“Voor veel gebieden is de all-electric-warmtepomp het beste warmtealternatief voor aardgas. Dan wil je als gemeente voorkomen dat de overstap gepaard gaat met teveel geluid voor omwonenden”, vertelt opgavemanager Janneke Kreike van het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie (NPLW). Het is dus belangrijk dat gemeenten regie nemen en samen met inwoners van een (beoogde) all-electric-wijk optrekken. Daarom stortte zij zich met haar collega’s Catrinus Nouta (adviseur RVO) en Robert-Jan Haman (projectleider NPLW) op de cumulatieve geluidsimpact van warmtepompen. Resultaat: inzichten en adviezen die gemeenten helpen als zij het gesprek met hun inwoners aangaan over plaatsing van een warmtepomp.
“Eigenlijk was dit nog een onontgonnen onderzoeksterrein”, legt Catrinus uit. “We hadden nog geen data over de cumulatieve geluidsimpact van buitenunits op wijkniveau. Bijvoorbeeld wat het effect is van een reeks warmtepompen aan de voor- of achtergevel van een rij woningen in een bepaald type wijk. Daarom lieten we onderzoeksbureau Peutz aan de hand van akoestische rekenmodellen 4 veelvoorkomende wijken modelleren: de bloemkoolwijk, vinexwijk, naoorlogse woonwijk en tuinstad laagbouw. Vervolgens voerde Peutz berekeningen uit om letterlijk in kaart te brengen op welke plekken en met welk niveau het geluid van de warmtepompen in de wijk aanwezig is.”
Dat het allemaal ingewikkeld klinkt, beaamt Catrinus. “Het is inderdaad een technisch verhaal. We wilden graag weten wat het effect is als je meerdere warmtepompen in een wijk plaatst op gangbare plekken. Daarbij baseren we ons op rekenmodellen en niet op echte metingen.”
Uit het onderzoek blijkt dat de verschillen in geluidsimpact tussen de onderzochte wijken over het algemeen klein is. Janneke: “Dat is inderdaad een conclusie uit het onderzoek. Daarom zijn de algemene adviezen uit het rapport toepasbaar op alle onderzochte wijken. Maar we zien wel dat de plek waar je de buitenunits van warmtepompen plaatst invloed kan hebben op het geluid in de wijk. In bepaalde situaties is het daarom verstandig dat bewoners met een akoestisch adviseur bekijken waar de warmtepompen het beste geplaatst kunnen worden.”
“Voor het geluidsniveau heeft plaatsing op het dak, of op het dak van een garage die direct aan de woning vastzit, vaker de voorkeur”, licht Catrinus toe. “Ook laten de kaarten mooi zien dat het toepassen van een goede akoestische omkasting een groot verschil in geluidsproductie maakt.” Zo biedt het onderzoek aanbevelingen en voorkeursposities voor warmtepompen, op basis waarvan de gemeente met bewoners het gesprek aan kan gaan om zo samen de plaatsingen van warmtepompen in te tekenen.
Naast de uitwerking van de onderzoeksresultaten maken 44 kaarten het cumulatieve effect van het geluid van de warmtepompen visueel. Deze geluidskaarten zijn beschikbaar op de NPLW-website. Robert-Jan: “We wilden geluidsimpact van warmtepompen letterlijk zichtbaar maken. Daarvoor maakten we deze zogenaamde geluidskaarten. Elke kaart bestaat uit een plattegrond van een wijk waar gebouwen, bestrating en schuttingen in achtertuinen zijn ingetekend. Elke kaart geeft weer een andere positie van de warmtepomp tegen of op de woning weer, waarbij is berekend wat deze positie bijvoorbeeld in combinatie met een akoestische omkasting voor geluidseffecten heeft. Het resultaat van die verschillende geluidsniveaus zie je op de kaarten in een oplopende kleurschaal van geel naar rood. Hoe hoger het geluidsniveau, hoe donkerder de kleur.”
Janneke: “Om de geluidskaarten makkelijk bruikbaar te maken, hebben we ze in een interactieve infographic verwerkt op de website. Op specifieke posities op de kaart kun je ook inzoomen en krijg je aanvullende informatie. We hopen dat deze presentatievorm niet alleen handig is voor gemeenten zelf, maar ook helpt bij de gesprekken die ze voeren met bewoners in de wijk.”
Robert-Jan: “We horen natuurlijk graag hoe we de kaarten nog bruikbaarder kunnen maken. We verkennen ondertussen met gemeenten hoe ze de kaarten in de praktijk kunnen gebruiken en welke stappen ze hierbij zetten. Dus heb je suggesties, deel je feedback dan met ons.”
Ga naar het onderzoeksrapport en de geluidskaarten.
Heb je feedback? Meld die dan bij de Helpdesk NPLW.
