Op 26 juni 2025 heeft de Autoriteit Consument en Markt (hierna: ACM) een nieuw ontwerp-prioriteringskader gepubliceerd. Dit kader bepaalt welke partijen voorrang krijgen om te worden aangesloten op het elektriciteitsnet bij netcongestie. Eenieder kon tot begin augustus een zienswijze indienen. De ACM verwacht het definitieve kader in december te publiceren, waarna dat kader op 1 januari 2026 in werking zal treden. Tot die tijd blijft het huidige kader gelden. Dit nieuwe kader is opgesteld omdat het College van Beroep voor het bedrijfsleven (hierna: het CBb) in een uitspraak van 11 maart 2025 (ECLI:NL:CBB:2025:145), het oude kader heeft vernietigd.
Netcongestie betekent dat het elektriciteitsnet vol zit: er is meer stroom nodig dan het elektriciteitsnet aankan. Nieuwe of bestaande gebruikers belanden daardoor op een wachtlijst met hun verzoek voor transportcapaciteit, waardoor bijvoorbeeld woningbouwprojecten vertraging oplopen. Het verzwaren van het elektriciteitsnet is de oplossing, maar dat kost veel tijd en geld. Zo lang het elektriciteitsnet nog niet verzwaard is, neemt de ACM allerlei maatregelen om de gevolgen van netcongestie te beperken, waaronder een prioriteringskader.
Het oude prioriteringskader gaf voorkeur aan bepaalde functies. Ook keek de ACM alleen naar de Europese Verordening Gasleveringszekerheid en betrok zij geen andere Europese en nationale regelgeving, beleid en bestaande prioriteringskaders. Daarnaast vielen keteneffecten, noodzakelijke voorzieningen voor functies uit het prioriteringskader, buiten het kader. Het CBb was het hier niet mee eens. Daarom werd het tijd voor een nieuw prioriteringskader.
Net als het oude kader, bestaat het nieuwe kader uit drie categorieën (te vinden in: Bijlage 22 in samenhang met artikel 7.0a van de Netcode elektriciteit):
Categorie 1 ‘congestie-verzachter’ (partijen die ruimte kunnen vrijmaken op het elektriciteitsnet).
Categorie 2 ‘veiligheid’ (o.a. politie, veiligheidsdiensten en ziekenhuizen). Nieuw toegevoegd zijn actieve partijen op het gebied van zeer sensitieve technologieën (stroomnetten, alarm- en waarschuwingsdiensten, beveiligde communicatiekanalen en verkeersveiligheid), de openbare drinkwatervoorziening en afvalinzameling. De aanvrager moet bewijsstukken leveren om aanspraak te maken.
Categorie 3 ‘basisbehoeften’ (o.a. onderwijs, warmtevoorziening, woonbehoefte). Nieuw zijn het openbaar vervoer en collectieve woonvormen. De aanvrager moet bewijsstukken leveren om aanspraak te maken.
Congestie-verzachters krijgen altijd de hoogste prioriteit, daarna volgen categorie 2 en 3. Tussen verschillende partijen binnen één categorie geldt het principe ‘wie het eerst komt, wie het eerst maalt’. Verder introduceert de ACM een hardheidsclausule. Daarmee kan binnen dezelfde categorie één partij toch voorrang krijgen op een andere partij die eerder op de wachtlijst stond, als daar lokaal, regionaal of nationaal belang bij is.
Met het nieuwe kader geeft de ACM uitvoering aan de uitspraak van het Cbb. Er zijn functies toegevoegd aan categorie 2 en 3 en er is een hardheidsclausule opgenomen. Netcongestie verdwijnt hiermee niet, maar dit kader zorgt ervoor dat maatschappelijke functies prioriteit krijgen wanneer het elektriciteitsnet vol is.
