De Europese Commissie heeft, in verband met de energietransitie en de ambitie om een volledige circulaire economie in 2050 tot stand te brengen, regels vastgesteld voor de verduurzaming van gebouwen. Deze regels zijn vastgelegd in de Energy Performance of Buildings Directive, afgekort “EPBD”. Inmiddels is de EPBD op 24 april 2024 weer verder aangescherpt en is er een vierde versie tot stand gekomen, oftewel de “EPBD IV”. Deze regels staan voor de lidstaten van de Europese Unie in rang boven regels van de nationaal recht. De Nederlandse overheid voert de EPBD door in de nationale wetgeving, hoofdzakelijk door het Besluit bouwwerken leefomgeving en het Besluit kwaliteit leefomgeving aan de EPBD IV aan te passen. In deze blog zullen enkele aspecten van deze EPBD IV in grote lijnen nader worden belicht. Voor de praktijk zijn uiteraard ook de details van de EPBD en natuurlijk ook de uitzonderingen van belang, waarvoor de EPBD zelf zal moeten worden geraadpleegd.
Het doel van de Europese Unie is dat alle gebouwen uiterlijk in 2050 emissievrij worden. De Europese lidstaten zijn verplicht om in overeenstemming met de Europese regels plannen op te stellen, uit te voeren en om regels vast te stellen. Om dat te kunnen bereiken worden de Europese eisen stapsgewijs steeds verder opgeschroefd. Dat stappenplan staat vrij gedetailleerd in de EPBD inclusief de termijnen waarbinnen de stappen moeten zijn gerealiseerd.
Reeds vanaf 1 januari 2028 moeten alle nieuwe gebouwen van de overheid emissievrij zijn en in overeenstemming met artikel 11 van de EPBD IV. Vanaf 1 januari 2030 moeten alle nieuwe gebouwen emissievrij zijn. De gehele gebouwenvoorraad – uitzonderingen daargelaten – moet uiterlijk in 2050 geheel emissievrij zijn.
De EPBD voert 2 energieprestatieniveaus voor alle niet voor bewoning bestemde gebouwen in waaraan minimaal moet worden voldaan, te weten:
vanaf 2030 moet het energieprestatieniveau van alle niet voor bewoning bestemde gebouwen beter zijn dan van de slechtst presterende 16% uit 2020;
vanaf 2033 moet het energieprestatieniveau van alle niet voor bewoning bestemde gebouwen beter zijn dan van de slechtst presterende 26% uit 2020.
Ook andere gebouwen moeten gaan voldoen aan minimumeisen voor de energieprestaties. Nieuwe gebouwen van overheidsinstanties moeten al vanaf 1 januari 2028 emissievrij zijn. Voor andere nieuwe gebouwen geldt die eis vanaf 1 januari 2030.
Voor bestaande gebouwen moeten die minimumeisen worden gesteld in geval van een ingrijpende renovatie (artikel 8 EPBD IV).
Uiterlijk op 29 mei 2026 moet iedere lidstaat een nationaal traject hebben vastgesteld voor de geleidelijke renovatie van het woningbestand met als doel – naast de te behalen tussentijdse doelen – een emissievrij gebouwenbestand tegen 2050 (artikel 9 lid 2 EPBD IV).
Artikel 10 lid 1 van de EPBD verplicht lidstaten er voor te zorgen dat alle nieuwe gebouwen zodanig worden ontworpen dat hun potentieel voor opwekking van zonne-energie wordt geoptimaliseerd.
In lid 3 staan concrete deadlines voor de nationale overheden voor de uitrol van geschikte zonne-energie-installaties, voor zover dit technisch geschikt en economisch en functioneel haalbaar is. De eerste deadline loopt reeds af op 31 december 2026 voor alle nieuwe openbare en niet voor bewoning bestemde gebouwen met een bruikbaar vloeroppervlakte van meer dan 250 vierkante meter. Voor bestaande openbare gebouwen met een vloeroppervlakte van meer dan 2000 vierkante meter loopt die deadline af op 31 december 2027. Voor nieuwe woongebouwen en nieuwe overdekte aanpalende parkeergelenheden moet dat uiterlijk op 31 december 2029. Dat is dus al snel.
Voor nieuw gebouwen met een vloeroppervlakte van meer dan 1000 vierkante meter moet er vanaf 1 januari 2028 een “whole life carbon”- berekening over de hele levenscyclus van het gebouw worden gemaakt. De meting moet worden vermeld op het energieprestatiecertificaat van het gebouw. Vanaf 1 januari 2030 geldt die eis voor alle nieuwe gebouwen.
De Europese Unie stelt steeds meer regels en termijnen om het gebouwenbestand in 2050 geheel emissievrij te krijgen. Het is dan ook verstandig om goed te letten op de meest recente aanpassingen in de nationale wetgeving en eventueel daarop al te anticiperen. Gelet op de klimaatdoelen ligt het voor de hand dat we op nog meer regels moeten rekenen.
