De Autoriteit Consument & Markt (ACM) werkt aan een nieuwe reguleringsmethode waarmee de ACM vanaf het jaar 2027 de tarieven voor netbeheerders zal vaststellen. De ACM heeft de afgelopen anderhalf jaar een uitgebreide consultatie gehouden onder alle betrokkenen. Deze consultatie is gestart met een schriftelijke consultatie waar 20 betrokken partijen op hebben gereageerd. Op basis van deze reacties en gesprekken met netbeheerders en (vertegenwoordigers van) gebruikers van het gas- en elektriciteitsnet heeft de ACM gekozen voor een reguleringsmethode waarmee de ACM vooraf de kosten toetst van netbeheerders bij het uitbreiden, verzwaren en aanpassen van de elektriciteits- en gasnetten. Nu toetst de ACM de alleen achteraf. De nieuwe methode moet daarmee beter aansluiten bij de grote uitdagingen die er voor netbeheerders én netgebruikers momenteel zijn met betrekking tot de tekorten op het stroomnet en de dus noodzakelijke investeringen. Ook zorgt de methode er voor dat dit op een efficiënte wijze geschiedt omdat de kosten uiteindelijk door alle netgebruikers moeten worden opgebracht.
De ACM gaat deze keuze voor de nieuwe reguleringsmethode de komende maanden verder uitwerken en betrekt daar ook netbeheerders en netgebruikers bij. De ACM verwacht in 2025 de ontwerp-methodebesluiten vast te stellen, en zal dan ook meer in detail kunnen vertellen hoe de nieuwe reguleringsmethode er uit gaat zien. In 2026 stelt de ACM dan de definitieve methodebesluiten vast, zodat de ACM de tarieven vanaf 2027 kan vaststellen volgens deze nieuwe methode.
Het energiesysteem van vandaag verandert aanzienlijk ten opzichte van twintig jaar geleden. Er is een verschuiving van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen en de energiebehoefte blijft groeien. Dat alles gaat samen met toenemende congestie op het elektriciteitsnet met grote gevolgen voor consumenten en bedrijven.
Het is essentieel om een goede balans te vinden tussen wat nodig is voor de energietransitie en de betaalbaarheid voor netgebruikers. Netbeheerders hebben hierin een belangrijke maatschappelijke rol. Dat vraagt ook om goed toezicht van de ACM op de netbeheerders. Onderdeel van dat toezicht is de regulering, waarmee de ACM bepaalt welke tarieven netbeheerders mogen vragen.
De ACM wil naar een regulering waarmee ze vooraf kan toetsen. De huidige methode kijkt op dit moment terug naar hoe netbeheerders het hebben gedaan. Dat gebeurt op hoofdlijnen en op dat moment zijn de werkzaamheden al uitgevoerd en daarmee ook de kosten gemaakt. Hierdoor is het voor de ACM niet mogelijk om daarop te sturen. Ook is de rechter kritisch geweest op de huidige methode (onder meer op de benchmark). De ACM ziet hierin ook een reden om de methode aan te passen.
De netbeheerders zijn met de nieuwe methode beter in staat het werk te doen dat nodig is voor de energietransitie. Voor het elektriciteitsnet komt er meer ruimte voor de netbeheerders om op tijd te investeren in uitbreiding van het net of in andere maatregelen om de netcongestie aan te pakken. Met de nieuwe reguleringsmethode kan de ACM vooraf toetsen of plannen en processen hiervoor efficiënt zijn en ook efficiënt worden uitgevoerd. Dat geeft de ACM meer inzicht en de mogelijkheid om netbeheerders op tijd bij te sturen. De ACM blijft daarbij kritisch op de kosten, want deze worden betaald door de netgebruikers.
In de nieuwe methode krijgen de netbeheerders hun kosten vergoed met daarbovenop een redelijk rendement. Om te zorgen dat geen onnodige (inefficiënte) kosten worden gemaakt, gaat de ACM eisen stellen aan de netbeheerders hoe zij tot hun keuzes komen. Bijvoorbeeld door de ontwikkeling van bepaalde kostenposten te monitoren, door de processen van netbeheerders te toetsen en door deze onderling te vergelijken. Ook wil de ACM dat het voor netgebruikers duidelijker wordt wat netbeheerders doen om hen te helpen in hun uitdagingen. Dat kan door meer inzicht te geven in de gemaakte keuzes, de voortgang daarvan en de kosten. De door de ACM opgelegde maatregelen zijn niet vrijblijvend. De ACM kan ingrijpen als het niet goed gaat.
De ACM benadrukt dat het creëren van een toekomstbestendig energiesysteem een gezamenlijke inspanning is. Alle partijen in de energieketen, van netbeheerders tot netgebruikers en overheden, spelen een cruciale rol. De ACM gaat daarom de komende tijd consultaties organiseren om de meningen en ideeën van direct betrokken partijen te verzamelen en zo de nieuwe reguleringsmethode verder vorm geven.
