Biobased bouwmaterialen zijn bouwmaterialen gemaakt van dierlijk materiaal of van schimmels, planten, bacteriën die ecologisch verantwoord geteeld, geoogst, gebruikt en hergebruikt worden. Deze definitie is afgestemd met de City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen.
Deze biobased materialen zijn (in de levenscyclus van het materiaal):
afkomstig van een regeneratieve teelt die de ecologisch gezonde condities van de oogstlocatie waarborgt, nu en later;
gemaakt van grondstoffen uit de levende natuur die na een oogst terug groeien binnen 100 jaar;
geen abiotsche grondstoffen uit geologische formaties, zoals zand en klei;
later herbruikbaar als grondstof in een nieuw bouwmateriaal of in de natuur.
CO2 opslag
Er zijn verschillende redenen om biobased bouwmaterialen te gebruiken. Ten eerste hebben de meest gangbare bouwmaterialen: cement, staal en beton nu nog een grote CO2-uitstoot en belasting op het milieu. Hoewel er stappen worden gezet om die grondstofketens te verduurzamen, is het goed om naar duurzame alternatieven uit te kijken. Planten en bomen nemen tijdens het groeiproces aanzienlijke hoeveelheden CO2 op. In een biobased gebouw wordt deze CO2 langdurig opgeslagen in het bouwmateriaal. Het is essentieel dat het duurzaam (bos-)beheer betreft, waarbij nieuwe teelt wordt toegevoegd na het oogsten.
Hergroeibaar
Ten tweede zijn grondstoffen voor bouwmaterialen, zoals zand en mergel, eindig. Ook daarom is het goed om naar hergroeibare bouwmaterialen te kijken, die binnen 1 generatie opnieuw groeien. Materialen zoals leem zijn niet hergroeibaar binnen 1 generatie. Hierdoor is het product niet oneindig beschikbaar en daardoor geen biobased bouwmateriaal.
Hergebruik
Ten derde kunnen biobased materialen makkelijk gerecycled worden, mits er geen onnatuurlijke materialen zoals lijm aan zijn toegevoegd. Door hout, behandeld met een natuurlijke olie, te verbranden kan nieuwe energie worden opgewekt. Mycelium kan als compost worden gebruikt.
Licht gewicht
Ten vierde zijn biobased materialen licht van gewicht en daardoor bij uitstek geschikt om in bestaand stedelijk gebied mee te bouwen. Hout als constructiemateriaal kan goed gebruikt worden voor het bouwen bovenop bestaande gebouwen, bouwen op slappe ondergronden of op moeilijk bereikbare plekken. Bij bijvoorbeeld het bouwen op bestaande gebouwen wordt soms sloop voorkomen, daardoor is het vroegtijdig afdanken van materialen ver voor het einde van de (technische) levensduur onnodig geworden.
Minder vervoersbewegingen
Tot slot is er meer prefabricage mogelijk, waardoor minder bewerking op de bouwplaats plaatsvindt. Dit zorgt voor minder vervoersbewegingen van bijvoorbeeld onderaannemers naar de bouwlocatie en de bouwtijd neemt aanzienlijke af, waardoor de uitstoot van stoffen en afval tijdens het bouwproces aanzienlijk wordt verlaagd. Ook is er minder overlast voor de directe omgeving. Door de prefab-mogelijkheden zijn er tot 60% minder vervoersbewegingen nodig, is er tot 80% minder energie nodig op de bouwlocatie, en wordt er tot zelf 90% minder afval verwerkt op de bouwlocatie. Daarnaast kan de tijd op de bouwplaats drastisch verkort worden. Dat komt de snelheid van het bouwen van nieuwe woningen ten goede.
