Een aantal grote uitbreidingsprojecten in het hoogspanningsnet van de provincies Utrecht, Gelderland en in de Flevopolder duurt langer dan gepland. Hierdoor moeten grootverbruikers van elektriciteit en de grotere producenten van wind- en zonnestroom in deze regio's langer wachten op een nieuwe of zwaardere aansluiting.
TenneT, beheerder van het landelijke hoogspanningsnet, werkt overal in Nederland aan de verzwaring en uitbreiding van het hoogspanningsnet. Dit is nodig om aan de snel toenemende vraag naar elektriciteit te kunnen blijven voldoen. Een aantal grote uitbreidingsprojecten in het hoogspanningsnet van de provincies Utrecht, Gelderland en in de Flevopolder duurt langer dan gepland. Hierdoor moeten grootverbruikers van elektriciteit en de grotere producenten van wind- en zonnestroom in deze regio's langer wachten op een nieuwe of zwaardere aansluiting. In de oorspronkelijke planning ging TenneT nog uit van oplevering van de projecten in 2029, in de nieuwe planning gaat de netbeheerder uit van 2033 en bij nog meer tegenslagen van 2035. TenneT en regionale netbeheerders Stedin (Utrecht) en Liander (Gelderland en de Flevopolder) informeren de klanten die dit betreft de komende dagen.
Robert Kuik, directeur Netplanning bij TenneT: ‘Dit is een buitengewoon teleurstellende boodschap, niet alleen voor ondernemers en organisaties die langer moeten wachten, maar voor de hele regio. De druk op het elektriciteitsnet in dit gebied is al ongekend hoog. Dat is iets wat ons grote zorgen baart. We realiseren ons heel goed welke impact dit heeft op de economie, op woningbouw en op de voortgang van de energietransitie. Dit is niet het tempo dat Nederland nodig heeft. Ondanks intensieve samenwerking met de provincies en gemeenten worden we geconfronteerd met onvoorziene belemmeringen: langdurige procedures, complexe locatievraagstukken en grondverwerving die veel meer tijd kosten dan we willen. We blijven alles op alles zetten om samen met onze partners oplossingen te versnellen.’
Warmold ten Zijthoff, regiodirecteur Utrecht bij Stedin, spreekt van ongelofelijk slecht nieuws. ‘Deze vertraging is een grote klap voor de ruim 1500 klanten die nu al op de wachtlijst staan voor extra capaciteit. Zij zullen waarschijnlijk nog langer moeten wachten. Het is frustrerend dat het niet lukt om, ondanks het urgentiebesef en commitment van alle partijen, sneller tot keuzes te komen waar nieuwe stations gebouwd mogen worden. Ook voor consumenten en woningbouwers is dit geen goed nieuws. We maken ons zorgen of we de vrije toegang van kleinverbruikers tot het stroomnet kunnen blijven faciliteren, bijvoorbeeld voor de aansluiting van laadpalen, woningen en voor mensen die willen verduurzamen. Consumenten, bedrijven en overheidsinstellingen kunnen allemaal helpen om de druk op het net te verminderen door minder energie te gebruiken tijdens de avonduren, tussen 16.00 en 20.00 uur, en juist meer energie te gebruiken op het moment dat de zon schijnt. Het is een oproep om flexibeler om te gaan met energie. Alle kleine beetjes helpen.’
TenneT, Stedin (Utrecht) en Liander (Flevopolder en Gelderland) informeren de klanten die dit betreft vandaag over de vertraging. De netbeheerders onderzoeken de komende maanden de nieuwe situatie op het elektriciteitsnet in deze regio die door de vertragingen ontstaat. Hierbij worden de laatste inzichten, scenario’s, congestie op onderliggende middenspanningsnetten en ook de verwachte nieuwe data waarop de hoogspanningsstations in bedrijf worden genomen, meegenomen. De netbeheerders verwachten in het najaar klanten en andere belanghebbenden verder te kunnen informeren over wat de vertraging precies voor hen betekent.
Op dit moment is het hoogspanningsnet van de provincies Utrecht en Gelderland en de Flevopolder één geheel. TenneT knipt dit net op in vier deelnetten. Elk deelnet krijgt een eigen aansluiting op de landelijke 380.000 volt hoogspanningsring. Hierdoor creëert TenneT meer capaciteit in de verschillende gebieden en verdwijnt de onderlinge afhankelijkheid van de regio's. Om deze opdeling in vier delen te realiseren is de verzwaring van een viertal bestaande hoogspanningsstations in deze regio cruciaal: Lelystad, Dodewaard, Doetinchem en Breukelen-Kortrijk. Pas als deze in werking zijn kunnen de netbeheerders nieuwe en zwaardere aansluitingen voor partijen op de wachtlijst mogelijk maken. Het opknippen in de vier deelnetten kan echter pas plaatsvinden als er ook een nieuw hoogspanningsstation in Utrecht Noord is gerealiseerd.
Huib van Essen, gedeputeerde provincie Utrecht: ‘Het vinden van een geschikte locatie is een zorgvuldig en veelomvattend proces in een complex gebied. Er worden verschillende onderzoeken gedaan en de bewoners worden betrokken bij de locatiekeuze. Uit zowel deze onderzoeken als participatie is gebleken dat er een andere kansrijke locatie is voor het station Utrecht Noord, ten westen van de A2. Deze locatie wordt nu toegevoegd aan de participatie en onderzocht. De omwonenden zijn hier inmiddels over geïnformeerd.
Voor het station Amersfoort Noord hebben wij, in het belang van de voortgang van het project, op verzoek van TenneT de bevoegdgezagrol overgenomen. Zo wordt er continue gekeken naar mogelijkheden om processen te versnellen. De ontwikkelingen en de voortgang van de projecten worden gemonitord door de Energyboard Utrecht. Dit is een overlegorgaan waarin zowel de netbeheerders, de regio’s, de gemeenten, het ministerie van Klimaat en Groene Groei en provincie afstemmen over energie-infrastructuur. Samen zetten wij alles op alles om door nauwe samenwerking en met de versnellingsmaatregelen voor versterking van de elektriciteitsinfrastructuur van het ministerie van Klimaat en Groene Groei de realisatie van Utrecht Noord te versnellen. Daarnaast blijven wij samen met de netbeheerders zoeken naar mogelijkheden voor sneller aansluiten met flexibele contracten voor zowel grootverbruikers als ook duurzame opwek.’
Behalve dat de bouw van het hoogspanningsstation in Utrecht Noord langer duurt dan gepland, schuift ook de opleverdatum van de projecten in Breukelen-Kortrijk en Amersfoort Noord naar achteren. De latere oplevering van deze projecten heeft vooralsnog geen extra impact omdat deze, volgens de huidige planning, nog steeds eerder gereedkomen dan hoogspanningsstation Utrecht Noord. Maar ook voor de projecten in Breukelen-Kortrijk en Amersfoort Noord zijn er uitdagingen.
Om de deelnetten mogelijk te maken moet TenneT de capaciteit van hoogspanningsstation Breukelen-Kortrijk verdrievoudigen. De betrokken partijen proberen al geruime tijd grond te verwerven voor de uitbreiding van dit station. De netbeheerder heeft daarvoor de grond van drie eigenaren gekocht, met een vierde eigenaar is vooralsnog geen overeenstemming bereikt. De Provincie Utrecht is een procedure gestart om de benodigde grond te onteigenen. De bouw van hoogspanningsstation Amersfoort Noord is cruciaal voor regionale netbeheerders. Het project loopt vertraging op doordat nog geen geschikte locatie is gevonden. Uiteindelijk moet dit hoogspanningsstation vier nieuwe elektriciteitsstations van Stedin en Liander in de regio van stroom gaan voorzien.
TenneT, Stedin, Liander, betrokken provincies en het ministerie van Klimaat en Groene Groei werken al geruime tijd aan de uitvoering van een maatregelenpakket om overbelasting van het elektriciteitsnet in de provincies Utrecht, Gelderland en de Flevopolder vanaf 2026 te voorkomen. Deze aanpak is met deze recente vertragingen onverminderd urgent. Een van de potentiële maatregelen is het invoeren van een wachtlijst voor consumenten en kleine ondernemers. Die wachtlijst is er nu nog niet, maar de kans hierop neemt door deze ontwikkelingen wel toe.
In april kondigde TenneT aan dat enkele projecten in Noord-Brabant en Limburg langer duren dan gepland en gaf de netbeheerder een landelijke waarschuwing dat meer projecten in Nederland de komende jaren vertraging oplopen. TenneT spant zich tot het uiterste in om dit te voorkomen, maar kan dat niet alleen. De netbeheerder roept overheden, toezichthouders en andere betrokkenen op om de broodnodige uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet te helpen realiseren.
TenneT blijft zich maximaal inspannen om samen met de regionale netbeheerders en overheden versnellingsmogelijkheden te onderzoeken. De versnellingsmaatregelen die het ministerie van Klimaat en Groene Groei en TenneT recent hebben gepresenteerd staan in deze aanpak centraal. De potentiële effecten van het pakket op de betreffende projecten worden op dit moment samen met de overheden nader in kaart gebracht.
