3.3. sub (v) van het bestreden arrest.

Vanaf 2019 was de situatie voor Corona Holdings rondom de MRC-aandelen en de daarmee te bereiken doelstelling volgens het subonderdeel veranderd.n

De procesinleiding verwijst in een voetnoot naar rov. 3.3. sub (vi)-(xvii) van het bestreden arrest.

Dat betekent dat Van Lanschot haar advisering wel degelijk op de (in 2019 geldende) doelstelling van Corona Holdings zou hebben moeten afstemmen. Voor zover Van Lanschot niet op de hoogte was van de doelstellingen van Corona Holdings, zou dat in haar risicosfeer liggen, aangezien zij op grond van haar zorgplicht gehouden zou zijn die te kennen en zo nodig te actualiseren.

3.3Dit subonderdeel faalt.

3.4Het hof heeft het volgende geoordeeld: “Aan het standpunt van Corona dat Van Lanschot is tekortgeschoten in de nakoming van haar zorgverplichtingen uit de beleggingsadviesovereenkomst ligt steeds de stelling ten grondslag dat Van Lanschot Corona (adequaat) had moeten adviseren om haar aandelenkapitaal te hedgen met het oog op de benodigde liquiditeit voor de projecten in Turkije en Chili. Reeds omdat er niet van kan worden uitgegaan dat Van Lanschot haar advisering op die doelstelling had moeten afstemmen, falen de grieven. (…)” (rov. 4.4.). Dit oordeel moet worden gelezen in samenhang met rov. 4.2. van het bestreden arrest (zie ook “Bij deze uitgangspunten (…)”, rov. 4.3.), waarin het hof heeft geoordeeld dat (als uitgangspunten) “voorop [staat, A-G] dat de aard en intensiteit van de zorgplicht van Van Lanschot afhangen van de omstandigheden van het geval en dat stelplicht en bewijslast ter zake van de feitelijke grondslag van de gestelde tekortkoming (…) op Corona [rusten, A-G]” en “dat Van Lanschot haar advisering mocht afstemmen op mededelingen van Corona voorafgaand aan het sluiten van de beleggingsadviesovereenkomst, in het bijzonder dat zij op een termijn van tien jaar een groei van haar vermogen naar € 40 miljoen nastreefde, dat Corona over voldoende alternatief inkomen beschikte om te voorzien in de financiële verplichtingen en andere reguliere uitgaven van haarzelf en [betrokkene 1] , dat met het vermogen geen onvoorziene uitgaven hoefden te worden opgevangen en dat Corona haar doelstellingen zo nodig kon verlagen, en dat [betrokkene 1] ervaring had met vermogensbeheer, beleggingsadvies en zelf beleggen”. De doelstelling die Corona Holdings voorafgaand aan het sluiten van de beleggingsovereenkomst had medegedeeld (groei van vermogen op lange termijn), is dus een andere doelstelling dan de in rov. 4.3. van het bestreden arrest weergegeven doelstelling om vermogen van Corona Holdings op korte termijn in haar projecten in Turkije en Chili te investeren (en dus om daarvoor liquiditeit te realiseren) en uitgangspunt was dus (onder meer) dat (Van Lanschot mocht afgaan op de mededeling dat) Corona Holdings het aandelenkapitaal niet nodig zou hoeven hebben voor onvoorziene uitgaven. Het voorgaande begrijp ik zo dat het hof heeft geoordeeld dat er voor Van Lanschot onder de (gestelde) feiten en omstandigheden van het onderhavige geval geen aanleiding bestond om haar advisering af te stemmen op de doelstelling om (kortetermijn)investeringen te doen in projecten in Turkije en Chili en dus om hiervoor liquiditeit te realiseren (zie randnummers 1.1-1.20 hiervoor), ook gelet op de uitdrukkelijke en gemotiveerde betwisting door Van Lanschot (rov. 4.3.) en de uitgangspunten die het hof heeft gehanteerd (rov. 4.2.). Deze doelstelling had Corona Holdings aan Van Lanschot kennelijk immers niet (voldoende duidelijk en/of tijdig) medegedeeld, terwijl dit wel van haar mocht worden verwacht. Het hof heeft kennelijk ook geen (feitelijke) aanleiding gezien die meebracht dat Van Lanschot had moeten twijfelen aan de juistheid van de mededelingen van Corona Holdings en/of aan haar actuele behoeften en belangen. Van Lanschot mocht volgens het hof dus vertrouwen op de mededelingen van Corona Holdings. Deze lezing wordt bevestigd door de uitgebreide(re) beoordeling door de rechtbank (rov. 4.2.-4.10.), waarbij het hof zich in rov. 4.2.-4.4. kennelijk heeft aangesloten. Uit deze beoordeling door de rechtbank blijkt (ook) duidelijk dat er niet van kan worden uitgegaan dat Van Lanschot haar advisering had moeten afstemmen op de doelstelling om het aandelenkapitaal van Corona Holdings te hedgen met het oog op de (op korte termijn) benodigde liquiditeit voor (investering in) projecten in Turkije en Chili. Corona Holdings had Van Lanschot over dit (kortetermijn)doel immers niet voldoende duidelijk en/of tijdig geïnformeerd en van Corona Holdings mocht worden verwacht dat zij daarover uit eigen beweging (voldoende duidelijke en/of tijdige) mededelingen zou doen (rov. 4.4. en 4.6.-4.8. van het vonnis van de rechtbank).

3.5Het subonderdeel voert in de kern (in mijn woorden) aan dat het oordeel van het hof onjuist is, omdat Van Lanschot had moeten controleren of haar advisering nog aansloot bij de actuele behoeften en belangen van Corona Holdings en Van Lanschot (dus) niet alleen zou mogen afgaan op mededelingen die voorafgaand aan het sluiten van de beleggingsadviesovereenkomst zijn gedaan.

3.6Dit betoog kan niet tot cassatie leiden. Het betoog stuit af op het volgende.

3.7Ten eerste: het hof heeft niet geoordeeld dat Van Lanschot niet hoefde te controleren of haar advisering nog aansloot bij de actuele behoeften en belangen van Corona Holdings en het hof heeft ook niet geoordeeld dat Van Lanschot alleen hoefde af te gaan op mededelingen die voorafgaand aan het sluiten van de beleggingsadviesovereenkomst zijn gedaan. Voor zover het subonderdeel daarvan wel uitgaat, mist het feitelijke grondslag.

3.8Ten tweede: het hof heeft in rov. 4.2.-4.4. geoordeeld dat Corona Holdings onvoldoende gemotiveerd heeft gesteld dat Van Lanschot in het onderhavige geval haar advisering heeft moeten afstemmen op een doelstelling van Corona om haar vermogen op korte termijn in haar projecten in Turkije en Chili te investeren en dat er niet van kan worden uitgegaan dat dat Van Lanschot haar beleggingsadvies had moeten afstemmen op de benodigde liquiditeit voor de projecten in Turkije en Chili. In dit oordeel ligt besloten dat het volgens het hof aan Corona Holdings was om Van Lanschot (voldoende duidelijk en/of tijdig) te informeren over een gewijzigde beleggingsdoelstelling als Corona Holdings had gewild dat Van Lanschot hiermee (op enigerlei wijze) rekening zou houden. Zie randnummer 3.4 hiervoor. Niet valt in te zien waarom dit onjuist zou zijn. De invulling van de zorgplicht van een bank die beleggingsadvies geeft in een concreet geval is afhankelijk van de omstandigheden van het geval.n

Zie bijvoorbeeld Asser Rechtspersonenrecht/V.P.G. de Serière, Deel 2-IV. Effectenrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2023, nrs. 732-733.

Het gaat in het onderhavige geval om een specifieke doelstelling die Corona Holdings aan Van Lanschot had kunnen mededelen, maar die Corona Holdings kennelijk niet (voldoende duidelijk en/of tijdig) heeft medegedeeld aan Van Lanschot. Vanzelfsprekend mag een bank in beginsel afgaan op mededelingen over beleggingsdoelstellingen (in casu: groei van vermogen op lange termijn), zeker bij een partij als Corona Holdings.n

Vergelijk bijvoorbeeld in het kader van de zorgplicht van een bank als assurantietussenpersoon HR 13 april 2012, ECLI:NL:HR:2012:BV6693, NJ 2012/247 en JOR 2012/219 m.nt. B.M. Jonk-van Wijk en N. de Boer (Coöperatieve Rabobank Schiedam-Vlaardingen UA), rov. 3.10. Zie over de zorgplicht bij beleggingsadvies uitgebreid Asser Rechtspersonenrecht/V.P.G. de Serière, Deel 2-IV. Effectenrecht, Deventer: Wolters Kluwer 2023, nrs. 729 (in verband met de onderhavige zaak met name onder (h)-(i)), 732-733, 738-742, 761 en 763-767 en GS Onrechtmatige daad, aant. VI.4.2.2.1.1, VI.4.2.2.1.2-VI.4.2.2.1.3 en VI.4.2.2.1.5 (actueel tot en met 5 september 2022) (V.Y.E. Carla), beide bronnen met verdere verwijzingen. Zie over de zorg van een goed opdrachtgever Asser Bijzondere overeenkomsten/T.F.E. Tjong Tjin Tai, Deel 7-IV. Opdracht, incl. de geneeskundige behandelingsovereenkomst en de reisovereenkomst, Deventer: Wolters Kluwer 2022, nr. 125. Zie voorts randnummers 2.4-2.5 (met verwijzing naar art. 80f lid 3 Besluit Gedragstoezicht financiële ondernemingen Wft) en 2.9-2.10 van de schriftelijke toelichting van Van Lanschot en randnummers 2.-5. van haar dupliek, met verdere verwijzingen. Vergelijk nog het betoog in randnummers 3.6-3.17 van de schriftelijke toelichting van Corona Holdings en haar repliek, randnummers 4-9.

Dat geldt ook voor mededelingen van Corona Holdings over andere aspecten. Pas als uit de (gestelde) feiten en omstandigheden volgt dat Van Lanschot had moeten twijfelen aan de juistheid van mededelingen van Corona Holdings en (dus) aan haar actuele belangen en behoeften ten aanzien van de MRC-aandelen, kan de vraag in beeld komen of Van Lanschot mededelingen had moeten controleren en/of nader onderzoek had moeten doen.n

Zo ook schriftelijke toelichting van Van Lanschot, randnummer 2.6 en dupliek van Van Lanschot, randnummer 4. Vergelijk nog het betoog in schriftelijke toelichting van Corona Holdings, randnummers 3.22-3.23 en repliek van Corona Holdings, randnummer 9.

Het subonderdeel voert echter niet aan dat Corona Holdings in feitelijke instanties met voldoende onderbouwde feitelijke stellingen (en evenmin welke dat zijn) heeft aangevoerd dat Van Lanschot had moeten twijfelen aan de juistheid van mededelingen van Corona Holdings en (dus) aan haar actuele belangen en behoeften ten aanzien van de MRC-aandelen en ook niet dat het hof ten onrechte of onbegrijpelijk zou hebben nagelaten om deze stellingen bij zijn oordeel te betrekken. Terecht was voor het hof uitgangspunt dat (i) de aard en intensiteit van de zorgplicht van Van Lanschot afhangen van de omstandigheden van het geval en dat de stelplicht en bewijslast ter zake van de feitelijke grondslag van de gestelde tekortkoming rusten op Corona Holdings en (dat Van Lanschot mocht afgaan op de mededeling) dat (ii) Corona Holdings op een termijn van tien jaar een groei van haar vermogen naar € 40 miljoen nastreefde, (iii) Corona Holdings over voldoende alternatief inkomen beschikte om te voorzien in de financiële verplichtingen en andere reguliere uitgaven van haarzelf en [betrokkene 1] , (iv) met het vermogen geen onvoorziene uitgaven hoefden te worden opgevangen en dat Corona Holdings haar doelstellingen zo nodig kon verlagen en (v) [betrokkene 1] ervaring had met vermogensbeheer, beleggingsadvies en zelf beleggen (en dat dit aanleiding is geweest om slechts 80% van de gebruikelijke advieskosten in rekening te brengen) (rov. 4.2.). Het oordeel van het hof is ook niet onjuist of onbegrijpelijk in het licht van rov. 3.3. sub (vi)-(xvii) van het bestreden arrest, waarnaar de procesinleiding in een voetnoot ter onderbouwing van de volgende passage in subonderdeel 1.1 verwijst: “Vanaf 2019 was de situatie voor Corona rondom de MRC-aandelen en de daarmee te bereiken doelstelling veranderd.” Nog daargelaten of de inhoud van deze passage daadwerkelijk als feit is vastgesteld in rov. 3.3. sub (vi)-(xvii) van het bestreden arrest, meen ik dat het oordeel dat er niet van kan worden uitgegaan dat Van Lanschot haar beleggingsadvies ten aanzien van de MRC-aandelen heeft moeten afstemmen op een doelstelling om het vermogen van Corona Holdings op korte termijn in haar projecten in Turkije en Chili te investeren en dus om daarvoor liquiditeit te realiseren (in plaats van de medegedeelde langetermijndoelstelling) niet onjuist of onbegrijpelijk is in het licht van rov. 3.3. sub (vi)-(xvii) van het bestreden arrest. Dat Corona Holdings op een aantal momenten in 2019-2020 heeft gecommuniceerd dat zij (om bepaalde en tamelijk algemeen gebleven redenen) voornemens was en/of had besloten om (een deel van) de MRC-aandelen te verkopen en/of om (een deel van) de MRC-aandelen te (willen) hedgen, is voor het hof geen reden geweest om te oordelen dat Van Lanschot haar beleggingsadvies ten aanzien van de MRC-aandelen moest afstemmen op de doelstelling om het vermogen van Corona Holdings op korte termijn in projecten in Turkije en Chili te investeren (en dus om daarvoor liquiditeit te realiseren). Dit is niet onjuist of onbegrijpelijk. Zie ook rov. 4.4. en 4.6.-4.8. van het vonnis van de rechtbank. Van Corona Holdings mocht worden verwacht dat zij Van Lanschot duidelijk(er) had geïnformeerd als haar beleggingsdoelstelling was gewijzigd. Het is niet onjuist of onbegrijpelijk dat Van Lanschot niet aan de juistheid van mededelingen van Corona Holdings over haar beleggingsdoelstelling hoefde te twijfelen.

3.9Ten derde: uit het subonderdeel maak ik niet op dat het aanvoert dat Corona Holdings in feitelijke instanties als aansprakelijkheidsvestigende gebeurtenis die schade zou hebben veroorzaakt Van Lanschot heeft verweten dat Van Lanschot (op bepaalde momenten beter) had moeten controleren wat de actuele beleggingsdoelstelling was (althans waarom Van Lanschot dit onvoldoende zou hebben gedaan) en dat het hof ten onrechte een concreet verwijt in deze zin niet zou hebben beoordeeld. Voor zover het subonderdeel toch (impliciet) aanvoert dat het hof ten onrechte heeft nagelaten dit verwijt als aansprakelijkheidsvestigende gebeurtenis die schade zou hebben veroorzaakt te beoordelen, voldoet het subonderdeel niet aan de eisen die gelden voor klachten. Het subonderdeel verwijst namelijk niet naar vindplaatsen in gedingstukken uit feitelijke instanties waaruit blijkt dat Corona Holdings Van Lanschot dit specifieke verwijt heeft gemaakt.n

Zie over eisen aan klachten bijvoorbeeld B.T.M. van der Wiel, ‘Het cassatiemiddel’, in B.T.M. van der Wiel (red.), Cassatie, Deventer: Wolters Kluwer 2019, p. 119 e.v.

Subonderdeel 1.2 verwijst wel naar een vindplaats die (beweerdelijk) aan dit verwijt raakt. Zie daarover mijn bespreking hiervan in randnummers 3.14-3.17 hierna.

3.10Het voorgaande brengt mee dat ik niet nader hoef in te gaan op de meer principiële beschouwingen van Corona Holdings in haar schriftelijke toelichting over de zorgplicht van een bank die beleggingsadvies geeft.n

Zie randnummers 3.6-3.17 van de schriftelijke toelichting van Corona Holdings.

Deze zaak geeft geen aanleiding om in te gaan op allerlei juridische nuances die betrekking hebben op deze zorgplicht.n

In die zin ook de dupliek van Van Lanschot, randnummers 2.-3.

In het licht van randnummer 3.8 hiervoor en de vaststaande feiten (zie randnummers 1.1-1.20 hiervoor), valt niet in te zien waarom het oordeel van het hof in rov. 4.2.-4.4. dat Corona Holdings onvoldoende heeft gesteld om een tekortkoming in de nakoming van de zorgverplichtingen van Van Lanschot uit de beleggingsadviesovereenkomst te kunnen aannemen onjuist zou zijn. Een dergelijke tekortkoming is niet komen vast te staan, nu aan het betoog van Corona Holdings steeds ten grondslag ligt dat Van Lanschot Corona Holdings (adequaat) had moeten adviseren om haar aandelenkapitaal te hedgen met het oog op de benodigde liquiditeit voor de projecten in Turkije en Chili en hiervan in deze zaak juist niet kan worden uitgegaan, aldus het hof. Dit is niet onjuist of onbegrijpelijk. Ik verwijs naar randnummers 3.4-3.9 hiervoor om herhaling te voorkomen. Het hof heeft dus niet in de processtukken gelezen dat Corona Holdings als aansprakelijkheidsvestigende gebeurtenis die schade zou hebben veroorzaakt heeft aangevoerd dat Van Lanschot niet of in beperkte mate heeft gecontroleerd wat de actuele beleggingsdoelstelling van Corona Holdings was of anderszins niet of in beperkte mate mededelingen op juistheid heeft gecontroleerd (zie randnummer 3.9 hiervoor en randnummers 3.14-3.17 hierna).n

Zie over de beperkte toetsing van de interpretatie van processtukken bijvoorbeeld A.E.H. van der Voort Maarschalk, ‘De toetsing in cassatie’, in B.T.M. van der Wiel (red.), Cassatie, Deventer: Wolters Kluwer 2019, p. 57 en 72 e.v.

Als zodanig hoefde het hof hierover dan niet te oordelen en de juridische vragen die een dergelijk verwijt zou kunnen oproepen, kan ik hier daarom verder onbesproken laten. Ik volsta hier derhalve met een verwijzing naar het debat over de zorgplicht in de in deze cassatieprocedure ingediende processtukken.n

Zie ook randnummers 2.4-2.5 en 2.9-2.10 van de schriftelijke toelichting van Van Lanschot en randnummers 2.-5. van haar dupliek, waarin ik mij in de kern, over het algemeen en op hoofdlijnen wel kan vinden. Vergelijk ten slotte nog de repliek van Corona Holdings, randnummers 4-9.

3.11 Subonderdeel 1.2 voert aan dat het oordeel van het hof onbegrijpelijk of onvoldoende is gemotiveerd. Corona Holdings zou herhaaldelijk hebben aangevoerd dat Van Lanschot haar advisering wel degelijk had moeten afstemmen op de doelstelling van Corona Holdings om haar vermogen op korte termijn in haar projecten in Turkije en Chili te investeren. Corona Holdings zou dat standpunt hebben onderbouwd, zowel met uitdrukkelijke verwijzing naar haar toenmalige voornemen om met de effectenportefeuille dergelijke investeringen te realiseren, als door te wijzen op de daaraan dienstige doelstelling om de effectenportefeuille te beschermen (hedging, de procesinleiding verwijst naar rov. 4.4., eerste volzin).n

De procesinleiding verwijst in een voetnoot naar memorie van grieven, randnummers III.1-III.3, III.7-III.8, III.12, IV.3.2.3, IV.3.4.1-3.4.3, IV.3.4.4 (onder (ii)), IV.3.4.5, hoofdstukken VI-VII en dan met name VI.5.3, IX.9-IX.12; productie 30 bij memorie van grieven, in het bijzonder p. 4 e.v., spreekaantekeningen van Corona Holdings in hoger beroep, randnummers 6.-8., dagvaarding in eerste aanleg, randnummers III.11-III.13, met verwijzing naar productie 6, p. 2, spreekaantekeningen van Corona Holdings in eerste aanleg, p. 4 onderaan en p. 5 bovenaan, proces-verbaal mondelinge behandeling in eerste aanleg, p. 2-3 (verklaring [betrokkene 1] ) en proces-verbaal mondelinge behandeling in hoger beroep, p. 4, onder uitlatingen [betrokkene 1] , eerste drie streepjes. De schriftelijke toelichting van Corona Holdings vermeldt in randnummer 1.3 dat de verwijzing naar randnummers III.11-III.13 van de dagvaarding in eerste aanleg moet worden geschrapt.

Corona Holdings zou ook hebben gesteld dat Van Lanschot de juistheid van de in 2017 door Corona Holdings gedane mededelingen diende te controleren en – met verwijzing naar de inhoud van de beleggingsadviesovereenkomst – dat Van Lanschot verplicht was haar advisering aan Corona Holdings regelmatig te actualiseren.n

De procesinleiding verwijst in een voetnoot naar memorie van grieven, randnummers III.7-III.12, met verwijzing naar productie 6 bij de dagvaarding in eerste aanleg, p. 2.

De motivering van het hof geeft er volgens het subonderdeel onvoldoende blijk van dat het deze stellingen op waarde heeft geschat en heeft verdisconteerd in zijn oordeelsvorming. In elk geval zouden deze stellingen dusdanig gemotiveerd zijn dat het hof niet zonder meer voorbij mocht gaan aan het aanbod van Corona Holdings tot het horen van getuigen over de mededelingen en informatieverstrekking aan Van Lanschot over de door het hof genoemde doelstelling, waarmee Corona Holdings haar stellingen daarover nader had kunnen staven en zou het andersluidende oordeel in rov. 4.6. onjuist zijn.n

De procesinleiding verwijst in een voetnoot naar memorie van grieven, randnummer X. De door het hof genoemde doelstelling om te investeren in projecten in Turkije en Chili wordt in de memorie van grieven ook wel omschreven als de “DE-bestemming” (“DE” staat voor Duurzame Energieprojecten), aldus de procesinleiding; de procesinleiding verwijst (met name) naar memorie van grieven, randnummers III.1 en bijvoorbeeld IX.9.

3.12Ook dit subonderdeel faalt. Het oordeel van het hof in rov. 4.2.-4.4. over een beweerdelijke tekortkoming is niet onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd. Ik verwijs naar randnummers 3.4-3.10 hiervoor om herhaling te voorkomen. Dit betekent ook dat het hof in rov. 4.6. aan het bewijsaanbod voorbij kon gaan.

3.13De stellingen waaraan het subonderdeel refereert, maken het voorgaande niet anders. Ook in het licht van deze stellingen is het oordeel in rov. 4.2.-4.4. niet onbegrijpelijk. Ik verwijs wederom naar randnummers 3.4-3.10 hiervoor om herhaling te voorkomen. Dat Corona Holdings haar standpunt dat Van Lanschot haar advisering had moeten afstemmen op de doelstelling van Corona Holdings om haar vermogen op korte termijn in haar projecten in Turkije en Chili te investeren zou hebben onderbouwd, zowel met uitdrukkelijke verwijzing naar haar toenmalige voornemen om met de effectenportefeuille dergelijke investeringen te realiseren, als door te wijzen op de daaraan dienstige doelstelling om de effectenportefeuille te beschermen, moge zo zijn. Maar dit doet niets af aan de begrijpelijkheid van de redenering van het hof in rov. 4.2.-4.4. Het is niet onbegrijpelijk dat het hof in deze stellingen geen aanleiding heeft gezien om te oordelen dat Van Lanschot haar beleggingsadvies had moeten afstemmen op de doelstelling van Corona Holdings om haar vermogen op korte termijn in haar projecten in Turkije en Chili te investeren (en dus om daarvoor liquiditeit te realiseren). Het hof is ook in het licht van deze stellingen niet onbegrijpelijk ervan uitgegaan dat Corona Holdings Van Lanschot onvoldoende (duidelijk en tijdig) heeft geïnformeerd over deze kortetermijnbeleggingsdoelstelling (ten aanzien van de MRC-aandelen) en dat er geen aanleiding bestond om te twijfelen aan de juistheid van de mededelingen van Corona Holdings of aan haar actuele behoeften en belangen.n

Zie nader schriftelijke toelichting van Van Lanschot, randnummers 2.6 en 2.9-2.10. Vergelijk de reactie hierop in de repliek van Corona Holdings, randnummer 9 (met verwijzing naar schriftelijke toelichting van Corona Holdings, randnummers 3.22-3.23). Pas in randnummer 3.23 van haar schriftelijke toelichting en dus te laat, doet Corona Holdings uitdrukkelijk een beroep op de volgende stelling in randnummer IV.3.4.3 van haar memorie van grieven: “Voorts behoort een beleggingsadviseur vragen te stellen over de exacte doelstelling van een klant als die aangeeft te willen hedgen, indien duidelijk is dat die hedging kennelijk geen betrekking heeft op een voorgenomen reguliere beleggingstransactie die past binnen het geldende risicoprofiel.” Ik lees hierin overigens niet dat er voor Van Lanschot redelijkerwijs een (feitelijke) aanleiding bestond om te twijfelen aan de juistheid van mededelingen van Corona Holdings of aan haar actuele behoeften en belangen, op grond waarvan Van Lanschot deze mededelingen, behoeften en belangen (nader) had moeten onderzoeken en/of controleren (en dat Van Lanschot dit ten onrechte heeft nagelaten). Althans: dat het hof dit in deze stelling niet heeft gelezen, is niet onbegrijpelijk.

Het subonderdeel licht overigens niet toe, althans onvoldoende concreet, waarom het oordeel van het hof in rov. 4.2.-4.4. in het licht van deze stellingen onbegrijpelijk zou zijn.

3.14Het voorgaande geldt mutatis mutandis ook voor de stelling van Corona Holdings dat Van Lanschot de juistheid van de in 2017 door Corona Holdings gedane mededelingen diende te controleren en dat Van Lanschot verplicht was haar advisering aan Corona Holdings regelmatig te actualiseren. In dit verband merk ik nog op dat het hof niet heeft geoordeeld dat Van Lanschot de juistheid van de mededelingen niet diende te controleren en ook niet dat Van Lanschot geen verplichting had om haar advisering te actualiseren (zie ook randnummers 3.4 en 3.7 hiervoor). Ik lees in het subonderdeel verder niet dat het hof (i) ten onrechte of onbegrijpelijk zou hebben nagelaten om bij zijn oordeel te betrekken dat Corona Holdings in feitelijke instanties met voldoende onderbouwde feitelijke stellingen (en welke) zou hebben aangevoerd dat Van Lanschot had moeten twijfelen aan de juistheid van mededelingen van Corona Holdings en/of aan haar actuele belangen en behoeften en (dus) (ii) in het licht van deze (beweerdelijke) stellingen had moeten oordelen dat Van Lanschot na nader onderzoek haar advisering had moeten actualiseren en/of mededelingen van Corona Holdings had moeten controleren (zie ook randnummer 3.8 hiervoor). In het subonderdeel lees ik evenmin dat het aanvoert dat het hof ten onrechte niet (uitdrukkelijk) als aansprakelijkheidsvestigende gebeurtenis die schade zou hebben veroorzaakt heeft beoordeeld of Van Lanschot niet of in beperkte mate haar advies heeft geactualiseerd en/of mededelingen van Corona Holdings heeft gecontroleerd. Voor zover het subonderdeel wel zo zou moeten worden gelezen, kan het subonderdeel overigens nog steeds niet tot cassatie leiden. Het hof heeft de stellingen van Corona Holdings gelezen en gewaardeerd en is kennelijk tot het oordeel gekomen dat Corona Holdings niet als afzonderlijke aansprakelijkheidsvestigende gebeurtenis die schade zou hebben veroorzaakt heeft aangevoerd dat Van Lanschot de juistheid van de in 2017 door Corona Holdings gedane mededelingen niet of in beperkte mate heeft gecontroleerd en dat Van Lanschot haar advisering aan Corona Holdings niet regelmatig heeft geactualiseerd. Het hof heeft de stellingen van Corona Holdings zo gelezen dat Corona Holdings steeds heeft aangevoerd dat Van Lanschot Corona Holdings (adequaat) had moeten adviseren om haar aandelenkapitaal te hedgen met het oog op de benodigde liquiditeit voor de projecten in Turkije en Chili. Dat is niet onbegrijpelijk (zie ook randnummers 3.9-3.10 hiervoor).n

Zie over de beperkte toetsing van de interpretatie van processtukken bijvoorbeeld A.E.H. van der Voort Maarschalk, ‘De toetsing in cassatie’, in B.T.M. van der Wiel (red.), Cassatie, Deventer: Wolters Kluwer 2019, p. 57 en 72 e.v.

3.15Volledigheidshalve citeer ik hierna nog de passages uit de memorie van grieven waarop het subonderdeel een beroep doet waar het aanvoert dat Corona Holdings ook zou hebben gesteld dat Van Lanschot de juistheid van de in 2017 door Corona Holdings gedane mededelingen diende te controleren en dat Van Lanschot verplicht was haar advisering aan Corona Holdings regelmatig te actualiseren. Uit deze passages blijkt weliswaar dat Corona Holdings in hoger beroep in een inleidende paragraaf van de memorie van grieven een aantal verwachtingen heeft uitgesproken over wat Van Lanschot volgens Corona Holdings zou (hebben) moeten doen, maar uit deze passages volgt niet dat Corona Holdings Van Lanschot als aansprakelijkheidsvestigende gebeurtenis die schade zou hebben veroorzaakt heeft verweten dat Van Lanschot de juistheid van de in 2017 door Corona Holdings gedane mededelingen niet of in beperkte mate heeft gecontroleerd en dat Van Lanschot haar advisering aan Corona Holdings niet regelmatig zou hebben geactualiseerd. De lezing van het hof is in ieder geval tegen deze achtergrond niet onbegrijpelijk.

3.19Volgens het subonderdeel hebben deze stellingen een ruimere strekking dan alleen dat Van Lanschot haar advisering heeft moeten afstemmen op een doelstelling van Corona Holdings om haar vermogen op korte termijn in haar projecten in Turkije en Chili te investeren. Deze stellingen zouden, indien juist, ook meebrengen dat zelfs als het hof mocht aannemen dat Van Lanschot haar advisering niet had hoeven afstemmen op de specifiek door het hof genoemde doelstelling, Van Lanschot niettemin is tekortgeschoten in de nakoming van haar adviesverplichtingen. Het hof zou echter verzuimd hebben deze stellingen in die bredere context te beoordelen. Daarom is het oordeel van het hof onvoldoende begrijpelijk gemotiveerd, aldus het subonderdeel.

3.20Ook dit subonderdeel is tevergeefs voorgesteld.

3.21Allereerst gaat dit subonderdeel er ten onrechte van uit dat het hof het betoog van Corona Holdings heeft gereduceerd tot de stelling dat Van Lanschot haar (adequaat) had moeten adviseren om haar aandelenkapitaal te hedgen met het oog op de benodigde liquiditeit voor de projecten in Turkije en Chili of dat het hof alleen dit verwijt in de stellingen van Corona Holdings heeft gelezen.n

Zie over de inhoud van de stellingen van Corona Holdings ook rov. 2.5., 3.4. en 4.1. van het bestreden arrest.

Het hof heeft geoordeeld dat aan het standpunt van Corona Holdings dat Van Lanschot is tekortgeschoten in de nakoming van haar zorgverplichtingen uit de beleggingsovereenkomst steeds de stelling ten grondslag ligt dat Van Lanschot Corona (adequaat) had moeten adviseren om haar aandelenkapitaal te hedgen met het oog op de benodigde liquiditeit voor de projecten in Turkije en Chili. Ik verwijs naar randnummers 3.4 en 3.14-3.17 hiervoor om herhaling te voorkomen. Met andere woorden: déze stelling vormt volgens het hof de kern van het betoog van Corona Holdings dat Van Lanschot is tekortgeschoten in de nakoming van haar zorgverplichtingen uit de beleggingsadviesovereenkomst.n

Vergelijk ook rov. 4.6. van het bestreden arrest.

Daarom kan een schending van deze zorgverplichtingen niet komen vast te staan als niet van de juistheid van deze stelling is gebleken, aldus het hof. Het hof heeft dus niet alleen deze stelling in het betoog van Corona Holdings gelezen. Aldus mist het subonderdeel feitelijke grondslag.

3.22Het gewraakte oordeel van het hof is verder niet onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd. Het was aan het hof om de processtukken te interpreteren en de stellingen die daarin zijn opgenomen te waarderen. Die interpretatie en waardering kunnen uiteraard slechts op begrijpelijkheid worden getoetst.n

Zie bijvoorbeeld A.E.H. van der Voort Maarschalk, ‘De toetsing in cassatie’, in B.T.M. van der Wiel (red.), Cassatie, Deventer: Wolters Kluwer 2019, p. 57 en 72 e.v.

Het hof heeft kennelijk gezien de stellingen van partijen geoordeeld dat voor toewijzing van de vorderingen van Corona Holdings essentieel was dat vast zou komen te staan dat Van Lanschot haar (adequaat) had moeten adviseren om haar aandelenkapitaal te hedgen met het oog op de benodigde liquiditeit voor de projecten in Turkije en Chili.n

Vergelijk ook rov. 4.6. van het bestreden arrest.

In het licht van de uitgangspunten die het hof bij zijn beoordeling heeft gehanteerd en de vaststaande feiten is dat geen onbegrijpelijke redenering. Ik verwijs naar randnummers 1.1-1.20, 3.4-3.10 en 3.21 hiervoor om herhaling te voorkomen.

3.23Het zou ook nog zo kunnen worden verwoord: de stellingen die het subonderdeel onder a.-g. noemt, zijn op zich niet essentieel.n

Ik laat in het midden of Corona Holdings deze stellingen voldoende duidelijk en in het juiste verband heeft aangevoerd. Zie over de eisen die gesteld worden aan motiveringsklachten B.T.M. van der Wiel, ‘Het cassatiemiddel’, in B.T.M. van der Wiel (red.), Cassatie, Deventer: Wolters Kluwer 2019, p. 119 e.v.

Immers: deze stellingen kunnen – voor zover het hof deze niet al (uitdrukkelijk) heeft weergegeven en beoordeeld in rov. 3.3. en 4.2.-4.4. – niet leiden tot een andere uitkomst nu niet is komen vast te staan dat Van Lanschot haar (adequaat) had moeten adviseren om haar aandelenkapitaal te hedgen met het oog op de benodigde liquiditeit voor de projecten in Turkije en Chili. Het hof hoefde daarom niet (uitdrukkelijk) aandacht te besteden aan deze stellingen. In cassatie hebben partijen wel uitgebreid aandacht besteed aan deze stellingen. Ik volsta met een verwijzing naar dit debat.n

Zie schriftelijke toelichting van Corona Holdings, randnummers 3.24-3.26, schriftelijke toelichting van Van Lanschot, randnummers 2.11-2.18, de repliek van Corona Holdings, randnummers 10-38 en de dupliek van Van Lanschot, randnummer 2.

In cassatie is mijns inziens geen plaats voor een uitgebreide feitelijke herbeoordeling van voornoemde stellingen.

3.25Onderdeel 2 voert aan dat de volgende oordelen onjuist en/of niet naar behoren zijn gemotiveerd. Het hof oordeelt in rov. 4.4. dat Corona Holdings onvoldoende gemotiveerd heeft gesteld waarom Van Lanschot niet voldoende adequaat heeft geadviseerd over hedgingmogelijkheden en in het bijzonder heeft Corona Holdings volgens het hof nagelaten te concretiseren wat Van Lanschot haar had moeten adviseren, anders dan wat zij Corona Holdings heeft geadviseerd, aldus het onderdeel. Het hof zou met zijn oordeel hetzij te hoge eisen hebben gesteld aan de stelplicht van Corona Holdings, hetzij zijn oordeel onvoldoende gemotiveerd hebben. Corona Holdings zou hebben gesteld dat Van Lanschot haar een gepast hedge-instrument had moeten aanbieden, zoals putopties op aandelen die vergelijkbaar zijn met MRC, of een Turbo/Booster op de olieprijs.n

De procesinleiding verwijst naar dagvaarding in eerste aanleg, randnummer 6.6, memorie van grieven, randnummer V.5; spreekaantekeningen van Corona Holdings in hoger beroep, randnummers 11.-14. en spreekaantekeningen van Corona Holdings in eerste aanleg, p. 1 onderaan en 2 bovenaan.

Ook heeft Corona Holdings erop gewezen dat Van Lanschot heeft nagelaten haar te wijzen op een voor de hand liggend alternatief voor het kopen van kortlopende call- of putopties,n

Uit openbare bronnen volgt dat met “call- of putopties” wordt bedoeld: rechten om een bepaalde onderliggende waarde (bijvoorbeeld een aandeel) voor een vastgestelde prijs en op of vóór een datum te kopen (call-optie) of te verkopen (put-optie). Zie ook voetnoot 22 hiervoor.

namelijk de mogelijkheid om een langlopende OTC-optietransactien

Uit openbare bronnen volgt dat hier met een “OTC-optietransactie” wordt bedoeld: een transactie die niet op de beurs wordt afgesloten (maar ‘over-the-counter’) en die bestaat uit een nemen van een call- of putoptie. Zie voetnoten 22 en 64 hiervoor.

aan te gaan.n

De procesinleiding verwijst naar memorie van grieven, randnummer V.5.2. De schriftelijke toelichting van Corona Holdings vermeldt in randnummer 1.3 dat de verwijzing naar randnummer V.5.2 van de memorie van grieven moet luiden: randnummer VI.5.2 van de memorie van grieven.

Daarnaast zou Corona Holdings hebben aangevoerd dat een advies van Van Lanschot ook had kunnen inhouden dat hedging niet verstandig was of dat Van Lanschot onvoldoende kennis in huis had om over dat onderwerp te adviseren.n

De procesinleiding verwijst naar memorie van grieven, randnummer VIII.2.

Van Lanschot zou hebben nagelaten integraal te adviseren met de plus- en minpunten van de ene of andere beschermingsstrategie op een rij, aldus Corona Holdings.n

De procesinleiding verwijst naar memorie van grieven, randnummers IV.1.2 en I.3.4.6-IV.3.4.7 en productie 30 bij memorie van grieven, p. 11. De schriftelijke toelichting van Corona Holdings vermeldt in randnummer 1.3 dat de verwijzing naar randnummers I.3.4.6-IV.3.4.7 van de memorie van grieven moet luiden: randnummers IV.3.4.6-IV.3.4.7 van de memorie van grieven.

Ook heeft Corona Holdings nog een uitvoerige opinie van [deskundige] overgelegd, waarin hij bespreekt wat Van Lanschot had kunnen en moeten adviseren, aldus het onderdeel.n

De procesinleiding verwijst naar memorie van grieven, randnummer II.11, productie 30 bij memorie van grieven, proces-verbaal mondelinge behandeling in eerste aanleg, p. 5 laatste aandachtstreepje (verklaring [betrokkene 1] ), dagvaarding in eerste aanleg, randnummer 5.7 en spreekaantekeningen van Corona Holdings in eerste aanleg, p. 1 onderaan, p. 2 bovenaan. De schriftelijke toelichting van Corona Holdings vermeldt in randnummer 1.3 dat de verwijzing naar proces-verbaal mondelinge behandeling in eerste aanleg, p. 5 laatste aandachtstreepje (verklaring [betrokkene 1] ), moet luiden: proces-verbaal mondelinge behandeling in hoger beroep, p. 5 laatste aandachtstreepje (verklaring [betrokkene 1] ).

In het licht van de hiervoor genoemde (gemotiveerde) stellingen van Corona Holdings, zou onjuist of onbegrijpelijk zijn dat het hof oordeelt dat Corona Holdings haar standpunt onvoldoende concreet heeft gemotiveerd.n

De procesinleiding verwijst naar de stellingen van Corona Holdings die zij heeft aangehaald in subonderdeel 1.3.

Het andersluidende oordeel van het hof wekt bij Corona Holdings stellig de indruk dat zij nooit een eerlijke kans heeft gehad bij het hof. De stelplicht van een benadeelde partij in relatie tot een professionele bankbeleggingsinstelling als Van Lanschot zou in elk geval niet zo ver reiken dat die benadeelde in concreto moet aanduiden wat de professionele partij hem precies had moeten adviseren, anders dan het hof klaarblijkelijk meent.

3.26Dit onderdeel kan evenmin tot cassatie leiden.

3.27Bij het onderdeel bestaat ten eerste geen belang. Het onderdeel is gericht tegen het oordeel in rov. 4.4. van het bestreden arrest dat Corona Holdings niet voldoende gemotiveerd heeft gesteld waarom Van Lanschot niet voldoende adequaat heeft geadviseerd naar aanleiding van de vragen van Corona Holdings over hedging-mogelijkheden en dat Corona Holdings in het bijzonder heeft nagelaten te concretiseren wat Van Lanschot haar had moeten adviseren anders dan wat zij Corona Holdings heeft geadviseerd. Dit oordeel is onderdeel van een overweging ten overvloede. Dat blijkt uit het (hieraan voorafgaande) oordeel van het hof in rov. 4.4. van het bestreden arrest: “Reeds omdat er niet van kan worden uitgegaan dat Van Lanschot haar advisering op die doelstelling had moeten afstemmen, falen de grieven.” Nu dit laatste oordeel in cassatie niet met succes wordt bestreden – zie mijn bespreking van subonderdelen 1.1-1.3 – mist Corona Holdings belang bij onderdeel 2.

3.28Daarnaast geldt dat het gewraakte oordeel van het hof niet onbegrijpelijk, onjuist of onvoldoende gemotiveerd is. Ook hier geldt dat het hof de stellingen van partijen moest interpreteren en waarderen en dat deze interpretatie en waardering slechts op begrijpelijkheid kan worden getoetst.n

Zie bijvoorbeeld A.E.H. van der Voort Maarschalk, ‘De toetsing in cassatie’, in B.T.M. van der Wiel (red.), Cassatie, Deventer: Wolters Kluwer 2019, p. 57 en 72 e.v.

Het hof heeft in rov. 4.4. uitdrukkelijk onder ogen gezien dat Corona Holdings voorbeelden heeft genoemd van in haar ogen gepaste hedge-instrumenten waarmee haar verliezen beperkt zouden zijn gebleven (putopties op aandelen die vergelijkbaar zijn met MRC-aandelen of een Turbo/Booster op de olieprijs) en dat Corona Holdings twee varianten heeft genoemd die bij een eventuele schadeberekening zouden kunnen worden uitgewerkt (aankoop van put-opties Schlumberger/Halliburton en een BNP Booster Short). Maar daarmee heeft Corona Holdings volgens het hof niet voldaan aan haar stelplicht ten aanzien van de volgens haar onvoldoende adequate advisering door Van Lanschot. Deze redenering is niet onbegrijpelijk. In het licht van de uitgangspunten die het hof in rov. 4.2. van het bestreden arrest heeft vooropgesteld en de vaststaande feiten, is het niet onbegrijpelijk dat het hof van Corona Holdings méér vergde. Ik verwijs naar randnummers 1.1-1.20 en 3.4-3.10 hiervoor om herhaling te voorkomen. Ik begrijp het oordeel van het hof zo dat Corona Holdings niet voldoende heeft gesteld waarom Van Lanschot haar onvoldoende adequaat heeft geadviseerd. Met andere woorden: Corona Holdings had moeten uitleggen waarom de adviezen die Van Lanschot daadwerkelijk heeft gegeven tekortschoten (en dus waarom Van Lanschot iets anders had moeten adviseren). Dat heeft Corona Holdings onvoldoende gedaan. Goed te begrijpen valt dat het noemen van voorbeelden en varianten voor een schadeberekening en het verwijzen naar een advies van een deskundige – dat zijn stellingenn

Ik laat in het midden of Corona Holdings deze stellingen voldoende duidelijk en in het juiste verband heeft aangevoerd.

waarop het onderdeel zich beroept – in dit kader niet genoeg zijn.n

Ik merk daarbij nog op dat een partij duidelijk moet maken met stellingen wat zij met een bepaalde productie probeert te onderbouwen. Zie HR 10 maart 2017, ECLI:NL:HR:2017:404, NJ 2017/147 en TvPP 2017, p. 81 e.v. m.nt. D.C. Theunis, rov. 3.3.2.

Voor zover het hof (andere) stellingenn

Ik laat ook hier in het midden of Corona Holdings deze stellingen voldoende duidelijk en in het juiste verband heeft aangevoerd.

die het onderdeel noemt niet (uitdrukkelijk) heeft weergegeven en beoordeeld in rov. 3.3. en 4.2.-4.4., geldt dat deze stellingen niet essentieel zijn. Deze stellingen kunnen immers niet tot een andere uitkomst leiden.n

Zie in dit verband B.T.M. van der Wiel, ‘Het cassatiemiddel’, in B.T.M. van der Wiel (red.), Cassatie, Deventer: Wolters Kluwer 2019, p. 122 e.v.

Op het voorgaande stuit het onderdeel af.

3.30Het hof heeft volgens het onderdeel in rov. 4.4. overwogen dat Van Lanschot heeft aangevoerd dat er niet van uit kan worden gegaan dat Corona Holdings een advies van Van Lanschot daadwerkelijk zou hebben opgevolgd, gelet op de wijze waarop [betrokkene 1] is omgegaan met adviezen die Van Lanschot heeft gegeven en dat Corona Holdings dit punt onvoldoende heeft weersproken. De blote stelling van [betrokkene 1] dat hij een goed advies zou hebben opgevolgd, is volgens het hof daarvoor onvoldoende, aldus het onderdeel. Hiermee zou het hof hetzij te hoge eisen hebben gesteld aan (de stelplicht van Corona Holdings over) het causale verband tussen de advisering van Van Lanschot en de schade, hetzij zijn oordeel onvoldoende hebben gemotiveerd. Corona Holdings zou gemotiveerd hebben aangevoerd dat de door Van Lanschot gegeven adviezen ondeugdelijk waren en Corona Holdings die adviezen daarom niet heeft opgevolgd, terwijl Corona Holdings deugdelijke(r) adviezen wel zou hebben opgevolgd omdat hij de effectenportefeuille diende te beschermen of zich op goede adviezen in elk geval zou hebben beraad.n

De procesinleiding verwijst naar memorie van grieven, randnummers II.3.2 en VII.2, proces-verbaal mondelinge behandeling in hoger beroep, p. 4-5 (verklaring [betrokkene 1] ), brief van Corona van 8 september 2023 aan het hof met verzoek om aanvulling p-v, p. 2-4 en proces-verbaal mondelinge behandeling in eerste aanleg, verklaringen [betrokkene 1] , p. 3 bovenaan. De schriftelijke toelichting van Corona Holdings vermeldt in randnummer 1.3 dat de verwijzing naar randnummer II.3.2 van de memorie van grieven moet luiden: randnummer IV.3.2 van de memorie van grieven.

Het hof had deze stellingen in samenhang moeten bezien met de stellingen genoemd in onderdeel 1 en 2 hiervóór (met daar genoemde vindplaatsen), aldus het onderdeel. Deze zouden er in de kern op neerkomen dat Van Lanschot geen adviezen heeft gegeven die voldoende waren toegesneden op de omstandigheden en behoeften van Corona Holdings (onderdeel 1) en andere vormen van advies daaraan wel recht zouden hebben gedaan (onderdeel 2). Dat betoog vormt volgens het onderdeel een voldoende gemotiveerde betwisting van het standpunt van Van Lanschot dat er niet vanuit kan worden gegaan dat Corona Holdings een advies van Van Lanschot daadwerkelijk zou hebben opgevolgd, gelet op de wijze waarop [betrokkene 1] is omgegaan met adviezen die Van Lanschot heeft gegeven. In elk geval zou zonder nadere motivering onbegrijpelijk zijn waarom uit het feit dat Corona Holdings de door Van Lanschot gegeven ontoereikende adviezen niet heeft opgevolgd, zou blijken dat zij ook een deugdelijk advies niet zou hebben opgevolgd.

3.31Dit onderdeel faalt ook.

3.32Bij dit onderdeel bestaat geen belang omdat in cassatie niet met succes wordt opgekomen tegen het oordeel van het hof in rov. 4.2.-4.4. dat een tekortkoming niet is komen vast te staan. Dit onderdeel bestrijdt slechts het oordeel van het hof dat de blote stelling van [betrokkene 1] tijdens de mondelinge behandeling dat hij een ‘goed advies’ van Van Lanschot zonder meer zou hebben opgevolgd, niet als juist kan worden aanvaard (een aspect van het causaal verband tussen een tekortkoming en schade). Als een tekortkoming niet is komen vast te staan, kunnen schade en causaal verband vanzelfsprekend onbesproken blijven.

3.33Hoe dan ook kan het onderdeel niet tot cassatie leiden. De wijze waarop [betrokkene 1] met de adviezen van Van Lanschot is omgegaan, is volgens het hof redengevend voor zijn oordeel dat de blote stelling van [betrokkene 1] tijdens de mondelinge behandeling dat hij een ‘goed advies’ van Van Lanschot zonder meer zou hebben opgevolgd niet als juist kan worden aanvaard (rov. 4.4.). Het onderdeel lijkt rov. 4.4. anders te duiden, althans weer te geven. In zoverre mist het onderdeel feitelijke grondslag: het hof heeft niet geoordeeld dat (i) uit het (beweerdelijke) feit dat Corona Holdings de door Van Lanschot gegeven ontoereikende adviezen niet heeft opgevolgd, zou blijken dat Corona Holdings ook een deugdelijk advies niet zou hebben opgevolgd en het hof heeft ook niet geoordeeld dat (ii) [betrokkene 1] (hoe dan ook) een ander advies van Van Lanschot niet zou hebben opgevolgd.

3.34Gezien het voorgaande heeft het hof ook geen te hoge eisen gesteld aan (de stelplicht van Corona Holdings ten aanzien van) het causaal verband. Immers: het hof heeft met het door onderdeel 3 bestreden oordeel in het geheel geen eisen gesteld aan (de stelplicht van Corona Holdings ten aanzien van) het causaal verband. Het hof heeft slechts feitelijk vastgesteld dat de blote stelling van [betrokkene 1] tijdens de mondelinge behandeling dat hij een ‘goed advies’ van Van Lanschot zonder meer zou hebben opgevolgd niet als juist kan worden aanvaard.

3.36Verder oordeelt het hof in rov. 4.4. volgens het onderdeel dat Corona Holdings onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt dat zij schade heeft geleden. Dat kan volgens het hof niet worden afgeleid uit de door Corona Holdings genoemde mogelijkheden aan de hand waarvan een eventuele schadeberekening zou kunnen worden uitgewerkt, aldus het onderdeel. Dit oordeel zou blijk geven van een onjuiste rechtsopvatting of onvoldoende begrijpelijk gemotiveerd zijn, omdat het hof te hoge eisen stelt aan de mogelijkheid van een verwijzing naar de schadestaatprocedure. Corona Holdings diende daartoe volgens het onderdeel feiten te stellen waaruit in algemene zin kon worden afgeleid dat schade is geleden.n

De procesinleiding verwijst naar HR 28 juni 1991, ECLI:NL:HR:1991:ZC0304, NJ 1991/746, rov. 3.3.

Corona Holdings heeft gewezen op de schade in de vorm van de koersval van de MRC-aandelen en het gebrek aan bescherming daartegen door de ondeugdelijke advisering van Van Lanschot, aldus het onderdeel.n

De procesinleiding verwijst naar memorie van grieven, randnummer VII.3 en proces-verbaal mondelinge behandeling in hoger beroep, p. 3, zesde streepje.

Verder zou Corona Holdings al in eerste aanleg een aanvang hebben genomen met het berekenen en concretiseren van de door haar geleden schade.n

De procesinleiding verwijst naar dagvaarding in eerste aanleg, randnummers 6.1-6.19.

Dat zou voldoende voor een verwijzing naar de schadestaatprocedure zijn.

3.37Ook dit onderdeel is tevergeefs voorgesteld.

3.38Bij onderdeel 4 bestaat geen belang, omdat het oordeel van het hof in rov. 4.2.-4.4. over een beweerdelijke tekortkoming van Van Lanschot niet met succes wordt bestreden in cassatie. Zo bezien is ook het door onderdeel 4 bestreden oordeel onderdeel van een overweging ten overvloede. Zie mijn bespreking van onderdelen 1 en 2 en randnummer 3.32 hiervoor.

3.39Onderdeel 4 mist bovendien feitelijke grondslag waar het ervan uitgaat dat het hof heeft geoordeeld dat Corona Holdings onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt dat zij schade heeft geleden. Het hof heeft geoordeeld dat de mogelijkheid dat Corona Holdings bij het opvolgen van een ander advies van Van Lanschot in een betere financiële positie had verkeerd en dus schade heeft geleden ten gevolge van een (veronderstellenderwijs aangenomen) tekortkoming van Van Lanschot niet aannemelijk is gemaakt. De mogelijkheid van schade is volgens het hof dus niet aannemelijk gemaakt.

3.40De vraag of er sprake is van een mogelijkheid van schade als gevolg van de aansprakelijkheidsvestigende gebeurtenis is de juiste maatstaf voor de beantwoording van de vraag of een vordering tot vergoeding van schade op te maken bij staat moet worden toegewezen.n

Zie recent nog HR 5 juli 2024, ECLI:NL:HR:2024:1028, NJ 2024/222 en JIN 2024/130 m.nt. R.J.G. Mengelberg, rov. 4.4 en HR 8 maart 2024, ECLI:NL:HR:2024:328, RvdW 2024/287 en JIN 2024/46 m.nt. R.A.G. de Vaan & F.L.A. Roosmale Nepveu (Solidiam Vorderingen/Gezamenlijke erfgenamen), rov. 3.2.

Deze maatstaf heeft het hof niet miskend. In het oordeel van het hof maakt hetgeen Corona Holdings heeft gesteld ten aanzien van schade en causaal verband niet aannemelijk dat een mogelijkheid van schade bestaat. Volgens het hof is namelijk niet aannemelijk gemaakt dat er een mogelijkheid bestaat dat Corona Holdings bij het opvolgen van een ander advies van Van Lanschot in een betere financiële positie zou hebben verkeerd. Dit kan volgens het hof ook niet worden afgeleid uit de door Corona Holdings genoemde mogelijkheden aan de hand waarvan een eventuele schadeberekening zou kunnen worden uitgewerkt.

3.41Dat Corona Holdings in feitelijke instanties zou hebben gewezen op schade in de vorm van de koersval van de MRC-aandelen en het gebrek aan bescherming daartegen door de ondeugdelijke advisering van Van Lanschot en dat Corona Holdings al in eerste aanleg een aanvang zou hebben genomen met het berekenen en concretiseren van de door haar geleden schade, zoals het onderdeel vermeldt, maakt het oordeel van het hof verder niet onbegrijpelijk. Voor het hof was dit (kennelijk) onvoldoende om de mogelijkheid van een betere financiële positie bij het opvolgen van een ander advies van Van Lanschot – en dus: de mogelijkheid van schade – te kunnen aannemen. Het oordeel van het hof is grotendeels feitelijk en leent zich daarom slechts beperkt voor toetsing in cassatie. Onbegrijpelijk is het oordeel mijns inziens niet. Het onderdeel voert overigens ook niet aan dat het in het licht van stellingen van Corona Holdings in feitelijke instanties onbegrijpelijk zou zijn dat het hof heeft geoordeeld dat de mogelijkheid van een betere financiële positie van Corona Holdings bij het opvolgen van een ander advies van Van Lanschot niet aannemelijk is gemaakt, laat staan waarom dit onbegrijpelijk zou zijn. Het onderdeel geeft niet aan dat Corona Holdings in feitelijke instanties en in het kader van causaal verband en schade voldoende zou hebben gesteld (i) welk advies Corona Holdings (precies) zou hebben moeten krijgen (en zonder een beweerdelijke aansprakelijkheidsvestigende gebeurtenis ook had gekregen) en (ii) in hoeverre en op welke wijze dit advies afgezet tegen de daadwerkelijke gang van zaken positieve gevolgen voor de financiële positie van Corona Holdings zou hebben gehad. Het onderdeel refereert in dit verband niet uitdrukkelijk aan stellingen van Corona Holdings.n

Zie ook schriftelijke toelichting van Van Lanschot, randnummers 5.3-5.4 (in de repliek van Corona Holdings las ik geen reactie hierop). Zie voorts de derde, vierde, vijfde en zesde zin van rov. 4.4. van het bestreden arrest.

3.43Het onderdeel voert aan dat gegrondbevinding van de hiervoor genoemde onderdelen ook rov. 4.5.-4.6. en het dictum raakt, waarin het hof zou voortbouwen op de bestreden overwegingen.

3.45Nu geen van de onderdelen slaagt, is de slotsom dat het cassatieberoep tevergeefs is voorgesteld.