Hoe krijg je voldoende personeel voor de energietransitie? Deze vraag stond centraal tijdens het laatste webinar van het Regionaal LLO Netwerk van de SER. Drie sleutelpersonen werden geïnterviewd door Willem Jelle Berg, voorzitter van het Regionale Leven Lang Ontwikkelen Netwerk.
Henri de Groot, Kroonlid Sociaal-Economische Raad en hoogleraar Regionaal Economische Dynamiek aan de Vrije Universiteit te Amsterdam is al langer op dit thema actief en benadrukt de grote urgentie van de energietransitie. De klimaatverandering is een ‘crisis in slow motion’; een traag proces waarbij ‘tipping points’ voor grote omkeer kunnen zorgen.
De Groot benoemt dat we van veel zaken te weinig hebben als we deze crisis willen aanpakken: te weinig ‘handen’ om de energietransitie uit te voeren, te weinig ruimte voor bijvoorbeeld windmolens, te weinig sense of urgency. Ook is er te weinig perspectief voor mensen die zich willen omscholen; hoe weten zij met welke opleiding of bijscholing ze duurzaam aan de slag kunnen? Tot slot is er bij de Regionale Energiestrategieën te weinig coördinatie en is het met zoveel betrokken partijen moeilijk om eigenaarschap goed te beleggen. Die grote groep betrokkenen zorgt er tegelijk voor dat er van iets anders te veel is: gevestigde belangen. De Groot roept dan ook op om gezamenlijk die gevestigde belangen te doorbreken en naar gedeeld eigenaarschap toe te werken.
Kristel Lammers, Directeur Nationaal Programma Regionale Energie Strategie (NP RES) ziet regionaal de urgentie toenemen voor voldoende geschoold personeel. Eerst zagen we in slechts enkele RES-plannen het human capital vraagstuk terugkomen. Inmiddels is de arbeidsmarkt in alle 30 regio’s geagendeerd. Soms in de RES zelf, soms via Human Capital Agenda’s of andere aanpakken, maar de ambities zijn overal vastgesteld. In oktober komt er vanuit het NP RES een publicatie over dit onderwerp en op 3 november is er een congres over de RES’sen waar ook de arbeidsmarktvragen aan de orde komen en partijen van elkaar kunnen leren.
Rutger Groot Wassink, Wethouder Sociale Zaken gemeente Amsterdam ziet dat er lokaal veel aandacht is voor de arbeidsmarktvragen van de energietransitie. Een knelpunt is dat de schaalniveaus steeds verschillen. De RES regio is weer anders dan de arbeidsmarktregio, zeker in Amsterdam loopt dat erg uit elkaar en dat maakt coördinatie complex. Hij vraagt zich af of op termijn een andere regio-indeling nodig is. Maar dat moet zeker geen reden zijn om af te wachten. Het is vooral belangrijk concreet aan de slag te gaan, met een projectmatige aanpak. Wel benadrukt hij dat coördinatie erg belangrijk is en dat samenwerking breed moet worden opgepakt. Als gevolg van de crisisaanpak zijn de regionale mobilteitsteams een goed voorbeeld, daar is het onderwijs sterker in positie gebracht in de samenwerking. En het is belangrijk ook de samenwerking met bedrijven verder te versterken.
Gelukkig zijn verschillende projecten actief met het omscholen naar de energietransitie. Tijdens het webinar presenteerden zeven succesvolle projecten hun aanpak. Een goed voorbeeld van het omscholen van de medewerkers gaat over de sluiting van de kolencentrale “De Hemweg”. Het is essentieel dat omscholingsprojecten succesvol zijn en ook elders moeten de best practice worden ingezet. Bijvoorbeeld de ervaring van Dave Gorissen, die aan het woord komt in een deelsessie. Hij was erg blij met zijn werk, en moest toen hij boventallig werd opnieuw uitvinden wat hij nog meer leuk zou vinden en zou kunnen. Na een uitgebreid traject heeft hij de keuze gemaakt om in het watermanagement verder te gaan, en is hij gestart met een opleiding waarin hij werken en leren combineert. Hij is blij dat hij nu tijd kan steken in een goede opleiding met toekomstperspectief, en hoeft hij zich geen zorgen te maken over zijn inkomen tijdens die opleiding.
