Dertien pioniers in de houtsector maakten zich hard voor grootschalig hergebruik van hout in de BlueCity Kruislaaghout Hackathon. Drie maanden lang bundelden ze hun krachten, kennis en kunde, om tot radicale oplossingen te komen om de Nederlandse houteconomie om te timmeren. Vanmorgen, tijdens de eerste dag van de Week van de Circulaire Economie, presenteerden ze in BlueCity het allereerste bouwwerk ter wereld van kruislaaghout dat volledig gemaakt is van tweedehands pallethout. Daarnaast presenteerden ze nog meer structurele oplossingen die ervoor zorgen dat rest- en sloophout niet langer in de verbrandingsoven belandt, maar een toepassing krijgt in de Nederlandse houteconomie.
De berg hout die ieder jaar in Nederland de verbrandingsoven verdwijnt is enorm: cijfers variëren van 2 miljoen ton tot zelfs het dubbele hiervan. Het gebrek aan hergebruik ligt niet aan de kwaliteit van het materiaal, want die is hoog. Waarom wordt dan toch al dit mooie hout in zulke enorm grote hoeveelheden verbrand in Nederland? De oorzaken zijn verschillend maar de meest in het oog springend zijn deze. Voor grootschalige toepassingen van gebruikt hout mogen er geen metalen in het hout aanwezig zijn. De grote stroom gebruikt hout is zeer divers en lastig voorspelbaar, terwijl de processen in de houtindustrie zijn ingericht op een voorspelbare stroom standaard materiaal. En tot slot is de prikkel om tijdens de sloop rekening te houden met hergebruik nog niet groot genoeg.
De volgende houtpioniers zetten zich in voor de BlueCity Kruislaaghout Hackathon: Huub en Jannie Coenen (Crumble development en Radboud Universiteit), Marije Remigius en Paul Jie (Fiction Factory), Rosa Meijer (Renewi Nederland), Walter de Groot (CircuWall), Peter Fraanje (Built by Nature), Lisanne Beenen (PaperInnovator), Thomas van Haastrecht (Houdhout), Ron van Oorschot en Jan de Jong (TNO), Nescio Midavaine (Kennis- en innovatienetwerk Circulair Bouwen Zeeland), Sanne Pelt (zelfstandig projectmanager en ontwerpster), Collin Timmer (Van den Berg Hardhout BV) en Bas Boerboom en Willem van Merriënboer (Boerboom Hout Groep).
In het huidige economische systeem kan hout de circulaire beloftes niet waarmaken: er is te weinig Nederlands bouwhout voorradig voor de toekomstige vraag en resthout belandt te vaak in de verbrandingsoven. Elke dag worden er duizenden tonnen goed hout verbrand in Nederland. Dat moet en kan anders. Vanmorgen presenteerden de dertien houtpioniers in het golfslagbad van BlueCity structurele oplossingen hiervoor én het allereerste bouwwerk ter wereld dat volledig gemaakt is van tweedehands pallethout.
Foto: deelnemers en partners Kruislaaghout Hackathon in BlueCity. Foto: Jacqueline Fuijkschot
Beginnen en al doende leren is de enige weg vooruit, stellen de ondernemers. In de Circulaire Houtfabriek worden kennis en ketenpartners bij elkaar gebracht. Een plek waar twee jaar lang maximaal kan worden uitgeprobeerd, geleerd en samengewerkt. Het bedrijf is dus een ‘proeffabriek’ waar alle vragen rondom ontspijkeren, samenwerking met slopers en de prijsstelling van nieuw oud hout worden onderzocht. De fabriek levert kennis over de inrichting van een flexibel proces dat kan omgaan met een veelvormige en fluctuerende stroom hout, bouwt een netwerk van slopers, ontwerpers, bouwers, opdrachtgevers en de fabriek geeft inzicht in haalbare en schaalbare business modellen voor hergebruikt hout. Animo vanuit de ondernemers is er. Maar om de Circulaire Houtfabriek daadwerkelijk te kunnen starten, is een flinke startfinanciering nodig voor personeel, machines en locatie. Meer informatie over de Circulaire Houtfabriek is te vinden op www.circulairehoutfabriek.nl
Bij de milieustraten in Nederland wordt het binnengebrachte hout na storting in de bak fijngestampt tot spaanders. Daar is dus een hoop winst te behalen. De deelnemers hebben onderzoek gedaan op de milieustraat van de gemeente Rotterdam. Bij wijze van proef, zijn de medewerkers geïnstrueerd over verschillende categorieën hout. Er is een extra container geplaatst voor ‘massief B hout’, oftewel massief hout met bijvoorbeeld een laagje verf, dat goed opnieuw gebruikt kan worden in allerlei toepassingen. Het experiment levert al meteen wat op. Allereerst een fikse stapel hout. Maar vooral ook inzicht in de concrete veranderingen die nodig zijn om gebruikt hout van de verbrandingsoven te redden.
Kruislaaghout (of Cross Laminated Timber) is een veelbelovend bouwmateriaal: sterk en vele malen minder belastend voor het milieu dan beton. Maar kan het ook van gebruikt hout gemaakt worden? Ja, bewijzen de deelnemers. De groep heeft een stapel pallets eigenhandig gedemonteerd, de planken opnieuw aan elkaar gezet en tot platen kruislaaghout geperst. In BlueCity is nu het allereerste bouwwerk te bewonderen dat helemaal gemaakt is van kruislaaghout uit tweedehands hout. Binnenkort onderzoekt TNO met een drukproef de belastbaarheid van dit kruislaaghout ten opzichte van kruislaaghout uit vers hout. De milieukostenindicator is zeer positief: de milieukosten van kruislaaghout uit gebruikt materiaal zijn 50% lager dan die van kruislaaghout uit nieuw materiaal. De installatie is tijdens de week van de Circulaire Economie in BlueCity te bezoeken en zal daarna op bouwbeurzen in het land te zien zijn.
Foto: Installatie Kruislaaghout Hackathon in BlueCity. Foto: Jacqueline Fuijkschot
BlueCity staat voor een circulaire samenleving waarin materialen, producten en processen natuur versterkend zijn. Om dat voor elkaar te krijgen, valt er nog flink wat te hacken in ons huidige economische systeem. Enter: de BlueCity Hackathons. Een hackathon is een programma van drie maanden. Het wordt door BlueCity georganiseerd wanneer BlueCity denkt dat er voldoende innovaties, startups of bedrijven in de markt zijn, maar dat deze pioniers moeite hebben met opschalen vanwege een fout in het maatschappelijke of economische systeem. Na het succes van de Regenwater en Wol Hackathons was het tijd voor twee Hout Hackathons. Naast de Kruislaaghout Hackathon organiseerde BlueCity ook de Wilgen Hackathon. Donderdag 9 februari van 14:00 tot 17:00 uur presenteren ondernemers de uitkomsten van de BlueCity Wilgen Hackathon op het terrein van voormalig melkveehouder Fam. Versluis in Meerkerk.
De BlueCity Hout Hackathons 2023 worden mogelijk gemaakt door bijdragen van de Provincie Zuid-Holland, de Gemeente Rotterdam, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Waterschap Hollandse Delta. De Wilgen Hackathon wordt aanvullende ondersteund door Hoogheemraadschap van Rijnland en Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard.
