2024 Zutphen (via VNG)
Gemeente Zutphen helpt huishoudens met een inkomen tot 150% van het sociaal minimum om hun koopwoning van vóór bouwjaar 1994 te verduurzamen.
Hierbij worden de bewoners volledig ontzorgt. De gemeente zet publieke middelen zo efficiënt mogelijk in voor structurele en substantiële energiebesparende maatregelen en houden de proceskosten zo laag mogelijk. Maatregelen aan: spouw-, gevel-, dak-, vloer- en glasisolatie wordt aangeboden, zo nodig met vervanging van het kozijn en/of ventilatie tot wel € 2.500,- per woning. Als isolatie niet kan, biedt de gemeente een uitgebreid pakket aan kleine energiebesparende maatregelen aan. Voor de bewoner wordt alles geregeld en er is ruimte voor persoonlijke wensen. Zo helpt men de energierekening te verlagen voor wie zelf geen energiemaatregelen kan nemen, en draagt bij aan de energie- en warmtetransitie ambities.
Geleverd resultaat: in het eerste jaar deden al ruim 200 woningeneigenaren mee (60%). Dankzij deze actie is/wordt hun woning geïsoleerd. De overhead is slechts 13%.
Verwachting doelgroepen: de isolatie voldeed aan de wensen/verwachtingen van de doelgroep: woningeigenaren kregen inzicht in waar zij structureel de meeste energie konden besparen en deze fysieke energiemaatregelen zijn zonder veel moeite voor hen gerealiseerd met persoonlijke begeleiding.
Complexiteit van de context: dit project is complex, omdat de doelgroep in energiearmoede niet bekend is, en schaamte ervaart. Dit vraagt nauwe samenwerking met het Sociaal Domein, en creatieve communicatietechnieken. Het isoleren van monumentale woningen is ook complex en vereist meer inzet van ons. Daarnaast eist de provincie dat we natuurvriendelijk isoleren wat het duurder maakt en vertraagt.
Interne leeropbrengsten: team Duurzaamheid en Sociaal Domein zijn voor het eerst hun krachten gaan bundelen. Ook stemmen zij bijeenkomsten beter op elkaar af, dit geeft synergie.
Publieke waardering: de reacties uit het klantonderzoek zijn zeer positief; men waardeert de ontzorging en het gratis verduurzamen.
Inclusiviteit: de gemeente
– schrijft op B1-taalniveau
– helpt de bewoners die niet digitaal vaardig zijn met hun aanvraag
– neemt financiële, organisatorische en inhoudelijke belemmeringen weg.
Hierdoor lukt het de bewoner wel om te verduurzamen.
Welzijn/geluk/menselijke maat/gebruiksvriendelijkheid: het leefgeld neemt toe doordat het energieverbruik daalt. Ook wordt de woning comfortabeler en gezonder. Het aanbod en de uitvoering zijn maatwerk: als een vergunning nodig is, regelen zij deze. De gemeente lost eerst een lekkage op, zodat er geen vochtprobleem meer is en de energierekening sterk daalt.
Lokale democratie/burgerparticipatie: bewoners hebben inspraak bij woninginventarisatie en offertetraject. Gestreefd wordt naar de grootste energiebesparing, maar indien de bewoner andere zwaarwegende belangen heeft, wordt voor een andere maatregel gekozen.
SDG1 geen armoede: door structurele besparing op energiekosten. SDG11: duurzame steden& gemeenschappen: deze aanpak sluit aan bij energieneutrale en aardgasvrije ambities.
Gedocumenteerd voor herbruikbaarheid: de aanpak, het werkproces, bewoners- en inkooptraject zijn digitaal beschikbaar via MS Office en gecheckt op AVG.
Reeds hergebruikt: Tientallen gemeenten hebben naar deze aanpak geïnformeerd. Één gemeente heeft een succesvolle opschaling van de aanpak mogelijk gemaakt. De geleerde lessen worden met andere gemeenten via intervisie en via de NPLW regio gedeeld.
Publicatie en promotie: na aandacht van deze actie op nos.nl en omroep Gelderland, is een meerjarige communicatieaanpak uitgerold. Intern (aansluiten bij Social Domein) en extern. Extern digitaal ((Social) media, website, nieuwsbrieven van stakeholders), geprint (flyers, lokale huis-aan-huisbladen, seniorenkrant etc.), wijkacties, moskee- en bewonersbijeenkomsten, cadeaubon supermarkt etc.
Deze casus moet winnen, omdat:
• mensen in energiearmoede structureel en substantieel energie gaan besparen;
• hiermee wordt (energie)armoede tegengegaan;
• meer bewoners kunnen meedoen aan de warmtetransitie;
• isolatiebedrijven kleine particuliere opdrachten willen uitvoeren, door de betaalzekerheid die zij krijgen
Aanpak loopt nog. Tot op heden zijn 220 woningen in traject.
Dit praktijkvoorbeeld was een van de finalisten in de categorie Fysieke leefomgeving-Klimaat en Energie #GemeenteDelers2024
