Warmtenetten worden publiek eigendom en komen niet in private handen, werd vandaag bekend gemaakt door het Kabinet. Energie Samen, de belangenorganisatie van energiecoöperaties, betwijfelt echter of er daarmee voldoende ruimte komt voor coöperatieve warmtenetten zonder winstoogmerk die écht in handen zijn van ‘het publiek’. Energie Samen ondersteunt de keuze voor publieke netten, maar onderstreept dat er nog wel een extra stap nodig is in de Warmtewet. En roept de minister van EZK en de Tweede Kamer op om ook warmteschappen: coöperatieve warmtebedrijven van burgers, ruimte te bieden in de nieuwe Warmtewet.
Publieke warmtenetten maken een warmtevoorziening in Nederland mogelijk waarbinnen transparantie (o.a. over de opbouw van de kosten en baten), samenwerking, geen winstoogmerk en democratisch zeggenschap (o.a. over tarieven en benodigde investeringen) van burgers gemeengoed worden. Bewonersinitiatieven, meestal georganiseerd als energiecoöperatie, werken al lang aan warmtenetten waarbinnen deze waarden centraal staan, met democratisch zeggenschap van bewoners die óók de gebruikers zijn. Helaas zijn energiecoöperaties van burgers met hun warmteschappen geen partij in de nieuwe Warmtewet, waardoor zij, met hun projecten, tussen wal en schip dreigen te raken.
In wijken waar deze warmte-initiatieven van burgers actief zijn, blijken bewoners significant meer tevreden te zijn over álle aspecten van de plannen voor hun nieuwe warmtevoorziening: de rol van de gemeente, het aanbod en de betaalbaarheid daarvan, maar ook de participatiemogelijkheden. Dit toont aan dat warmteprojecten van burgers draagvlak en realisatiekracht (1) hebben.
Professionele inzet van vrijwilligers via energiecoöperaties vergroot de capaciteit die nodig is voor de warmtetransitie en kan daardoor gemeenten ontlasten. Energie Samen ziet grote capaciteit in het organiseren van professionele vrijwilligers, die op termijn als betaalde kracht aan de slag gaan voor de warmteschappen. En daarbij een enorme potentie om privaat kapitaal te vergaren van investerende leden van de energiecoöperaties.
Siward Zomer, coöperatief directeur Energie Samen: “In tegenstelling tot bepaalde energiebedrijven die dreigen de energietransitie te vertragen door niet meer te willen investeren in warmtenetten als ze in publieke handen komen, zijn energiecoöperaties op volle snelheid bezig om van de warmtetransitie op lokaal niveau een succes te maken.
Er zijn nu al honderdvijftig energiecoöperaties concreet bezig met lokale coöperatieve warmtenetten. Twintig daarvan zijn in de ontwikkelfase, vijf projecten zijn aan het realiseren, drie projecten hebben de eerste huizen aangesloten op een duurzaam warmtenet. Het lokale coöperatieve warmtebedrijf Thermo Bello in Culemborg is al meer dan vijftien jaar in bedrijf en doet op dit moment de vervangingsinvesteringen.”
Energie Samen roept de minister van EZK en de Tweede Kamer om warmteschappen op te nemen in de nieuwe Warmtewet, met dezelfde rechten (en plichten) als de publieke partijen. Europese richtlijnen verplichten nationale overheden, dus ook Nederland, om een definitie voor energiegemeenschappen in wetgeving op te nemen. Op basis van de Europese richtlijnen definiëren wij een warmteschap, of energiegemeenschap op het gebied van warmte, met drie specifieke kenmerken: Coöperatieve netten van warmteschappen zijn (1) democratisch georganiseerd met zeggenschap van de gebruikers, met (2) als doel het realiseren van energie als een basisbehoefte voor de gemeenschap en (3) zonder winstoogmerk.
https://buurtwarmte.energiesamen.nu/nieuws/1200/les-geleerd-uit-onderzoek-ministerie-kies-voor-bewonersinitiatieven-in-leerprogramma-programma-aardgasvrije-wijken
