Hoe gaat het met de energietransitie in andere landen? We zijn gaan kijken in vier heel verschillende landen. In dit artikel China, een groot land waar grote energiegetallen vandaan komen – zowel de fossiele als de duurzame energie groeit er hard. Volgens Greenpeace is het nodig om de decentrale duurzame opwek en opslag in China te prioriteren om de lokale energiezekerheid en de landelijke koolstofdoelen te realiseren.
Dit is een artikel uit de nieuwste editie van PONT, vakblad energie en duurzaamheid. Deze editie gaat over de internationale context van de energietransitie. Wil je het blad vier keer per jaar gratis thuis ontvangen? Schrijf je hier in .
Energie is verantwoordelijk voor het grootste deel van de uitstoot van broeikasgassen die klimaatverandering aanjagen, voornamelijk door het verbranden van fossiele brandstoffen. Als ’s werelds grootste huidige uitstoter van kooldioxide uit fossiele brandstoffen (goed voor ongeveer een derde van de mondiale CO₂-uitstoot uit deze bronnen) is China’s energietransitie van centraal belang voor wereldwijde vooruitgang bij het aanpakken van klimaatverandering.1
Het is bijna vijf jaar geleden dat China zich voor het eerst committeerde aan dubbele koolstofdoelen: het bereiken van een piek in de CO₂-uitstoot vóór 2030 en koolstofneutraliteit vóór 2060, naast de belofte om het kolenverbruik strikt te beperken. Welke vooruitgang heeft China hiermee geboekt, en ligt het land op schema om deze doelstellingen te halen?
Ondanks geopolitieke spanningen en een economische vertraging is China via strategische beleidskaders bezig met een fundamentele verschuiving naar hernieuwbare energie. Het in maart 2021 gelanceerde ‘Nieuwe Energiesysteem’ en de Energiewet die in januari 2025 in werking trad, legden de basis voor de groene energietransitie. Op dit fundament bouwt China in 2025 voort met het baanbrekende Document 136,2 dat hervormingen in de elektriciteitsmarkt versnelt: het garanderen van vaste prijzen voor nieuwe wind- en zonneprojecten werd afgeschaft en marktgestuurde prijzen vervingen de op kolen gebaseerde referentietarieven.
Dankzij dit beleid is China wereldwijd koploper in hernieuwbare energie, met wind- en zonnecapaciteitsuitbreidingen die respectievelijk 60 en 57 procent van het wereldtotaal voor hun rekening nemen.3 Daarnaast was China in 2024 verantwoordelijk voor meer dan de helft van de wereldwijde groei in wind- en zonnestroomopwekking.
Deze beleidsgestuurde expansie transformeert het binnenlandse energielandschap van China. In maart 2025 bereikte de totale wind- en zonnecapaciteit 1.450 GW, waarmee voor het eerst de thermische capaciteit werd overtroffen – zes jaar eerder dan het doel voor 2030.4 Officiële gegevens tonen dat China van januari tot mei 2025 244 GW aan wind- en zonnecapaciteit installeerde, goed voor meer dan 90 procent van alle capaciteitsuitbreidingen en gelijk aan de totale opwekkingscapaciteit van Duitsland.5 Deze piek werd aangedreven door Document 136, omdat ontwikkelaars haast maakten om projecten te voltooien vóór de deadline in mei voor gegarandeerde prijzen.
Deze capaciteitsgroei voorziet effectief in de stijgende elektriciteitsvraag van China. De 6 procent toename van de vraag in 2024 werd voor 82 procent gedekt door hernieuwbare bronnen, waarbij wind en zon samen bijna 60 procent leverden.6 In het eerste kwartaal van 2025 dekte wind- en zonnestroom de toename van de elektriciteitsvraag volledig, waardoor extra kolenstroom overbodig werd. Dit zet China op koers om nog dit jaar een piek in de emissies van de elektriciteitssector te bereiken.
Ondanks de prestaties op het gebied van hernieuwbare energie ontbreekt het China aan strikte beperkingen op de uitbreiding van kolen en andere fossiele brandstoffen. Na grootschalige stroomuitvallen in 2021 en 2022 verschoof de prioriteit naar het waarborgen van energiezekerheid.
Provinciale overheden blijven nieuwe kolencentrales goedkeuren om piekperiodes in de vraag op te vangen. Volgens Greenpeace Oost-Azië7 heeft China sinds de stroomuitval in 2021 289 GW aan nieuwe kolencapaciteit goedgekeurd. Deze grootschalige uitbreiding dreigt te leiden tot overcapaciteit en verminderde flexibiliteit van het elektriciteitssysteem.
Decentrale zonne-energie en nieuwe energieopslag bieden levensvatbare alternatieven waarmee provincies energie-zelfvoorzienend kunnen worden. Dit betekent elektriciteit opwekken nabij de plaats van gebruik via decentrale zonne-installaties en energie opslaan via nieuwe opslagtechnologieën.
Sinds 2021 besteedt China meer aandacht aan de energietransitie op het platteland, wat zowel economische als ecologische voordelen oplevert voor huishoudens. Dit heeft het gebruik van zonne-energie in landelijke gebieden sterk uitgebreid en geleid tot een forse groei in decentrale zonne-installaties. Eind maart 2025 bedroeg de geïnstalleerde decentrale zonnecapaciteit 411 GW, goed voor 43,4 procent van de totale zonnecapaciteit.8
Het integreren van zonne-energie op het platteland kent echter uitdagingen, vooral wanneer een overschot aan piekproductie rond het middaguur lokale netwerken kan overbelasten. Nieuwe energieopslag (voornamelijk batterijsystemen, exclusief traditionele waterkracht) overbrugt de kloof tussen aanbod en vraag in tijd en plaats, en is cruciaal voor een betere integratie van hernieuwbare energie.
Dankzij talrijke beleidsmaatregelen is China uitgegroeid tot de grootste markt ter wereld voor de inzet van energieopslag. Eind 2024 bereikte de nieuwe opslagcapaciteit 78,3 GW, goed voor 47 procent van het wereldtotaal, terwijl het land meer dan 90 procent van alle wereldwijde batterijopslag verscheepte.9
Ondanks deze positieve ontwikkelingen bevindt nieuwe energieopslag zich nog in een vroege fase van commercialisering en grootschalige uitrol, met uitdagingen zoals lage benuttingsgraad en beperkte investeringsbereidheid vanuit de samenleving.
Deze uitdagingen onderstrepen de dringende noodzaak van een sterker politiek engagement om de uitbreiding van kolen af te remmen en een ambitieuzere uitrol van hernieuwbare energie te versnellen. Volgens Greenpeace Oost-Azië is de sleutel tot een succesvolle energietransitie het aanpakken van integratieproblemen tussen opwekking, netinfrastructuur, vraagbeheer en opslagsystemen.
Aangezien China zijn doelstellingen voor hernieuwbare energie in 2030 al heeft overtroffen en heeft aangetoond dat schone opwekking kan voldoen aan de groeiende vraag, vormt de aanhoudende goedkeuring van 289 GW nieuwe kolencapaciteit sinds 2021 een contraproductieve beleidsrichting. Deze brengt het risico met zich mee van gestrande activa en hogere transitiekosten.
In plaats daarvan zou het prioriteren van decentrale zonne-energie en opslagoplossingen de provincies kunnen voorzien van energiezekerheid en China kunnen ondersteunen bij een vroege emissiepiek in de elektriciteitssector in 2025 en het behalen van zijn dubbele koolstofdoelen.
Dit artikel staat in PONT, vakblad energie en duurzaamheid (editie 2025-3). Ieder kwartaal duiken we met dit nieuwe magazine de diepte in, met interviews, verdiepingsartikelen en opinies van experts op het gebied van energie en duurzaamheid. En bovendien: je kunt het helemaal gratis in de bus ontvangen. Klik hier voor meer informatie of een kosteloos abonnement.
