De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft een besluit genomen over een drietal maatregelen die er voor zorgen dat grootverbruikers goedkoper uit zijn als zij het stroomnet niet of minder gebruiken tijdens piekmomenten. Hierdoor maken zij ruimte voor andere verbruikers en producenten van duurzame elektriciteit. De ACM verwacht dat er de komende jaren nog meer maatregelen nodig zijn om flexibel gebruik van het stroomnet te stimuleren via de tarieven, ook om de kosten van het elektriciteitsnet op lange termijn beheersbaar te houden. Daarom heeft de ACM een aantal uitgangspunten vastgesteld die de ACM gebruikt bij toekomstige aanpassingen van de tariefstructuur.
De ACM heeft in april 2024 een breed pakket maatregelen tegen netcongestie aangekondigd. Met de publicatie van deze 3 besluiten heeft de ACM – op één na – al deze maatregelen vastgesteld. De ACM vindt het belangrijk dat partijen zo snel mogelijk aan de slag gaan met deze maatregelen. Daarom heeft de ACM een strakke, maar wel realistische deadline opgenomen in de besluiten.
Manon Leijten, bestuurslid van de ACM: “De ACM heeft hiermee een breed pakket maatregelen tegen netcongestie vastgesteld. Het is belangrijk dat partijen hier snel mee aan de slag gaan. Tegelijkertijd weten we dat de komende jaren extra maatregelen nodig zijn. De opgestelde criteria helpen om partijen inzicht te geven welke voorstellen de tariefstructuur kunnen verbeteren. De ACM geeft daarbij al een aantal richtingen. De ACM gaat graag in gesprek met netbeheerders en andere betrokken partijen om deze en andere aanpassingen verder uit te werken.”
Netcongestie speelt zich vooral af op piekmomenten waarop er meer aanbod of vraag is naar elektriciteit dan het elektriciteitsnet aankan. Buiten deze spits is er wel ruimte op het net. Alle grootverbruikers die zijn aangesloten op het landelijke hoogspanningsnet van TenneT krijgen vanaf 1 januari 2025 een korting als zij zorgen dat zij hun aansluiting weinig gebruiken tijdens de spits. Grootverbruikers die hun aansluiting tijdens de spits dan nog wel maximaal gebruiken betalen dus juist meer. Daarnaast kunnen netbeheerders vanaf 1 april 2025 ook contracten aanbieden waarbij grootverbruikers – in ruil voor een lager tarief - de aansluiting helemaal niet mogen gebruiken tijdens bepaalde drukke uren. Dit soort contracten zijn aantrekkelijk voor bedrijven die hun gebruik goed kunnen regelen. Grootverbruikers op regionale netten met zo’n contract kunnen hun aansluiting dan alleen gebruiken tijdens afgesproken uren (tijdsblokgebonden contract). Voor grootverbruikers die zijn aangesloten op het hoogspanningsnet geldt dat zij met de nieuwe contractvorm tenminste 85% van de tijd hun aansluiting kunnen gebruiken (tijdsduurgebonden contract).
De ACM verwacht dat er de komende jaren nog meer maatregelen nodig zijn om flexibel gebruik van het stroomnet te stimuleren. Daarom heeft de ACM uitgangspunten vastgesteld voor toekomstige aanpassingen van de tariefstructuren. Netbeheerders kunnen deze uitgangspunten gebruiken bij de wijzigingsvoorstellen die zij doen. Andere betrokken partijen kunnen deze uitgangspunten ook gebruiken bij het uitwerken van ideeën. De ACM beoordeelt aanpassingen die positief scoren op de uitgangspunten in beginsel positief. De ACM kan ook zelf voorstellen uitwerken en vaststellen op basis van de uitgangspunten.
Een voorbeeld van dit soort nieuwe tariefstructuren is de invoering van een invoedingstarief. De ACM doet hier momenteel onderzoek naar. Met een invoedingstarief moeten aangeslotenen die elektriciteit invoeden ook meebetalen voor het transport van elektriciteit. De kosten voor alle andere netgebruikers gaan daardoor omlaag. Op dit moment worden de kosten voor transport alleen door afnemers betaald. Een ander voorbeeld is tariefdifferentiatie bij kleinverbruikers waar de netbeheerders nu onderzoek naar doen. Kleinverbruikers met een aansluiting tot maximaal 3x25 Ampére betalen nu allemaal hetzelfde tarief, ongeacht hoe zij hun aansluiting gebruiken.
Nettarieven maken een steeds groter onderdeel uit van de energierekening. Alle efficiënte kosten die netbeheerders maken moeten eerlijk, objectief en transparant verdeeld worden over alle verschillende soorten netgebruikers. Tariefdifferentiatie voor typen gebruikers is alleen mogelijk als dit voldoet aan de Europese uitgangspunten op het gebied van kostenreflectiviteit, het bevorderen van systeemefficiëntie, transparantie en non-discriminatie. De ACM wijst er ook op dat het hier altijd gaat om een verdelingsvraagstuk: als de ene netgebruiker minder betaalt, moeten andere netgebruikers meer betalen. De totale kosten voor het beheer van de netten verandert immers niet. Het is de ACM niet daarom toegestaan om bedrijven een lager tarief te laten betalen omdat zij anders moeilijker kunnen concurreren met bedrijven in andere landen. Als er een maatschappelijke wens is om bepaalde sectoren of typen gebruikers wel anders te behandelen, zal dat buiten de tariefstructuur om geregeld moeten worden, bijvoorbeeld in de vorm van subsidies.
