Warmtewet in de Omgevingswet

De invoering van de Warmtewet in 2014 betekende een belangrijke stap in de regulering van warmtelevering aan consumenten en andere kleinverbruikers. Deze wet heeft het onderwerp warmte en de regels die wij als maatschappij daarvoor wenselijk achten definitief op de radar gezet. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) ziet toe op de uitvoering van de warmtewet.

Er zijn sindsdien een aantal wijzigingen gedaan. Sinds 2019 kan de ACM meerdere tarieven vaststellen die samenhangen met de levering van warmte. Ook vallen verhuurders en VvE’s die zelf warmte leveren sindsdien niet meer onder de Warmtewet. Sinds 2020 zijn warmtebedrijven verplicht om te rapporteren over de duurzaamheid van hun warmtenetten.

Sinds januari 2024 is de Warmtewet opgenomen in de Omgevingswet. Het overgangsrecht geldt voor de gedoogplicht bij openbare werken van algemeen nut.

Wet collectieve warmtevoorziening (Wcw)

Convenanten en wetten zoals het Energieakkoord (2013), het Klimaatakkoord van Parijs (2015), het Nederlandse Klimaatakkoord (2019) en de Klimaatwet (2019) zijn belangrijke katalysators voor onderzoek naar en het gebruik van duurzame warmte. Een gevolg van deze afspraken is bijvoorbeeld dat iedere gemeente in 2021 een transitievisie warmte moest hebben opgesteld met daarin een tijdspad waarin wijken worden verduurzaamd.

De Warmtewet had als hoofddoel om consumenten te beschermen. Hiernaast is in 2020 de Wet collectieve warmtevoorziening opgesteld, ook wel de Warmtewet 2.0 genoemd, om de warmtetransitie te bevorderen, met het oog op duurzaamheid. De Wcw heeft vier kerndoelen. Ten eerste stelt de wet regels omtrent marktordening, waarbij het uitgangspunt publieke sturing is. Gemeenten voeren de regie over waar en wanneer een collectieve warmtevoorziening wordt gerealiseerd. Zo gaan gemeenten zogenaamde ‘warmtekavels’ vaststellen en hiervoor een warmtebedrijf aanwijzen waarbij publieke partijen meer dan 50% moeten bezitten. Daarnaast schrijft het wetsvoorstel regels voor over de tariefstelling (op kosten gebaseerd en transparant), over CO₂-prestatienormen (de CO₂-uitstoot moet tot 2050 stapsgewijs gereduceerd worden tot (bijna) nul) en de consumentenbescherming en leveringszekerheid.

Sinds 2020 heeft het wetsvoorstel veel wijzigingen doorgemaakt. Lees hier de stand van zaken in mei 2024, toen het wetsvoorstel ter advies naar de Raad van State ging. Gemeenten wilden bijvoorbeeld meer mogelijkheden voor plaatselijke regie, wat nu is verwerkt in de nieuwe Wcw en in de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw). Het wetsvoorstel wordt nog steeds uitgebreid bediscussieerd, waardoor het nog onduidelijk is wanneer de wet zal ingaan.

Regulering warmte

Het onderwerp warmte wordt op vele fronten gereguleerd. Bijvoorbeeld door middel van maximumtarieven, regels over servicekosten in de huur, over compensatie bij storingen, maar ook over de aanleg van leidingen en mijnbouwwetgeving over het winnen van bodemwarmte. En denk ook aan subsidiëring van warmteproductie, de aanbesteding van concessies voor warmtenetten en experimenteerbepalingen in verschillende wetten. Al met al een brede waaier aan regels. Deze regels zijn in veel gevallen onderhevig aan regelmatige wijzigingen.

In dit dossier vindt u nieuws en achtergrond met betrekking tot de ontwikkelingen rondom warmte, evenals beleidsstukken, publicaties, video’s, vraag & antwoord en tools over dit onderwerp.