Er is grote variatie in de milieu-impact van eiwitbronnen, maar dierlijke eiwitbronnen (met name rood vlees) hebben over het algemeen een hogere milieu-impact dan plantaardige. De meest recente cijfers over de milieu-impact van verschillende eiwitbronnen zijn uit 2019 (RIVM StatLine 2019). De cijfers zijn samengevat in tabel 2a en 2b voor voedingsmiddelen en dranken. In opdracht van het RIVM heeft Blonk Consultants diverse Levenscyclusanalyses (LCA) gemaakt van voedingsmiddelen zoals geconsumeerd in Nederland. Dit betreffen LCA analyses van de gehele levenscyclus van één kg voedingsmiddel zoals geconsumeerd door de consument, oftewel van grondstof tot en met huishoudelijke consumptie. Deze cijfers zijn inclusief direct energiegebruik en voedselverliezen bij de consument. De broeikasgasemissiecijfers betreffen alle emissies gedurende de levenscyclus van een product die bijdragen aan klimaatverandering, zoals lachgasemissies bij de teelt van gewassen, methaanemissies vanuit de veeteelt en emissies door verandering van landgebruik (bijvoorbeeld door ontbossing voor de teelt van gewassen). Landgebruik betreft het oppervlak aan land dat wordt gebruikt of getransformeerd per jaar. Bij watergebruik gaat het om de consumptie van zoetwater door de keten heen. Het betreft irrigatiewater tijdens de teelt van gewassen, zogenaamd ‘blauw water footprint’. De getallen per product hebben een beperking, omdat er variaties zijn binnen één type product, en er zijn aannames, onzekerheden en beperkingen in LCA-methoden.
Tabel 2a: Milieucijfers van eiwit bevattende voedingsmiddelen per kg product. Deze data betreffen een volledige levenscyclus van ‘wieg-tot-graf’ oftewel van grondstof tot en met de huishoudelijke consumptie door de Nederlandse consument (RIVM StatLine 2019).
Tabel 2b: Milieucijfers van eiwit bevattende dranken per kg product. Deze data betreffen een volledige levenscyclus van ‘wieg-tot-graf’ oftewel van grondstof tot en met de huishoudelijke consumptie door de Nederlandse consument (RIVM StatLine 2019).
Over de milieu-impact van nieuwe eiwitbronnen zijn nog weinig gegevens bekend. Nieuwe eiwitbronnen, lijken efficiënter om te gaan met het landgebruik, zoals insecten die worden gevoed met reststromen. Ook kunnen ze, indien geproduceerd met hernieuwbare energie, zorgen voor minder broeikasgasemissies in vergelijking met gangbare dierlijke eiwitbronnen (Parodi, Leip et al. 2018). Een aantal gegevens zijn te vinden in de Factsheet Nieuwe Eiwitbronnen als Vleesvervanger (Van Dooren and Postma - Smeets 2015). Op basis van de RIVM-berekeningen van de milieu-impact van de Schijf van Vijf (van de Kamp, van Dooren et al. 2018) is bekend dat in het huidige voedingspatroon vlees, dranken en zuivel samen de hoogste milieu-impact hebben (Brink, Postma - Smeets et al. 2018). Voor mannen is dat ongeveer tweederde van de impact, en 31% van de milieu-impact komt door consumptie van rood vlees (zie figuur 3).
Figuur 3: Procentuele bijdrage van producten aan het totaal aan broeikasgasemissies van het Nederlandse Voedingspatroon (Mannen 18-30 jaar) (Brink, Postma - Smeets et al. 2018)
