In deze notitie reflecteert het PBL op verzoek van het Ministerie van IenW op de betekenis van het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023-2030 (NPCE) voor de ambitie van het kabinet om in 2050 volledig circulair te zijn in Nederland. De reflectie is een observatie op hoofdlijnen op basis van vooral de Integrale Circulaire Economie Rapportage (ICER) 2023. De reflectie heeft als doel om de besluitvorming over beleidskeuzes voor het versnellen en opschalen van de transitie naar een circulaire economie te ondersteunen.
Het NPCE schetst de kabinetsaanpak om de transitie naar een circulaire economie te versnellen en op te schalen. Het programma bevat voorstellen voor beleidsintensivering, een raamwerk voor nationale doelen en het onderkent het belang van productgroepen voor beleid. Dit werkt structurerend en helpt om de ambities concreter te maken. De ambities en invulling in het NPCE zijn grotendeels in lijn met de bevindingen uit de ICER 2023 en vormen belangrijke stappen in het versnellen van de transitie naar een circulaire economie.
Het NPCE bevat geen uitgewerkte voorstellen voor aanvullend vast te stellen verplichtend beleid. Daarnaast valt op dat de beschikbare overheidsmiddelen voor het CE-programma zeer beperkt zijn. De benodigde hoeveelheid geld voor de transitie naar een circulaire economie hangt af van de mate waarin wordt ingezet op regulerende instrumenten, zoals normering. Dynamische eisen, bijvoorbeeld via een koplopersaanpak of via best beschikbare techniek, kunnen een langetermijnperspectief bieden bij de vormgeving van de verplichtende instrumenten om hoogwaardige recycling, beter productontwerp en een langere levensduur te stimuleren.
Om de circulaire ambities te realiseren, is het van belang dat de voorstellen uit het NPCE leiden tot meer vastgesteld verplichtend beleid, extra financiële middelen voor uitvoering, versnelling en opschaling, het verstevigen van de governance tussen verschillende departementen en duidelijke afspraken met betrokken partijen in de maatschappij.
