Kernenergie in Nederland

In Nederland staat één kerncentrale, in Borssele (Zeeland), in eigendom van EPZ. Bijna 5% van de elektriciteit die we in Nederland gebruiken is opgewekt door deze kerncentrale. Hij levert elk jaar ongeveer 485 megawatt kernenergie, wat genoeg stroom is voor ruim 1 miljoen huishoudens. De kerncentrale in Borssele is sinds 1973 in bedrijf en moet daarom uiterlijk 2033 worden gesloten.

Ondertussen staat het niet op de planning om in Nederland weer nieuwe kerncentrales te gaan ontwikkelen, maar het is mogelijk dat dit bij nieuwe ontwikkelingen in de toekomst verandert. In opdracht van de Tweede Kamer is er een marktconsultatie uitgevoerd om te onderzoeken onder welke voorwaarden marktpartijen bereid zijn te investeren in kerncentrales in Nederland, welke publieke ondersteuning daarvoor nodig zou zijn en in welke regio’s er belangstelling is voor de realiseren van een kerncentrale.

Voor- en tegenstanders

Voorstanders zien kernenergie als een van de oplossingen van de energietransitie. Zo worden er bij de opwekking van kernenergie bijna geen CO2 en andere broeikasgassen uitgestoten. Zelfs als de broeikasgassen worden meegerekend die vrijkomen tijdens de bouw en ontmanteling van de kerncentrales, bij winning en transport van uranium en het transport, de verwerking en opslag van het kernafval worden er nog steeds aanzienlijk minder broeikasgassen uitgestoten dan bij fossiele brandstoffen.

Toch zijn er veel tegenstanders die wijzen op de veiligheidsrisico’s, het afval en de tijd en geld die het kost om een centrale te bouwen. Zo is de bouw van een kerncentrale duurder dan bijvoorbeeld installaties voor wind- of zonne-energie. Ook is een veelvoorkomend tegenargument dat radioactief afval ontstaat bij de productie van kernenergie. Dit afval bestaat bijvoorbeeld uit gebruikte brandstofstaven uit de kerncentrale, afval dat bij de uraniumwinning ontstaat, en het sloopafval na sluiting van een centrale. Dit radioactieve afval geeft vele generaties lang ioniserende straling af die schadelijk is voor de gezondheid, en er is momenteel nog geen goede definitieve opslag voor gevonden.

Daarnaast is de voorraad uranium niet oneindig, ondanks dat het overal op aarde voorkomt. Het deel van de uranium dat economisch interessant is, is namelijk beperkt. Hierdoor zou de voorraad in 130 jaar op zijn als we het huidige gebruik van uranium op dezelfde wijze voortzetten. Ten slotte kunnen kernenergiefaciliteiten misbruikt worden voor de (heimelijke) productie van kernwapens.

De groene taxonomie

Zo zijn er dus genoeg redenen waarom nucleaire energie niet in de duurzame energiemix thuis zou moeten horen. Toch heeft de Europese Unie begin 2022 besloten om energie en gas als duurzaam te bestempelen via de groene taxonomie, ofwel de classificatie van energiebronnen. Dit houdt in dat investeringen in gas en kernenergie tijdelijk en onder voorwaarden een groen EU-label krijgen. De Europese Commissie is ondanks kritiek van experts en weerstand bij sommige lidstaten van mening dat de twee energiebronnen voorlopig moeten worden ingezet om de overgang naar een schonere samenleving te versnellen. In 2035 vervalt het groene stempel voor gas en in 2045 zal het duurzame label voor kernenergie worden opgeheven.

In dit dossier vindt u nieuws en achtergrond met betrekking tot de ontwikkelingen en discussie rondom kernenergie in Nederland, evenals beleidsstukken, publicaties, video’s, vraag & antwoord en tools over dit onderwerp.