Voor een financiële instelling is het opstellen van een klimaattransitieplan één ding; het implementeren ervan is iets heel anders. PwC-experts Sophie de Vries en Gerrit Ledderhof bespreken de cruciale rol van banken en verzekeringsmaatschappijen, de belangrijkste uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd en praktische oplossingen. 'Het is heel belangrijk mensen aan te moedigen nieuwe vaardigheden en kennis te ontwikkelen met betrekking tot klimaat en duurzaamheid.'
Het aanpakken van klimaatverandering is essentieel en moet een topprioriteit zijn voor overheden en bedrijven over de hele wereld. Dat geldt dus ook voor banken en verzekeringsmaatschappijen, zegt Gerrit Ledderhof, directeur bij PwC, met een focus op klimaat en natuur. 'De financiële sector is van cruciaal belang voor de klimaattransitie. Hoewel banken en verzekeringsmaatschappijen misschien niet altijd vooroplopen in verandering, hebben ze wel een verbindende rol in de maatschappij.'
Volgens Sophie de Vries, partner bij PwC en expert in sustainable finance, hebben veel financiële instellingen al een klimaattransitieplan opgesteld. 'Sommige Nederlandse financiële instellingen zijn al bezig met de uitvoering van die plannen', zegt ze.
Een klimaattransitieplan is een strategisch document dat schetst hoe een organisatie zich wil aanpassen aan een koolstofarme economie, terwijl klimaatgerelateerde doelen worden bereikt en de bijbehorende risico's en kansen worden beheerd, legt De Vries uit. Ze voegt er aan toe dat het een uitdaging blijft, omdat het een nieuwe manier van werken vereist. De Vries: 'De meeste klimaattransitieplannen zijn erop gericht de netto CO2-uitstoot naar nul te brengen (‘net zero’), maar bevatten weinig details over de implicaties voor het bedrijfsmodel en de dagelijkse activiteiten'.
Hoewel de meeste klimaattransitieplannen zich richten op het afstemmen van de portefeuille van de instelling op netto nul-doelen, verwaarlozen ze vaak andere cruciale factoren zoals de omzet, het winst en risicoprofiel – elementen die net zo essentieel zijn om een uitgebreide strategie te garanderen. Om effectieve en uitvoerbare klimaattransitieplannen te ontwikkelen, moeten financiële instellingen dan ook een uitgebreide benadering hanteren. Een benadering die rekening houdt met risico’s, rendement en klimaatimpact. Dit holistische perspectief is essentieel voor het ontwikkelen van evenwichtige en duurzame strategieën.
‘Zie het als een kruk met drie poten’, zegt Ledderhof. ‘Als je je te veel richt op rendement, onderschat je misschien je risico. Richt je je te veel op klimaatimpact, dan verlies je misschien op rendement. De drie poten moeten in evenwicht zijn, anders val je om.’
‘De integratie van deze doelstellingen is complex’, zegt De Vries. ‘Klimaatdoelstellingen zijn langetermijndoelstellingen, terwijl de meeste financiële doelstellingen eerder op de korte termijn gericht zijn. Bovendien zijn sommige stappen die deel uitmaken van een transitieplan sterk afhankelijk van andere partijen – zoals de bredere decarbonisatie van de economie – en is het nog steeds onzeker hoe deze stappen moeten worden bereikt.’
‘Dit maakt het moeilijk om een verbinding te leggen tussen klassieke KPI’s en transitiegerelateerde KPI’s’, vervolgt De Vries. ‘Het is echter essentieel om deze KPI’s te integreren – op het gebied van zowel financiën, risico als impact – om de juiste balans te vinden in de uitvoering van deze doelstellingen.
Het opnemen van het klimaattransitieplan in het governance-kader van de organisatie vereist zorgvuldigheid. Ledderhof: ‘Ten eerste is het cruciaal om de volledige toewijding van het topmanagement te krijgen. Deze toewijding is essentieel om de klimaatdoelen binnen de organisatie voorrang te kunnen geven. Zonder de actieve steun van het management is het lastig om klimaatdoelen in de kernstrategieën van het bedrijf te integreren.’
‘Ten tweede’, voegt Ledderhof toe, ‘hangt de succesvolle implementatie van klimaattransitieplannen vaak af van samenwerking tussen verschillende afdelingen, zoals financiën, bedrijfsvoering en risicomanagement. Effectieve communicatie en samenwerking tussen deze afdelingen zijn van vitaal belang’. Hij weet dat dit een uitdaging kan zijn. ‘Vooral als de afstand tussen de verschillende afdelingen groot is of als er verschillende prioriteiten zijn. Om deze barrières te overwinnen, moet een cultuur van samenwerking worden bevorderd. Het is zaak dat alle afdelingen op één lijn zitten als het gaat om de overkoepelende klimaatdoelen.’
Een andere belangrijke uitdaging is de kwaliteit en beschikbaarheid van klimaatgegevens, wat besluitvormingsprocessen compliceert, zoals De Vries opmerkte. Niet alle relevante klimaatgegevens zijn gemakkelijk toegankelijk en zelfs als ze beschikbaar zijn, voldoet de kwaliteit ervan mogelijk niet altijd aan de vereiste normen. ‘Dat leidt ertoe dat besluitvorming minder datagedreven is dan gewenst. En dat leidt mogelijk tot onnauwkeurigheden en onzekerheden', voegt Ledderhof toe.
Bovendien vertrouwt de financiële sector bij haar keuzes traditiegetrouw op modellen die zijn gebouwd met behulp van historische gegevens. De unieke aard van klimaatverandering maakt echter dat trends uit het verleden de toekomstige uitkomsten niet betrouwbaar kunnen voorspellen. ‘Dit vereist een verschuiving in aanpak’, benadrukt De Vries. ‘Financiële instellingen moeten nieuwe modellen en methodologieën ontwikkelen die rekening houden met de ongekende en dynamische aard van klimaatgerelateerde risico's en kansen.’
Nodig: fundamentele verandering in mindset
Het uitvoeren van een klimaattransitieplan in de financiële sector vereist een fundamentele verandering in mindset. Lange tijd lag de primaire focus op het maximaliseren van financiële opbrengsten, vaak gedreven door kortetermijnwinsten. Volgens Ledderhof vereist het aanpakken van klimaatverandering een breder perspectief dat ecologische duurzaamheid integreert in besluitvormingsprocessen. 'Deze verandering houdt in dat de langetermijnrisico's en -kansen die gepaard gaan met klimaatverandering worden erkend en dat acties die bijdragen aan een koolstofarme economie, prioriteit krijgen', zegt hij.
De impact op mensen binnen financiële instellingen is aanzienlijk, erkennen beide experts. Werknemers moeten zich aanpassen aan nieuwe manieren van denken en werken. Ze moeten verder kijken dan traditionele financiële maatstaven. In plaats daarvan moeten ze innovatieve benaderingen omarmen die financiële prestaties in evenwicht brengen met de impact op het milieu. De Vries: 'Deze transformatie vereist een toewijding aan duurzaamheid op alle niveaus van de organisatie, van het topmanagement tot de backoffice.'
Ledderhof voegt daar het belang aan toe van het ontwikkelen van een cultuur waarin het een gewoonte is om continu te leren. ‘Het is essentieel om mensen aan te moedigen nieuwe vaardigheden en kennis te ontwikkelen met betrekking tot klimaat en duurzaamheid.’
Operationaliseer het klimaattransitieplan per sector door:
De verschillende KPI's (financiën, risico en impact) te integreren en hun impact op het bedrijf te beoordelen.
De noodzakelijke verschuiving in mindset richting duurzaamheid te stimuleren en de integratie tussen afdelingen te bevorderen.
Besluitvorming en activiteiten te integreren in alle processen, met duidelijk gedefinieerde rollen en verantwoordelijkheden.
Het verzamelen en optimaliseren van ESG-gegevens te versnellen.
