De gezonde stad krijgt steeds meer aandacht. En dat is logisch. We eten ongezonder, welvaartsziekten nemen toe, kinderen spelen steeds minder buiten, er vindt vergrijzing plaats, ouderen worden eenzamer en mentale problemen onder jongeren nemen toe. De omgeving waarin je woont, werkt en recreëert is hierin een belangrijke factor. Toch is gezondheid nog weinig onderdeel van de grote stappen die gezet zijn om duurzaamheid te integreren in ruimtelijke ontwikkelingen. Hoe integreer je ambities voor een gezonde leefomgeving dan wél in eisen en wensen van een duurzame gebiedsontwikkeling?
De inrichting van onze leefomgeving speelt een belangrijke rol in onze gezondheid. Zowel vanuit preventie-oogpunt, als vanuit bevordering. Voor luchtkwaliteit en geluidshinder zijn duidelijke meetbare en vaak ook wettelijke normen opgesteld om ziekten te voorkomen. Er wordt nu echter nog weinig ingezet op gezondheidsbevordering. Hoe richten we de ruimte zo in dat mensen gestimuleerd worden om gezonder te leven? Om te gaan bewegen, ontmoeten en ontspannen? En zo hun fysieke en mentale gezondheid te verbeteren.
Vanuit een eerdere verkenning hebben we een zestal thema’s geïdentificeerd die van belang zijn voor een gezonde leefomgeving, met de bouwstenen waaruit een thema bestaat.
Hieronder een aantal voorbeelden uit ons werk:
Over Morgen was gevraagd om het onderdeel duurzaamheid van de ontwikkelvisie verder uit te werken voor het Motorstraatgebied in Rotterdam. Dit heeft geresulteerd in een ambitieuze en gezamenlijke visie op de duurzaamheidsopgave: het Motorstraatgebied als een duurzame en gezonde leer-, werk-, woon en zorgcampus. Een belangrijke bouwsteen in deze visie is: auto’s uit de buitenruimte. Hierdoor wordt ruimte gecreëerd voor groen, sport, spel en hoogwaardige verblijfs- en ontmoetingsplekken. Daarnaast wordt ingezet op het stimuleren van fietsen en wandelen. Het vergroenen van daken en gevels draagt bij aan een groene en koele leefomgeving ten behoeve van de fysieke en mentale gezondheid van gebruikers en bewoners van het gebied. Met een integrale visie en strategie met speciale aandacht voor de verblijfskwaliteit van het gebied, wordt dus bijgedragen aan een gezonde leefomgeving.
De havenkom in Nijkerk wordt getransformeerd tot een gebied om te wonen, werken en recreëren. Over Morgen is gevraagd de onderwerpen duurzaamheid en gezondheid verder uit te werken voor de gebiedsvisie. In de gebiedsvisie is nu opgenomen dat Stadshaven een gebied moet worden dat toegankelijk is voor jong en oud: er worden ontmoetingsplekken gecreëerd en er zijn levendige plinten. De openbare ruimte wordt groen en natuurinclusief ingericht en het gebied wordt zoveel mogelijk autoluw. Dit zorgt voor een aantrekkelijke openbare ruimte om naar buiten te gaan en te bewegen.
Ons advies is dan ook: leg de verbinding tussen duurzaamheidsopgaven en gezondheid en andersom. Met vaak al veel uitdagingen, ambities en eisen in een gebied rondom duurzaamheid, lijkt de gezonde leefomgeving misschien weer een extra blok op de stapel van eisen, wensen en ambities. Maar er hoeft niet per definitie gekozen te worden tussen duurzaamheid óf gezondheid. Een gezonde leefomgeving kan juist dienen als kapstok voor andere opgaven. Door de koppelkansen tussen duurzaamheid en een gezonde leefomgeving op te zoeken in een ontwikkeling, kan er zo een duurzaam gebied én een fijne en gezonde leefomgeving worden gecreëerd voor bewoners.
