Wat is CCS en hoe werkt het?

CCS staat voor carbon capture and storage, oftewel koolstofafvang en -opslag. Dit is een verzameling van technologieën die klimaatverandering kunnen bestrijden door de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) te verminderen. CO2 is een belangrijk broeikasgas dat bijdraagt aan de opwarming van de aarde.

CCS bestaat uit drie belangrijke stappen:

• Het afvangen van CO2 bij de bron. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij elektriciteitscentrales die fossiele brandstoffen verbranden, of bij industriële processen die veel CO2 produceren, zoals staal- of cementfabrieken. Er zijn verschillende methoden om CO2 te scheiden van andere gassen, zoals chemische absorptie, membraanfiltratie of cryogene destillatie.

• Het comprimeren en transporteren van CO2. Nadat CO2 is afgevangen, wordt het onder hoge druk gebracht en vloeibaar gemaakt. Het kan dan via pijpleidingen, schepen of vrachtwagens worden vervoerd naar een geschikte locatie voor opslag.

• Het injecteren en opslaan van CO2. De laatste stap is om CO2 diep onder de grond te brengen, in een zorgvuldig geselecteerde en veilige plek, waar het permanent wordt opgeslagen. Dit kan bijvoorbeeld in lege olie- of gasvelden, of in diepe zoutwaterlagen. Het doel is om te voorkomen dat CO2 weer in de atmosfeer komt.

CCS is dus een manier om de koolstofkringloop te beïnvloeden en de klimaatimpact van menselijke activiteiten te verminderen.

Waarom is CCS belangrijk voor het klimaat?

CCS is belangrijk voor het klimaat omdat het kan helpen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de opwarming van de aarde te beperken. Bijna de helft van de broeikasgasemissies in de Verenigde Staten komt direct van energieproductie of industrie. Door CO2 af te vangen en op te slaan bij deze bronnen, wordt voorkomen dat het in de atmosfeer komt en bijdraagt aan het broeikaseffect.

Naast het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, heeft CCS ook andere voordelen voor het milieu, de economie en de samenleving. Een van deze voordelen is het verwijderen van andere vervuilende stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid en de luchtkwaliteit, zoals zwaveldioxide, stikstofoxiden en fijnstof. Een ander voordeel is het verminderen van de sociale kosten van koolstof die verband houden met de schade die CO2 veroorzaakt aan mens en natuur, zoals extreme weersomstandigheden, zeespiegelstijging en verlies van biodiversiteit. Een derde voordeel is het creëren van banen en inkomsten door het stimuleren van innovatie, onderzoek en ontwikkeling op het gebied van CCS, en het benutten van bestaande infrastructuur en expertise in de olie- en gassector. Een vierde voordeel is het vertragen van de overgang naar hernieuwbare energiebronnen door het verlengen van de levensduur van fossiele brandstoffen, waardoor de transitiekosten worden verlaagd en de energiezekerheid wordt vergroot.

Wat zijn de uitdagingen en kansen voor CCS?

CCS is niet zonder uitdagingen. Een van de grootste uitdagingen is de hoge kosten die gepaard gaan met het bouwen en onderhouden van de infrastructuur voor het afvangen, transporteren en opslaan van CO2. Deze kosten maken CCS minder concurrerend met andere energiebronnen, vooral als de koolstofprijs te laag is om een financiële prikkel te bieden.

Een andere uitdaging is het technische risico dat verbonden is aan het toepassen van CCS op grote schaal en in verschillende sectoren. Er zijn nog veel onzekerheden over de prestaties, betrouwbaarheid en veiligheid van CCS, vooral wat betreft de lange termijn opslag van CO2 en het voorkomen van lekkages.

Een derde uitdaging is het maatschappelijke draagvlak voor CCS. Veel mensen en organisaties zijn sceptisch of tegenstander van CCS, omdat ze het zien als een manier om de levensduur van fossiele brandstoffen te verlengen in plaats van over te schakelen naar hernieuwbare energiebronnen. Er is dus meer communicatie, educatie en participatie nodig om het vertrouwen en de acceptatie van CCS te vergroten.

Een vierde uitdaging is het juridische en regelgevende kader voor CCS. Er zijn verschillende wetten en regels nodig om CCS te reguleren op nationaal en internationaal niveau, bijvoorbeeld over de eigendom, aansprakelijkheid en monitoring van CO2-opslag, de vergunningen en normen voor CO2-transport, en de erkenning en stimulering van CCS als een emissiereductiemaatregel. Deze wetten en regels moeten duidelijk, consistent en stabiel zijn om investeerders zekerheid te bieden, maar ook flexibel en aangepast aan de specifieke context en ontwikkeling van CCS.