Het kabinet heeft de ambitie om 100.000 woningen per jaar te bouwen. Behalve snelheid en betaalbaarheid is daarvoor duurzaam materiaalgebruik van belang. Alleen dan kunnen de klimaatdoelen worden gehaald. Koplopers laten zien dat duurzaam bouwen nú al kan.
Opeenvolgende kabinetten hebben de ambitie om 100.000 woningen per jaar te bouwen. De nadruk ligt daarbij op snelheid en betaalbaarheid. De Rli constateert in zijn advies ‘Bouwen met toekomst’ dat de aandacht voor duurzaamheid van woningen daarbij op de achtergrond raakt. Dat is opvallend, want Nederland wil óók klimaatneutraal zijn in 2050. De raad waarschuwt dat als te lang woningen gebouwd blijven worden met conventionele materialen, zoals beton en staal, de kans bestaat dat Nederland in een nieuwe bouwcrisis terechtkomt. Tegelijkertijd is de raad hoopvol: steeds meer partijen bouwen namelijk al woningen van duurzame materialen. De Rli roept in zijn advies het komende kabinet op een omslag te stimuleren naar duurzaam materiaalgebruik, zodat snel en betaalbaar bouwen ook in de nabije toekomst mogelijk is. Het advies is namens minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening vandaag in ontvangst genomen door Chris Kuijpers, secretaris-generaal en directeur-generaal Volkshuisvesting en Bouwen.
Een deel van onze nationale CO₂-uitstoot is afkomstig van het gebruik van conventionele bouwmaterialen in de woningbouw. Het gaat om circa 5% van de Nederlandse uitstoot. Een snelle omslag naar het gebruik van klimaatvriendelijke materialen zoals hout, biobased isolatiemateriaal en verduurzaamd beton is nodig om de door het kabinet onderschreven klimaatdoelen te halen. De omslag naar het bouwen van woningen met duurzame bouwmaterialen is onvermijdelijk omdat beleggers en investeerders daar in toenemende mate om vragen. Bovendien heeft Nederland in Europees verband afgesproken om vanaf 2030 grenzen te stellen aan de CO₂-uitstoot van nieuw te bouwen woningen. EU-lidstaten moeten hiervoor een routekaart opstellen met grens- en streefwaarden voor CO₂-uitstoot tijdens de hele levensduur van woningen. De ambitie is om de uitstoot in 2050 naar nul te hebben teruggedrongen. Het is van belang dat de bouwketen snel leert om met duurzame materialen te bouwen, zodat voldaan kan worden aan de grens- en streefwaarden die in de tijd steeds minder speelruimte zullen bieden, en waarmee een bouwcrisis na 2030 kan worden voorkomen.
Een deel van de partijen in de bouwketen zet al grote stappen naar een duurzame woningbouw. Zij laten zien dat bouwen met duurzame materialen nú al kan, en, in tegensteling tot de overheersende mantra, bovendien betaalbaar en sneller kan zijn. Ondanks deze hoopvolle ontwikkeling, wacht een groot aantal partijen nog op meer sturing van de overheid. Hierdoor ontbreekt het aan voldoende vraag naar duurzame bouwmaterialen, waardoor de productie ervan niet kan profiteren van schaalvoordelen die nu nog voorbehouden zijn aan conventionele bouwmaterialen. Ook ondervinden duurzame materialen en strategieën als hergebruik en installatiearm bouwen, nog veel nadelen van bestaande bouwregels en procedures.
Om de hele bouwketen in beweging te krijgen, bepleit de raad dat de rijksoverheid richting geeft. Het Rijk moet met een combinatie van normeren en beprijzen de vraag stimuleren naar woningen van duurzame materialen. Normeren, door met een voldoende ambitieuze routekaart te sturen op verlaging van de klimaatimpact van de woningbouw. Aanvullend daarop, als extra stimulans en om een gelijk speelveld te creëren, adviseert de raad het Rijk een heffing in te voeren op woningen die niet voldoen aan de in de routekaart opgenomen streefwaarden.
De omslag naar bouwen met duurzame materialen, die hand in hand gaat met mogelijkheden voor fabrieksmatige woningbouw, leidt bovendien tot allerlei positieve ‘bijvangst’, zoals vermindering van geopolitieke afhankelijkheden, perspectief voor de landbouw, hogere arbeidsproductiviteit en betere arbeidsomstandigheden op de bouwplaats.
