Nederland heeft meer groen gas nodig om klimaatdoelen te halen en minder afhankelijk te worden van buitenlands gas. Vergassing van niet-fossiele bronnen is kansrijk, maar dit vraagt om nieuwe, innovatieve technieken die nog op grote schaal moeten worden aangetoond. Gasunie wil een aanjager zijn van die ontwikkeling en Perpetual Next is daarin een belangrijke partner. ‘We vullen elkaar perfect aan,’ aldus Niels Wage, CEO van Perpetual Next.
Groen gas heeft dezelfde eigenschappen als aardgas, maar wordt duurzaam geproduceerd uit niet-fossiele bronnen. Tot nu toe werd groen gas vooral verkregen door vergisting van biomassa, een biologisch afbraakproces dat goed werkt maar minder geschikt is voor opschaling naar grote(re) volumes. Een nieuwere techniek is vergassing. Daarover gaat het project Torrgas in Delfzijl, waarin Gasunie nu samenwerkt met het bedrijf Perpetual Next.
Om klimaatdoelen te bereiken, wil Nederland in 2030 minimaal 2 miljard m3 groen gas per jaar produceren. Door de huidige geopolitieke situatie wordt dat extra urgent; we moeten snel minder afhankelijk worden van Russisch gas. Peter Bosma is Business Developer bij Gasunie en zet de ambitie in perspectief: ‘Nu zitten we als land op een tiende, ongeveer 230 miljoen m3 per jaar. Om de doelstelling te halen zijn technieken nodig die goed op te schalen zijn. Vergassing van getorreficeerd materiaal heeft daarvoor veel potentie. Gasunie wil graag mogelijk maken dat deze techniek op grote schaal wordt toegepast.’
Torrefactie is een techniek waarmee je reststromen zoals sloophout en landbouwresten omzet in een homogeen, hoogcalorisch materiaal (pellets). Het bedrijf Torrgas heeft de techniek ontwikkeld waarmee dat materiaal in twee stappen efficiënt vergast kan worden. Het eindresultaat is groen gas dat op dezelfde manier als aardgas vervoerd en gebruikt kan worden. Vergassing wordt echter nog niet op grote schaal toegepast. Schaalvergroting gaat vaak gepaard met heel veel risico en weinig rendement waardoor marktpartijen liever eerst afwachten. En vaak ontbreekt het aan kennis om de techniek (door) te ontwikkelen.
Gasunie beschikt over de benodigde kennis. Vanuit dat oogpunt ziet Gasunie een rol voor zichzelf als aanjager van dit soort ontwikkelingen, totdat de marktpartijen voldoende vertrouwen hebben en willen instappen. Gasunie doet dat altijd met partners; in dit geval Perpetual Next.
Gasunie werkte al enkele jaren samen met het bedrijf dat veel tijd en energie heeft gestoken in het ontwikkelen van deze techniek, Torrgas uit Amsterdam. In 2019 zijn succesvolle testen gedaan in het voormalige lab aan de Energieweg in Groningen. Dit gaf vertrouwen voor een volgende stap. Peter: ‘We vonden in Perpetual Next een partner met voldoende financiële slagkracht om samen met ons een werkende installatie op commerciële schaal te realiseren die de hele keten omvat. Ook zijn zij aanvullend aan daar waar wij als Gasunie goed in zijn. Onze kerntaken zijn namelijk transport en opslag. Perpetual Next is juist goed in projectmanagement en exploitatie. Bovendien hebben zij ook ervaring met de techniek en een goede positie in de keten.’
‘We vullen elkaar perfect aan,’ bevestigt CEO Niels Wage van Perpetual Next. ‘Gasunie heeft ruim zestig jaar technische ervaring en een enorme drive en visie om bij te dragen aan de energietransitie. Veel partijen hebben ideeën, maar om ze te realiseren zijn pioniers nodig die verstand hebben van de materie en hun nek uitsteken. Daarin vinden wij elkaar.’
De Gaswet is streng. Overheidsbedrijven – waartoe Gasunie ook behoort – dienen zich te beperken tot kerntaken. In het geval van Gasunie: opslag en transport van (groen) gas. Volgens Peter Bosma zijn de uitdagingen groot: ‘De Russische oorlog in Oektraïne maakt de situatie extra urgent. Met dit project kunnen we een essentiële bijdrage leveren aan de leveringszekerheid van energie.’ Gasunie zal de fabriek niet exploiteren, dat doet Perpetual Next. Peter: ‘Het gaat ons erom dat dit project er gaat komen. Dat is onze aanjagende rol. We willen snel een partij vinden die ook ziet hoe kansrijk deze techniek is en die bereid is om onze rol over te nemen en de verdere ontwikkeling samen met Perpetual Next wil oppakken.’
De eerste vergassingfabriek in Delfzijl heeft een productiecapaciteit van 12 miljoen m3 en zal vooral gebruikmaken van reststromen uit de bouw in Nederland en België, met name sloophout uit de woningbouw, maar ook meubels. Opschalen is goed mogelijk, en het team doet al onderzoek naar meer groene input. Chief Business Developer van Perpetual Next, Rene Buwalda: ‘Naast B-hout kijken we vooral naar reststromen uit de land- en tuinbouw, zoals bietenresten, tomatenloof en sorghum (een graansoort). We willen zo veel mogelijk gebruikmaken van bronnen die niet concurreren met de voedselketen, en lokaal beschikbaar zijn, zodat je het transport beperkt.’
Peter vult aan: ‘De oorlog in Oekraïne leidt tot acute druk op de beschikbaarheid van gas. Je ziet daarom dat er een tendens is om bijvoorbeeld tijdelijk terug te vallen op kolen, een van de meest vervuilende energiebronnen die er zijn. Dat moeten we echt zoveel mogelijk zien te voorkomen. Nieuwe bronnen zoals groene elektriciteit en waterstof zijn ook niet voldoende. Er zal altijd gas nodig zijn, en hoe groener dat is, hoe beter.’
Later dit jaar leggen Gasunie en Perpetual Next het investeringsbesluit voor Torrgas Delfzijl voor aan hun Raden van Bestuur. Dan is er al enorm veel werk verzet, aldus Rene: ‘Dat plan omvat het ontwerp van de installatie, de exploitatieberekeningen, het onderzoek naar afnemers, de bronnen, de bouwkosten. Als er dan “ja” gezegd wordt, kan de bouw van start en kan de installatie in de tweede helft van 2024 al draaien.’ Peter sluit af: ‘Groen gas is essentieel om de klimaatdoelen te halen. Ik ben blij dat wij samen met Perpetual Next de aanjagers kunnen zijn van deze veelbelovende techniek.’
Transitieversnellers: Een gesprek met Niels Wage over biokolen en groengas
Van de zware industrie naar duurzame energie; de carrièreswitch van Niels Wage
