De Nederlandse zorgsector is verantwoordelijk voor ongeveer 7% van de nationale CO₂-uitstoot, 13% van het grondstoffengebruik, 4% van het afval en levert daarmee een aanzienlijke bijdrage aan de milieubelasting in Nederland. Een belangrijke Europese richtlijn gericht op duurzaamheidsrapportering door ondernemingen is de Corporate Sustainability Reporting Directive(externe link) (CSRD) van de Europese Unie, een onderdeel van de Europese Green Deal. In de RIVM-kennisnotitie wordt de CSRD met behulp van praktijkvoorbeelden toegelicht en beschreven wat de implicaties voor de zorgsector zijn. Daarnaast wordt toegelicht hoe milieudata in de zorg, zoals de milieuvoetafdruk van het RIVM(externe link), kan worden benut voor CSRD‑rapportage.
Vanuit de CSRD worden ondernemingen verplicht om op gestructureerde wijze te rapporteren over hun duurzaamheidsinspanningen en de impact van de omgeving op de eigen onderneming. De gegevens die zo beschikbaar komen, kunnen worden gebruikt om de sector verder te verduurzamen. Zo kon bijvoorbeeld het Amsterdam UMC(Universitair Medisch Centrum) op basis van afvaldata van de operatiekamer de instrumentensets opnieuw samenstellen en herbruikbare alternatieven invoeren, wat leidde tot minder afval en lagere kosten. In de zorgsector is de scope van de Europese richtlijn beperkt en geldt het voor zorgverzekeraars en grote beursgenoteerde ondernemingen zoals fabrikanten van apparatuur en grote ondernemingen met de rechtsvorm van een besloten of naamloze vennootschap, zoals een aantal ziekenhuizen. Ondernemingen die niet direct gegevens moeten aanleveren, krijgen indirect met deze richtlijn te maken, omdat ze worden gevraagd gegevens aan te leveren.
Echter, momenteel wordt er in de EU(Europese Unie) onderhandelt over het Omnibusvoorstel(externe link) van de Europese Commissie, dat wijzigingen voorstelt in onder meer de CSRD. Bovenop de al beperkte scope van de CSRD, omvatten voorstellen onder andere het verhogen van de drempelwaarden voor de rapportageplicht, het uitstellen van bepaalde verplichtingen en het versimpelen van de Europese duurzaamheidsrapportagestandaarden. Als gevolg van deze aanpassingen zou het aantal onder de CSRD vallende ondernemingen naar schatting fors afnemen.
Bovendien zal als gevolg van de Omnibus informatie over de impact van de ondernemingen op duurzaamheidsthema’s zoals grondstoffenverbruik en klimaatverandering, niet binnen de kaders van de CSRD beschikbaar komen. Uit de praktijkvoorbeelden in deze kennisnotitie komt naar voren dat mede door deze indirecte uitvraag en de duurzaamheidsambities van de sector zelf, voor verschillende organisaties de behoefte aan betrouwbare duurzaamheidsgegevens blijft staan. Een ondersteunde structuur waarin organisaties kunnen samenwerken in de sector voor gegevens verzamelen, delen en kennisopbouw, is ook essentieel voor succesvolle verduurzamen van de zorg. De combinatie van samenwerken voor dataverzameling en wettelijke verplichtingen zoals de huidige opzet van de CSRD beoogd, kan de zorgsector voldoen aan wettelijke vereisten én bijdragen aan toekomstbestendige zorg.
