Het is vandaag warmetruiendag, de dag in het jaar die speciaal gewijd is aan het tegengaan van energieverspilling. Meer dan een half miljoen Nederlanders hullen zich vandaag in een warme trui en draaien de verwarming lager. Met deze kleine handeling besparen zij per graad 6% aan energie en CO2, dit vertaalt zich naar een besparing van 1 megaton aan CO2 als heel Nederland gedurende het stookseizoen elke dag de verwarming een graad lager zou draaien. Deze combinatie van breisels en duurzaamheid zijn voor Reina Ovinge, oprichtster van The Knitwit Stable, essentieel om in de textielindustrie een positieve impact te maken voor mens, milieu en dier.
Wie aan een warme trui denkt, denkt aan wol, maar de realiteit is dat truien tegenwoordig vaak bestaan uit katoen of synthetische garen. Met een modesysteem dat zich kenmerkt door steeds sneller, meer en goedkoper laat menig modemerk wol vaak links liggen om kosten te besparen. De duurzame kwaliteiten die wol te bieden heeft gaan daarmee verloren.
Reina Ovinge, oprichtster van The Knitwit Stable, brengt hier in 2013 verandering in met haar boerderij en breistudio in Baambrugge. Op 11 hectare land houdt zij merinoschapen, Texelse schapen en angorageiten waarvan de vachten de basis vormen voor allerlei textielproducten, zoals truien, sjaals en mutsen. Ook gaat The Knitwit Stable regelmatig samenwerkingen aan met andere bedrijven, makers en ontwerpers. Zo sloegen The Knitwit Stable en het Nederlandse modemerk Scotch & Soda vorig jaar de handen ineen voor de productie van een uniseks vest wat voor 80 procent afkomstig was van Texelse schapen en voor 20 procent van alpaca. Naast het eigen modelabel adviseert The Knitwit Stable bedrijven en modeprofessionals in hun duurzame transitie. Ze geven onder andere advies over diervriendelijke veehouderij en duurzame productie en verwerking van de materialen.
Reina werkte 20 jaar in de mode-industrie als inkoper en later als leverancier. Een tijd waarin voor haar duidelijk werd aan welke structurele problemen de mode-industrie lijdt. Vervuiling, oneerlijke lonen en uitbuiting zijn een aantal van de problemen waar in de supply chain vaak geen zicht op is. Een incident met een fabrikant is voor Reina echter de druppel, ze zegt haar baan op en begint als tegenbeweging een eigen onderneming.
“Een assistent in Nederland stuurde labels te laat naar de fabrikant waarna meisjes aan de andere kant van de wereld uit hun bed werden gesleurd om snel labels in de kleding te naaien voor de verzending.”
Dit incident liet Reina inzien dat verandering in de industrie nodig is, ze besluit The Knitwit Stable op te zetten. Volgens Reina is -naast maatregelen vanuit de overheid- bewustwording nodig om de hele keten te veranderen, consumenten zijn te weinig bezig met het proces dat achter een vest van 20 euro schuilgaat. Bewustwording over het maakproces is een eerste stap, pas dan is er mogelijkheid tot gedragsverandering en zullen duurzame activiteiten verschuiven van marge naar mainstream. “Kijk naar vegetarisch eten, dat gebeurt nu ook veel meer. De mentaliteit is aan het veranderen en mensen worden zich meer bewust. Veel meer kleding wordt al tweedehands gekocht en een truitje van de Primark is straks echt not-done.” Reina vertelt dan ook dat haar klanten hun aankoop vol trots dragen. “Met een trui van Knitwit Stable weet de consument waar het product vandaan komt en hoe het gemaakt is, dit creëert respect en waardering.”
Naast de negatieve impact van de kledingindustrie op mens en milieu is de verdwijning van wol een ontwikkeling die minder vaak onder de aandacht wordt gebracht. Door de jaren heen is het in Nederland bijna goedkoper geworden om wol weg te gooien dan te verwerken aangezien boeren 10 cent per kilo ontvangen. Hierdoor wordt ruim 1 miljoen kilo wol van onze Nederlandse schapen jaarlijks verscheept naar China voor bodemprijzen om te eindigen als vulling voor autostoelen of tapijten. De kwaliteiten van wol, zoals het feit dat het hernieuwbaar is, temperatuur regulerend, zelfreinigend en onderhoudsarm, worden daardoor niet benut.
Het doel van sociale ondernemers zoals The Knitwit Stable is het verkleinen van de kloof tussen producent en consument met een herwaardering voor het ambacht, het proces en de oorsprong. The Knitwit Stable is hiermee het eerste merk in Nederland dat een volledig transparante productieketen heeft. Het proces wordt blootgelegd van sourcing tot eindproduct, waardoor de consument weet van welk schaap de wol afkomstig is en welke medewerker deze vervolgens heeft vervaardigd. Het is zelfs mogelijk om de boerderij in Baambrugge te bezoeken, wat ervoor zorgt dat mensen het verhaal van The Knitwit Stable niet alleen kunnen lezen en bekijken, maar ook fysiek kunnen ervaren; een cruciaal element voor gedragsverandering.
Transparantie in de supply chain is een belangrijke stap naar een duurzame en eerlijke mode-industrie. Met haar boerderij en breistudio maakt Reina dit op kleine schaal waar, maar ook bij de grote modemerken is transparantie een hot topic. Dit leidt tot het veelvoorkomende probleem van tegenstrijdigheden waar Reina ook in haar functie als leverancier tegenaan liep. Zo wilden modemerken enerzijds hogere duurzaamheidsnormen realiseren, maar dit moest dan wel in combinatie met stijgende winstmarges.
“Er zijn merken die licht op hun supply chain werpen, vooral met wol of mohair gebeurt dit steeds vaker. Merken als Arket en Patagonia laten zien waar hun wol vandaan komt en de boeren waar ze mee werken zijn traceerbaar. H&M is aan de ene kant juist heel druk bezig om verantwoordelijk wol te krijgen; de Responsible Wool Standard is dan ook een initiatief van H&M zelf. Maar het rare is dat het lijkt alsof H&M twee petten op heeft, aangezien breisels nog steeds voor een paar tientjes in de schappen liggen.”
Merken voelen dus enerzijds de druk om te verduurzamen, maar pakken dit probleem vervolgens niet systematisch aan waardoor het business model nog altijd blijft draaien op hoge volumes, veel collecties, lage kosten en het hele jaar door uitverkoop.
The Knitwit Stable werkt volgens een made-to-order principe, wat inhoudt dat kopers minimaal twee weken moeten wachten voordat ze hun bestelling ontvangen. Maar zit de consument daar wel op te wachten? Reina geeft aan dat deze wachttijd juist een kans schept om mensen te laten ervaren hoeveel tijd en moeite er in het maken van een trui zit.
“Bij grote modebedrijven zoals H&M zien mensen breisels voor prijzen rond de twintig of dertig euro, en zijn zich dan niet bewust van het feit dat automatische, industriële machines een uur nodig hebben om één trui af te werken. Dit houdt in dat je aan zulke lage prijzen eigenlijk al meteen kunt zien dat iemand helemaal onderaan de waardeketen de prijs betaalt.”
Dat de gemiddelde deelnemer aan warmetruiendag geen exemplaar van The Knitwit Stable aanheeft zal voor Reina niet als een verrassing komen. Naast dat het made-to-order principe niet voor iedereen is weggelegd, valt het prijskaartje van The Knitwit Stable (een trui is te koop vanaf €375) voor velen niet binnen het budget. De echte, eerlijke prijs van een wollen product die bij The Knitwit Stable gehanteerd wordt is nog niet de norm, maar door het hele maakproces van een trui uit Baambrugge te ervaren zal deze waarschijnlijk niet snel verdwijnen in de kledingkast achter spotgoedkope impulsaankopen.
