Door klimaatverandering krijgen we in Nederland steeds vaker en langer te maken met hitte. Op warme dagen kan de temperatuur in veel huizen hierdoor flink oplopen. Voor nieuwbouw is er een norm om de hitte in woningen te beperken, maar voor bestaande bouw nog niet. Dat moet anders, laten onderzoekers van de Hogeschool van Amsterdam zien. Zij brachten hitte in woningen in kaart én noemen vier maatregelen waar bewoners, woningcorporaties en gemeenten mee aan de slag kunnen. Projectleider Froukje de Vries vertelt er meer over.
'Bewoners die langere tijd in een woning met hoge temperaturen verblijven, kunnen te maken krijgen met hittestress. Door oververhitting krijgen ze dan last van lichamelijke en mentale klachten, zoals vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid en slecht slapen. Dat heeft weer een negatief effect op hun gezondheid, arbeidsproductiviteit en de algemene leefbaarheid. Daarnaast leidt hitte in woningen tot een hogere energievraag. Om te zorgen voor koelte schaffen mensen bijvoorbeeld een airconditioning aan, terwijl het vanuit klimaatoogpunt juist beter is om minder energie te verbruiken.'
‘Voor nieuwe woningen geldt dat ze moeten voldoen aan een hittenorm, om te voorkomen dat het te heet wordt. Het is belangrijk dat zo’n hittenorm er ook voor bestaande bouw komt. Woningcorporaties zijn nu volop aan het verduurzamen en isoleren. Dat is heel goed, alleen nemen ze nog lang niet altijd maatregelen tegen hitte. Zonwering wordt bijvoorbeeld vaak niet meegenomen in de renovatieplannen. Met ons onderzoek willen we provincies, gemeentes en woningcorporaties daarom bewust maken van hitteproblemen in bestaande woningen. Ook willen we laten zien wat er komt kijken bij de aanpak van hittestress, zodat zij samen een goed hittebeleid kunnen maken.’
'De temperatuur in woningen wordt beïnvloed op drie niveaus: gebied, gebouw en gedrag. Zo kan het erg warm worden in een gebied als er geen bomen staan die verkoeling bieden. Hetzelfde geldt voor een gebouw zonder zonwering. En als bewoners de ramen 's nachts niet openzetten, kan hun woning niet afkoelen. Om deze drie hitte-oorzaken aan te pakken, hebben we vier maatregelen belicht: de woning doorluchten, zonwering gebruiken, de woning isoleren en de wijk vergroenen. Hiervoor hebben we de temperatuur gemeten bij mensen thuis, tijdens een hittegolf of een warme week. Daarnaast hebben we simulaties uitgevoerd op de computer. Daarbij hebben we drie type woningen bestudeerd: een rijtjeswoning, portiekwoning en flat.'
‘Omdat er nog geen hittenorm voor bestaande bouw is, hebben we de resultaten uit de hittemetingen afgezet tegen de eisen voor nieuwbouw. Daaruit blijkt dat de norm in veel situaties wordt overschreden en het dus te warm is in de woning. De vier maatregelen kunnen helpen om dat probleem aan te pakken. Maar dat werkt alleen als ze samen worden uitgevoerd. We zagen bijvoorbeeld dat als een woning wel zonwering heeft, maar er 's nacht niet wordt geventileerd, het alsnog te heet wordt. En als bewoners ’s nachts wel ventileren maar geen zonwering hebben, warmt een woning ook te veel op. Dat betekent dat alle partijen aan zet zijn: bewoners, maar ook woningcorporaties en gemeentes. Daarbij is het belangrijk om per wijk te bekijken wat er aan de hand is en welke maatregelen tegen hitte daar passend zijn.'
‘Naast de aandacht die we ervoor vragen binnen provincies, gemeentes en woningcorporaties, leiden we ook onze studenten op met deze kennis. Studenten Architectuur krijgen bijvoorbeeld de opdracht om hun eigen huis te verduurzamen. Daarbij moeten ze de woning niet alleen isoleren om kou buiten te houden, maar ook rekening houden met hittenormen zodat het niet te warm wordt. Zo zorgen we ervoor dat de aankomende professionals leren om dit vraagstuk standaard mee te nemen in hun ontwerpen.’
