Om elektriciteit de ruggengraat van het nieuwe energiesysteem te maken moet er veel worden geïnvesteerd. Het rijk heeft deze kosten in beeld gebracht. De VNG vindt dit belangrijk omdat hiermee het gesprek wordt geopend over hoe we de kosten kunnen dempen en verdelen, en de besluitvorming kunnen stroomlijnen.
In het Interdepartementaal Beleidsonderzoek Bekostiging Elektriciteitsinfrastructuur (IBO) zijn de verwachte investeringen tot 2040 in beeld gebracht. Daarnaast is onderzocht welke keuzes nodig zijn om kosten te dempen en anders te verdelen en hoe de besluitvorming meer gestroomlijnd kan worden.
Mede door de stijgende nettarieven worden alle netgebruikers de komende jaren geconfronteerd met een stijgende energierekening. Het is van groot belang dat er slimme samenhangende keuzes worden gemaakt, om de totale investeringskosten te dempen en om ervoor te zorgen dat de kosten eerlijk en rechtvaardig worden verdeeld.
Aanvullend vraagt de VNG aandacht voor de bijzondere positie van gemeenten en provincies als aandeelhouders in de regionale netbeheerders. De omvangrijke investeringsopgave zal van een groot aantal gemeenten vragen dat zij additioneel eigen vermogen ter beschikking moeten stellen.
Kosten rechtvaardig verdelen
De VNG heeft daarom in de gesprekken over het IBO aangegeven dat een rechtvaardige verdeling van de kosten, betaalbaarheid, verduurzaming van het systeem en betrouwbaarheid voor gemeenten randvoorwaardelijk zijn voor uitvoering van de energietransitie. In het IBO zien we de volgende punten terug die we ondersteunen:
Een samenhangende en gelijktijdige inzet van verschillende instrumenten.
Sterker sturen op het dichter bij elkaar plaatsen van opwekken, gebruik en opslagcapaciteit.
Het elektriciteitsnet beter benutten met beter inzicht in data.
De rol en noodzaak van collectieve warmte binnen het energiesysteem én de bijdrage die collectieve warmte kan leveren aan het verminderen van de elektrificeringsopgave en daarmee maatschappelijke kosten en ruimtebeslag.
De fysieke gevolgen van de elektrificering hebben een ruimtelijk beslag en vinden plaats op het grondgebied van een gemeente. De schaarse ruimte moet zo efficiënt mogelijk gebruikt worden.
De VNG benadrukt dat het essentieel is om de kosten rechtvaardig te verdelen over alle eindgebruikers.
