De ‘weerwoordman,’ zoals hij schertsend wordt genoemd op de redactie van de NOS, staat vrijwel elke dag om acht uur ’s avonds klaar om het Nederlandse publiek te vertellen over, in de eerste plaats, het weer. Maar tijdens het journaal vindt Gerrit Hiemstra ook de tijd om helder en begrijpelijk de gevolgen van klimaatverandering aan te kaarten voor ons dagelijkse leven en het bijbehorende weer. Juist deze toegankelijkheid is de aanleiding geweest voor zijn winnen van de Machiavelliprijs 2021, een oorkonde voor de verdediging van het vrije woord. Want het woord lijkt allesbehalve vrij in de huidige klimaatdiscussie. Een verslag van de uitreiking.
In pers- en debatcentrum Nieuwpoort in Den Haag voltrok zich op 9 februari de 33e uitreiking van de Machiavelliprijs, een prijs voor een opmerkelijke prestatie voor publiekelijke communicatie. Zoals de voorzitter van Stichting Machiavelli Marja Wagenaar toelicht zet de stichting zich ervoor in dat “er goed gecommuniceerd wordt tussen politiek, overheid, bedrijfsleven en samenleving.” Daar waar dit slecht en/of te weinig gebeurt zet de prijs goede voorbeelden in het zonnetje om de publieke dialoog gaande te houden. Zo ontvingen Marion Koopmans en Diederik Gommers in 2020 de prijs voor hun heldere communicatie over het coronavirus tegenover een nationaal publiek.
In 2021 is Gerrit Hiemstra de uitverkorene. Hij zorgde in eerdere jaren al voor reuring door zijn aandacht voor klimaatproblematiek tijdens het journaal en op sociale media. Thierry Baudet had het al in 2019 met hem aan de stok tijdens een Twitterdiscussie over de impact van klimaatverandering. Op een landelijk partijcongres van het Forum voor Democratie kon Baudet het dan ook niet laten Hiemstra te verwerken in een liedje dat hij met medeklimaatscepticus Lange Frans voordroeg. Zij vertrouwen, zo zongen zij, “… Gerrit Hiemstra voor geen meter.” 1)
Maar achter Hiemstra staan vele klimaatactivisten die het tegenovergestelde denken over de weerman. Zoals het juryrapport van de Machiavelliprijs vermeldt is hij onbedoeld uitgegroeid tot een “boegbeeld van de klimaatbeweging… Met veel geduld dient hij mensen van repliek die op zijn berichten reageren. Rustig, maar ook gedreven blijft Hiemstra uitleggen wat het probleem is en wat de oorzaken zijn. In begrijpelijke taal blijft hij benaderbaar en bereikt hij een breed publiek.” 2) Hiemstra blinkt uit in zijn geduld om altijd weer met mensen in gesprek te gaan en klimaatverandering inzichtelijk te maken in een gepolariseerde en verhitte discussie.
Na de Machiavellilezing over vrijheid van meningsuiting ten tijde van misinformatie, gegeven door scheidend RTL-hoofdredacteur Harm Taselaar, wordt een korte video vertoond van Gerrit Hiemstra tijdens zijn werk. Beelden uit zijn lange carrière bij de NOS schieten voorbij. Sommige beelden laten zien dat het heel logisch is voor een meteoroloog om zich te bemoeien met klimaatzaken, in andere wijst hij blij een foto van een pimpelmees in de regen aan. Memorabel is het moment dat twee jolige klimaatactivistes tijdens een uitzending Hiemstra een groen opplakhart opspelden als dank voor zijn inzet voor de goede zaak. Maar de beelden erna laten ook een andere kant van de weerman zien, die even het nieuws van de dag stopzet om een ingezonden gedichtje voor te lezen.
De uitreiking volgt, en natuurlijk wordt aan Hiemstra zelf de sportvraag gesteld: “Wat gaat er door je heen?” Hiemstra vertelt eerlijk dat hij het totaal niet had zien aankomen, maar dat de prijs uiteindelijk bij hemzelf ook iets teweeg heeft gebracht. Terwijl de positieve berichten binnenstroomden werd voor hemzelf duidelijk dat het publieke debat niet alleen bepaald wordt door negatieve stemmen die zichzelf op de voorgrond zetten. Er zijn ook positieve geluiden van mensen die heel blij zijn met Hiemstra’s werk zonder dat meteen te uiten. Zo is de prijs voor hem een aanmoediging om door te gaan met het versterken van het publieke bewustzijn over klimaatproblematiek.
Tijdens de uitzending van de Machiavelliprijs doet Hiemstra, ontslagen van zijn taak om over het weer van morgen te rapporteren, een oproep aan alle journalisten, wetenschappers en onderwijzers om het verhaal over klimaatverandering te blijven vertellen. De klimaatdiscussie is, volgens Wagenaar, een “giftig debat” geworden, maar dat maakt het niet minder belangrijk om altijd de dialoog aan te blijven gaan. De afsluitende woorden van Taselaars lezing bieden advies aan de mensen, verantwoordelijk voor deze zware taak: “Maar bovenal, luister naar elkaar. Als in, écht luisteren.”
https://lc.nl/friesland/Thierry-Baudet-en-Lange-Frans-dissen-Gerrit-Hiemstra-in-speciaal-lied-en-gunnen-Rutte-een-vriendin-25089391.html
https://stichtingmachiavelli.nl/ gerrit-hiemstra-ontvangt-machiavelliprijs-2021/
