De nieuwe Energiewet vervangt de huidige Gaswet en Elektriciteitswet 1998 en moet de basis voor de energietransitie in Nederland vormen. De wet is ontwikkeld om de veranderende elektriciteits- en gasmarkt en het energiesysteem te ondersteunen, en om de regelgeving voor gas en elektriciteit te harmoniseren. Dit is noodzakelijk voor de energietransitie en om Europese regels goed te kunnen implementeren.
De Energiewet richt zich op verschillende aspecten van de energiemarkt:
Productie, levering en handel van gas en elektriciteit: de wet stelt regels voor de manier waarop gas en elektriciteit worden geproduceerd, geleverd en verhandeld.
Taken en rollen van systeembeheerders (wat hiervoor ‘netbeheerders’ heette): zij krijgen meer mogelijkheden om het volle elektriciteitsnet aan te pakken. Ze kunnen bijvoorbeeld niet-gebruikte transportcapaciteit beschikbaar stellen en flexibele transportcontracten aanbieden om het bestaande net efficiënter te benutten.
Gegevensuitwisseling: de wet voorziet in een nieuw stelsel voor de uitwisseling van energiedata. Dit maakt het voor huishoudens en bedrijven eenvoudiger om hun eigen data in te zien of te delen met dienstverleners. Daarnaast bevat het regels ter bescherming van de data.
Consumentenbescherming: eindafnemers krijgen meer rechten en bescherming in de Energiewet. Huishoudens, zelfstandigen en kleine bedrijven moeten zo beschermd worden. Denk aan betere contractuele bescherming, transparantie in voorwaarden en regels omtrent dynamische energiecontracten. Ook wordt de bevoegdheid van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) uitgebreid om malafide energieleveranciers te weren.
Gemeenten spelen een cruciale rol in de energietransitie en krijgen te maken met verschillende onderdelen van de nieuwe wet. Voor gemeenten zijn de volgende thema’s belangrijk:
Samenhang met andere wetstrajecten: De Energiewet moet goed aansluiten bij andere wetgevingsinitiatieven.
Regierol van gemeenten: Gemeenten krijgen een leidende rol in de coördinatie van de energietransitie binnen hun grondgebied.
Ruimte voor experimenten en coöperaties: De wet biedt ruimte voor experimenten en ondersteunt energiecoöperaties en andere nutsbedrijven.
Energie delen: De mogelijkheid voor onderlinge levering van energie is essentieel om de overbelasting van de elektriciteitsnetten te verminderen en is voordelig voor huishoudens en bedrijven.
Toegang tot data: Gemeenten moeten toegang hebben tot relevante data om effectieve visies en plannen te kunnen maken.
Consumentenbescherming: Goede bescherming van consumenten blijft een prioriteit.
Rijkscoördinatieregeling (RCR): De RCR coördineert de besluitvorming over energieprojecten van nationaal belang.
Netcapaciteit: De wet houdt rekening met de capaciteit van netten in relatie tot regionale energiestrategieën (RES) en wijkuitvoeringsplannen.
De nieuwe Energiewet biedt een modern en toekomstbestendig kader voor de elektriciteits- en gasmarkt. Het moet voor harmonisatie van regels zorgen, de consumentenbescherming versterken, de mogelijkheden voor netbeheer verbeteren en actieve deelname aan de energiemarkt bevorderen. Gemeenten spelen een sleutelrol in de uitvoering van de wet.
