Wat is circulair bouwen?

Circulariteit wordt gedefinieerd als: ‘Een economisch systeem waarin waarde behouden blijft of ontstaat door producten en grondstoffen te hergebruiken en vernietiging van grondstoffen te minimaliseren’. Om dit systeem te realiseren is het van belang om de hele keten daar op aan te passen.

Circulair bouwen en verbouwen begint bij het maken van bewuste keuzes voor de hele keten. Denk hierbij aan de volgende onderwerpen:

• efficiënt bouwen: hergebruik van bestaande bouwwerken en het voorkomen van onnodig materiaalgebruik;
• gebruik van hoogwaardige materialen die duurzaam worden geproduceerd en lang meegaan;
• zo weinig mogelijk afval produceren, door recycling of hergebruik mee te nemen in de hele keten;
• adaptief bouwen: vooraf inspelen op de veranderende behoefte van gebruikers of bewoners;
• er zorg voor dragen dat je bouwwerk(zaamheden) de omgeving niet negatief beïnvloeden.

Bovendien is het belangrijk om de  CO2- en stikstofuitstoot in de hele keten te beperken door het vervoer en bouwproces zo duurzaam mogelijk in te richten.

Verantwoordelijkheid

Het Nationale Programma Circulaire Economie (NPCE) bevat maatregelen om de komende jaren zuiniger om te gaan met grondstoffen. In 2030 moet Nederland al 50% minder primaire abiotische grondstoffen (mineralen, metalen en fossiel) gebruiken dan in 2020. Dit programma heeft ook gevolgen voor de bouwsector. Het Transitieteam Circulaire Bouw Economie (CBE), dat bestaat uit vertegenwoordigers van overheden en de bouw en GWW-sector, heeft de doelen voor de bouw geformuleerd en routekaarten uitgestippeld die leiden naar een circulaire bouwsector in 2050.

Voor de implementatie van circulair bouwen zijn gemeenten verantwoordelijk voor het zo lokaal mogelijk sluiten van de grondstoffenkringloop. Dit zorgt niet alleen voor een vermindering van materiaalverbruik en transport, maar ook voor kansen binnen de lokale economie. Daarnaast hebben leveranciers ook de verantwoordelijkheid om een duurzame dienst of duurzaam product aan te bieden. En ervoor te zorgen dat deze kan worden hergebruikt of zelfs door de leverancier weer wordt meegenomen.

Circulair inkopen

Materiaalgebruik dient in eerste instantie geminimaliseerd te worden. Bij het gebruik van nieuwe materialen is een duurzame herkomst essentieel. Tegenwoordig zijn er veel opties voor biobased materialen om de footprint te verminderen, zoals stro, hennep, schimmels of FSC en/of PEFC gecertificeerd hout. Voor grote nieuwbouw bestaat de MilieuPrestatie Gebouwen, zodat er verplicht milieubewuste keuzes worden gemaakt. Daarnaast kan een materialenpaspoort een handig hulpmiddel zijn.

Gebruik van hoogwaardig materiaal heeft daarnaast de voorkeur, vanwege de langere levensduur en verhoogde mate van herbruikbaarheid.

Het vroegtijdig beginnen van herinrichting geeft de mogelijkheid om een materiaalanalyse te doen en bijvoorbeeld een materialenpaspoort (welke materialen zijn gebruikt en hoe ze zijn verwerkt) en een losmaakbaarheidsindex toe te passen. Dit geeft een overzicht van de mogelijkheden van hergebruik van de huidige materialen.

Afvalstromen

Ook is het goed om circulariteit te stimuleren door afvalstromen bij sloop en bouw goed te scheiden. Zo kunnen materialen optimaal worden gerecycleerd of hergebruikt.

Door deze zaken vanaf het begin mee te nemen bij renovaties of nieuwbouwprojecten kan circulariteit gewaarborgd worden.

In dit dossier vind je nieuws en achtergrond met betrekking tot de ontwikkelingen en discussie rondom circulair (ver)bouwen, evenals beleidsstukken, publicaties, video’s, vraag & antwoord en tools over dit onderwerp.