De wind is een bron van duurzame energie die opgewekt kan worden door middel van windturbines, zonder dat hierbij CO2 vrijkomt. Windenergie is een van de meest ontwikkelde vormen van duurzame energie, en een van de goedkoopste. De Nederlandse overheid zet daarom groot in op het realiseren van windparken op land en op zee bij het realiseren van de energietransitie.

Vraag en aanbod

Wind- (en zonnestroom) zijn niet alleen belangrijk binnen de energietransitie, aangezien ze ook onmisbaar zijn om op snelle wijze van grote hoeveelheden Russisch gas af te stappen. Bovendien zorgen beide duurzame energiebronnen op veel momenten nu al voor dalende elektriciteitsprijzen. Wind- en zonnestroom zijn met de hoge gasprijzen immers aanzienlijk goedkoper dan de elektriciteit uit centrales. Zo zorgt duurzame energie er dus voor dat huishoudens en bedrijven een extreem hoge elektriciteitsrekening bespaard blijft.
Naast bovenstaande factoren zorgen ook de elektrificatie van de industrie, de toename van elektrische vervoersmiddelen, de verduurzaming van de gebouwde omgeving en de omzetting van grijze naar groene waterstof voor mobiliteit en de industrie voor een grote toename in de vraag naar duurzame energie. Het wordt daarom een steeds grotere uitdaging om de vraag en aanbod van duurzame energie op elkaar af te stemmen.

RES en wind op land

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat er in 2030 tenminste 34 terawattuur (TWh) duurzame elektriciteit geproduceerd moet worden. Hoe invulling wordt gegeven aan deze duurzame energieopwekking wordt besloten in de RES’en, een samenwerkingsproces en -verband tussen overheden (gemeenten, provincies, waterschappen), maatschappelijke partners en de samenleving om regionaal de energietransitie vorm te geven. In deze RES’en is te zien dat het klimaatdoel van 2030 voornamelijk wordt gerealiseerd door middel van windenergie. Dit zorgt echter ook voor tegenstand vanuit omwonenden, vanwege bijvoorbeeld overlast of schade aan de natuur. Het plaatsen van een windturbine of windpark vraagt daarom steeds om een zorgvuldige belangenafweging. Om knelpunten bij de realisatie van windenergie op te lossen proberen overheden onder andere omwonenden goed te betrekken bij de komst van windparken en de procedures voor de aanleg hiervan te versnellen. Ook wordt er steeds meer onderzoek verricht naar de impact van windmolenparken op ecologie en dieren in het wild, aangezien zeevogels en vleermuizen regelmatig in botsing komen met windmolens.

Wind op zee

Parallel aan de RES’en wordt door het Rijk ook gewerkt aan de opgave voor wind op zee. In de routekaarten windenergie op zee 2023 en 2030 en in het Nationale Waterplan zijn afspraken gemaakt over de locaties, het tijdsverloop en het aantal gigawatt. Met de sterk stijgende vraag naar duurzame energie kan de productie de vraag echter al niet meer bijhouden. Reden voor het kabinet om in maart 2022 te besluiten dat de productie van windenergie op zee verdubbeld gaat worden. Zoals vermeld door Rob Jetten, minister voor Klimaat en Energie: “Rond 2030 willen we 21 GW uit windenergie op zee halen, waarmee windenergie op zee in 2030 onze grootste bron van elektriciteit is”. Om dit te realiseren wijst het kabinet drie nieuwe gebieden voor windparken op zee aan en bevestigt twee al eerder aangewezen gebieden. Deze vijf gebieden zijn samen goed voor 10,7 gigawatt (GW) windenergie en verdubbelen de totale geplande capaciteit voor energie van wind op zee tot ongeveer 21 gigawatt rond 2030.

In dit dossier gaan wij nader in op de juridische ontwikkelingen rond windenergie en houden wij u op de hoogte van de laatste jurisprudentie rond dit thema.