Een hittegolf is een van de meest dodelijke natuurrampen: elk jaar sterven er wereldwijd duizenden mensen door hittegerelateerde oorzaken. Zo ook in Mexico. Daar is het op dit moment ongewoon warm. World Weather Attribution (WWA), een internationaal team van wetenschappers waar het KNMI deel van uitmaakt, doet onderzoek naar dit soort extreme weersituaties en naar de rol van klimaatverandering daarin. Waarom eigenlijk?
Waar veel mensen moe worden van een bericht over alweer een recordtemperatuur, moeten we niet vergeten dat zoveel records helemaal niet normaal zijn. We hebben het hier niet over dagrecords, maar over buitengewoon hoge temperaturen over langere periodes, grotere gebieden en overal ter wereld. En over hoeveel doden door hitte er tijdens deze warme periode zijn geregistreerd.
Dit seizoen onderging Mexico al meerdere hittegolven. Waar vaak de gegevens over hitte-gerelateerde doden ontbreken, zeker tijdens of vlak na een periode met extreme hitte, werden er tijdens het huidige hitte seizoen in Mexico alleen al 125 doden gerapporteerd. Zo’n hoog getal wordt niet vaak zo snel na een hittegolf gerapporteerd. En vaak is de totale oversterfte als gevolg van een hittegolf een stuk groter dan de onmiddellijke sterfte tijdens de hitte zelf. En dat ondanks het feit dat er in Mexico steeds meer aandacht is voor waarschuwingen en hitteplannen.
Zowel warme dagen als warme nachten brengen gezondheidsrisico’s met zich mee. Temperatuurwaarnemingen laten vrijwel overal ter wereld een toename zien van zowel warme dagen als warme nachten, ook in Mexico. World Weather Attribution (WWA) bestudeerde voor de regio rond Mexico zowel dagtemperaturen als nachttemperaturen, gemiddeld over 5 dagen (Afbeelding 1). Waar zo’n gemeten 5-daags gemiddeld dag-maximum tegenwoordig slechts eens in de 15 jaar voor komt in deze tijd van het jaar, kwam dit rond het jaar 2000 slechts eens in de 60 jaar voor. Zonder klimaatverandering zou het zeer uitzonderlijk zijn geweest, slechts eens in de 500 jaar. De dit jaar waargenomen nacht-temperaturen zijn tegenwoordig al vrij normaal, maar rond 2000 kwamen dergelijk warme nachten maar ongeveer eens in de 8 jaar voor. Zonder klimaatverandering zou dit slechts eens in de 400 jaar zijn.
Deze getallen laten zien dat hoewel we nu gewend lijken te raken aan berichten over hitte, dit eigenlijk niet normaal is. In een klimaat zonder menselijke beïnvloeding zouden dergelijke temperaturen bijna nooit voorkomen in deze tijd van het jaar: het zijn letterlijk onnatuurlijk hoge temperaturen. In plaats van dit voor kennisgeving aan te nemen, kunnen we er beter naar handelen. Zowel adaptatie (het aanpassen aan klimaatverandering) als mitigatie (het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen) zijn essentieel om de negatieve gevolgen van hitte te verminderen.
