De Wet Internationaal Verantwoord Ondernemen (Wivo) is in aantocht en zal binnenkort op grote ondernemingen in Nederland en de Europese Economische Ruimte (EER) van toepassing zijn. Maar wat houdt deze wet in, voor wie gaat hij gelden en wanneer treedt hij in werking? Hieronder beantwoorden we deze vragen over de Wivo.
Met de WIVO wordt de op 25 juli 2024 in werking getreden Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD, ook wel CS3D) in Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. Het doel van de CSDDD is het voorkomen, beperken of beëindigen van feitelijke of potentiële nadelige gevolgen op mensenrechten en milieu in de waardeketens van grote ondernemingen die actief zijn op de Europese interne markt.
De ondernemingen die onder de WIVO gaan vallen moeten een transitieplan voor de beperking van klimaatverandering vast stellen, uitvoeren en actualiseren. Ook moeten zij ‘gepaste zorgvuldigheid’ (‘due dilligence’) toepassen in hun waardeketen. Dat houdt in dat zij de feitelijke of potentiële negatieve gevolgen voor mensenrechten en milieu in hun waardeketen in kaart moeten brengen om met als doel om deze te voorkomen, beperken of beëindigen. Denk bijvoorbeeld aan het tegengaan van gedwongen arbeid en uitbuiting en het voorkomen van schadelijke waterverontreiniging. De WIVO bevat ook diverse publicatieverplichtingen.
De ‘waardeketen’ betreft het gehele netwerk van organisaties en activiteiten dat nodig is vanaf het ontwerp, winning van grondstoffen en/of productie tot aan de verkoop en levering van een product of dienst aan de eindgebruiker. De waardeketen bevat upstream-activiteiten (toeleveringsketen) en downstream-activiteiten (waardeketen na verkoop). De verplichting tot gepaste zorgvuldigheid uit de WIVO gaat gelden voor alle upstream-activiteiten, maar slechts voor een deel van de downstream-activiteiten. De afvoer van producten, inclusief het recyclen, valt daar niet onder.
De WIVO zal van toepassing zijn op ‘grote’ Nederlandse ondernemingen, EER-ondernemingen (samen als ‘Europese ondernemingen’ geduid) en onder bepaalde voorwaarden ook op niet-Europese ondernemingen, die actief zijn op de Europese interne markt en gedurende twee boekjaren een bepaalde grote hebben. Onder voorwaarden is het wetsvoorstel ook van toepassing op EER-ondernemingen en niet-Europese ondernemingen. Daarnaast is de WIVO onder voorwaarden ook van toepassing op de ‘gereglementeerde financiële onderneming’.
De WIVO wordt gefaseerd ingevoerd:
Vanaf 26 juli 2027: ondernemingen met >5.000 werknemers en een wereldwijde netto-omzet van >1,5 miljard euro.
Vanaf 26 juli 2028: ondernemingen met >3.000 werknemers en een wereldwijde netto-omzet van >900 miljoen euro.
Vanaf 26 juli 2029: ondernemingen met >1.000 werknemers en een wereldwijde netto-omzet van >450 miljoen euro.
Voor niet-Europese ondernemingen gelden andere drempels en voorwaarden.
De WIVO zal niet van toepassing zijn op kleinere ondernemingen, zoals het MKB. Zij kunnen echter wel indirect met de WIVO in aanraking komen als zij opereren in de waardeketen van een onderneming die wel onder de WIVO valt. Zij kunnen bijvoorbeeld te maken krijgen met informatieverzoeken, audits en wijzigingen in contracten. Van de ondernemingen die wel onder de WIVO vallen, wordt verwacht dat zij adequate ondersteuning bieden aan het MKB om aan de vereisten van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen te voldoen.
Uiterlijk op 26 juli 2026 moet de CSDDD in nationaal recht zijn omgezet. In de eerste consultatieronde over de WIVO, die is gesloten op 29 december 2024, zijn veel reacties ingediend. De wetgever gaat deze nu bestuderen en verwerken. Gelet op de grote hoeveelheid reacties en het verstrekkende karakter van de voorgestelde wet volgt mogelijk volgt een twee consultatieronde.
Bron: Wijn & Stael
