De wind is een bron van duurzame energie die opgewekt kan worden door middel van windturbines, zonder dat hierbij CO2 vrijkomt. Windenergie is een van de meest ontwikkelde vormen van duurzame energie, en een van de goedkoopste. De Nederlandse overheid zet daarom groot in op het realiseren van windparken op land en op zee bij het realiseren van de energietransitie.

RES en wind op land

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat er in 2030 in Nederland tenminste 34 terawattuur (TWh) duurzame elektriciteit geproduceerd moet worden. In de regionale energiestrategieën (RES’en) wordt invulling gegeven aan de duurzame energieopwekking op land, wat grotendeels zal gebeuren door middel van het plaatsen van windmolens. De overheden in de 30 regio’s die hieraan werken, hebben in hun eerste RES vastgesteld dat hun ambitie is om 55 TWh in 2030 op te wekken.

In het Klimaatakkoord is ook afgesproken gelijkwaardig samen te werken in de ontwikkeling, bouw en exploitatie van hernieuwbare energie. Er wordt gestreefd naar 50% lokaal eigendom. Dat betekent dat bewoners en/of bedrijven uit de lokale gemeenschap eigenaar of mede-eigenaar zijn van een zonneveld of windmolen. Vaak wordt dit geregeld via een coöperatie: een collectief van buurtbewoners.

Juridisch is de RES niet bindend, maar het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES) ondersteunt de 30 regio’s bij het maken en uitvoeren van de RES’en.

De Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) en het toekomstig stimuleringsbeleid zon-PV en windenergie op land voorzien in subsidie aan bedrijven en non-profitorganisaties die grootschalig hernieuwbare energie opwekken of de CO2-uitstoot verminderen.

Zorgen over windmolens

De plaatsing van windturbines zorgt echter ook voor tegenstand vanuit omwonenden, vanwege bijvoorbeeld overlast of schade aan de natuur.

Sommige tegenstanders beweren dat windmolens gezondheidsschade tot gevolg kunnen hebben. Echter is dit volgens de Nederlandse WindEnergie Associatie niet correct. Onderzoek wijst uit dat er slechts sprake is van ‘hinder’.

Het plaatsen van een windturbine of windpark vraagt daarom steeds om een zorgvuldige belangenafweging. Om knelpunten bij de realisatie van windenergie op te lossen proberen overheden onder andere omwonenden goed te betrekken bij de komst van windparken en de procedures voor de aanleg hiervan te versnellen.

Deze infographic
geeft snel het overzicht van de opbrengst van windturbines en de manieren waarop overlast zo veel mogelijk beperkt wordt.

Wind op zee

Parallel aan de RES’en wordt door het Rijk ook gewerkt aan de opgave voor wind op zee. In de routekaarten windenergie op zee 2023 en 2030 en in het Nationale Waterplan zijn afspraken gemaakt over de locaties, het tijdsverloop en het aantal gigawatt. Eind 2032 wil Nederland 21 gigawatt aan windenergie op zee hebben staan.

Europees beleid

Ook de Europese Unie zet grootschalig in op windenergie als middel om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Om de klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 te halen moet de EU vanaf 2024 gemiddeld 33 gigawatt aan duurzame energie per jaar bijbouwen. In 2023 kwam 82% van die nieuwe capaciteit van windenergie op het land, maar naar verwachting zal het in de toekomst ook meer van windparken op zee komen. De grootste uitdaging hierbij is de aansluiting op de energienetten.

Met het Wind Power Package heeft de Europese Commissie sinds 2023 een actieplan voor windenergie. Daarin worden vijftien acties beschreven om de Europese windenergie-industrie te versterken.

In dit dossier vindt u nieuws en achtergrond met betrekking tot de ontwikkelingen rondom windenergie, evenals beleidsstukken, publicaties, video’s, vraag & antwoord en tools over dit onderwerp.