Nederlandse financiële instellingen praten veel over biodiversiteit en steunen initiatieven als de Taskforce on Nature-related Financial Disclosures (TNFD) en de Finance for Biodiversity Pledge. Uit onderzoek van ACE + Company en de Vrije Universiteit Amsterdam blijkt echter dat deze beloften nog nauwelijks worden vertaald naar de kern van hun bedrijfsvoering.
Biodiversiteit – de gezondheid van de ecosystemen waarvan we afhankelijk zijn – wordt steeds vaker erkend als een materieel financieel risico. Banken financieren immers sectoren die een grote impact op de natuur hebben maar tegelijkertijd ook sterk afhankelijk zijn van deze natuur.
Toch verloopt de stap van intentie naar uitvoering traag. Volgens het onderzoek wordt de huidige dynamiek vooral gedreven door merkpositionering en ‘peer pressure’ binnen de sector. Zolang bindende regelgeving beperkt blijft, ligt de nadruk op zichtbaarheid. Het resultaat: biodiversiteit staat op de agenda, maar beïnvloedt nog nauwelijks de daadwerkelijke kapitaalallocatie.
Het klantdilemma
Een van de meest tastbare knelpunten is de frictie rondom klantdata. Relatiebeheerders ervaren aanzienlijke weerstand wanneer zij klanten vragen om gedetailleerde natuurdata te delen.
Boeren, bedrijven en MKB’ers beschouwen vragen over landgebruik of specifieke toeleveringsketens vaak als belastend of commercieel gevoelig. Het onderzoek signaleert zelfs dat sommige klanten aangeven dat dergelijke verzoeken een reden kunnen zijn om over te stappen naar een andere aanbieder.
Dit plaatst instellingen klem. Zij moeten transparant zijn over hun blootstelling aan biodiversiteitsrisico’s, maar beschikken door vrijwillige en gefragmenteerde dataverzameling niet over de betrouwbare, onderliggende klantgegevens om dat te kunnen doen.
Dit leidt, zo stelt het onderzoek, direct tot vertraging in productontwikkeling en verzwakte klantbetrokkenheid. De ambitie uit de bestuurskamer stuit hierdoor op operationele realiteit bij de klant.
Van kwalitatief naar kwantitatief
Naast het externe klantcontact worstelen banken intern met twee fundamentele uitdagingen: data-integratie en modellering.
Zelfs áls er data beschikbaar is, zoals geospatiale voetafdrukken, verloopt het integreren ervan in bestaande, vaak verouderde banksystemen "traag en arbeidsintensief". Analisten besteden hierdoor een aanzienlijk deel van hun tijd aan het opschonen en samenvoegen van gefragmenteerde databronnen.
Daarnaast ontbreekt, in tegenstelling tot klimaat, een eenduidige, kwantificeerbare maatstaf (zoals CO2) die direct in krediet- of risicomodellen past. Professionals worstelen met het vertalen van ecologische veranderingen – zoals een afnemende bijenpopulatie en de impact daarvan op oogstopbrengsten – naar concrete financiële consequenties.
Het gevolg is dat biodiversiteit in de praktijk blijft steken op kwalitatief niveau. Het is voldoende voor rapportagedoeleinden, maar “niet robuust genoeg” om analyses op portefeuilleniveau te genereren. Risk committees, zo stelt het onderzoek, zien het daarom nog vooral als een reputatievraagstuk, niet als een factor die de kapitaalallocatie direct beïnvloedt.
Een klimaat-déjà vu
Het huidige patroon is overigens niet nieuw. Het doet sterk denken aan de vroege fase van klimaatadoptie, in de periode voordat klimaatgerelateerde verplichtingen wettelijk werden aangescherpt.
De financiële sector heeft bewezen dat vrijwillige toezeggingen effectief zijn in het vergroten van bewustzijn. Maar echte verandering in het klimaatdomein kwam pas tot stand toen regelgeving werd aangescherpt en naleving meetbaar werd gemaakt. Biodiversiteit bevindt zich nu op een vergelijkbaar kantelpunt.
