Netbeheerders zien het grote belang van ondernemers die samen of individueel werken aan slimme flexibele oplossingen om het elektriciteitsnet efficiënter te gebruiken en zo de schaarse ruimte optimaal in te zetten. Dat geldt voor zowel de Flevopolder, Gelderland en Utrecht (FGU) als voor de andere delen van Nederland. Energyhubs zijn daarbij een belangrijk onderdeel van het toekomstig energiesysteem.
De netbeheerders ondersteunen deze initiatieven waar mogelijk met expertise en aanpassingen aan het net. In de praktijk betekent dit dat energyhubs maatwerk zijn en afhankelijk van de regiospecifieke situatie aanvullende flexmaatregelen vereisen of een aangepaste uitwerking, om het totale verbruik van elektriciteit niet op te laten lopen. Voorwaarde voor het aansluiten van energyhubs is altijd dat zij zowel het regionale alsook het hoogspanningsnet niet overbelasten.
In oktober 2023 publiceerde TenneT de resultaten van het congestieonderzoek voor afname van elektriciteit in FGU. De situatie op het elektriciteitsnet in deze provincies is kritiek, wat ook aanleiding was voor de Kamerbrief van 18 oktober met onorthodoxe maatregelen. In deze regio heeft het hoogspanningsnet zijn maximale capaciteit bereikt. Voor grootverbruikers die een nieuwe aansluiting of meer capaciteit willen geldt een wachtlijst. Ook voor de verwachte groei in het kleinverbruik wordt een tekort aan vermogen verwacht waarbij de fysieke grenzen van het hoogspanningsnet in 2026 al in zicht komen terwijl de netuitbreidingen nog tot 2029 op zich laten wachten.
Uit de recente analyse van de belasting van de verschillende niveaus van het elektriciteitsnet blijkt dat de belastingprofielen van het regionale en hoogspanningsnet niet altijd overeenkomen. Anders dan op de netten van de regionale netbeheerders ziet TenneT op de hoogspanningsnetten ook buiten de ochtend- en avondpiek op andere momenten piekbelasting. Deze pieken laten zich moeilijk voorspellen. Dit komt bijvoorbeeld door de impact van de weersomstandigheden op de elektriciteitsproductie met windmolens en zonnepanelen en internationale elektriciteitsstromen die door het hoogspanningsnet lopen. Op basis van de recente analyse is de verwachting dat voor heel FGU weinig ruimte is voor extra elektriciteitsverbruik door grootverbruikers door het schuiven in de tijd van hun elektriciteitsvraag. Om de druk op het net op kritieke momenten te verlagen lopen veel initiatieven van bedrijven en overheden en dit verwelkomen de netbeheerders. Echter, helaas zijn oplossingen waarbij uitsluitend verbruik in de tijd geschoven wordt alleen dus niet voldoende effectief.
In de praktijk betekent dit dat energyhubs in FGU voorlopig maatwerk zijn en afhankelijk van de regiospecifieke situatie aanvullende flexmaatregelen vereisen of een aangepaste uitwerking om het totaalverbruik niet op te laten lopen. Denk aan: het optimaliseren achter de meter door netbewust laden van voertuigen, slimme aanstuurbare apparaten tot de norm te maken en pilots zoals congestieneutraal bouwen in Almere. Energyhubs moeten waar geen ruimte is voor flexibel gebruik van het net binnen de bestaande profielen blijven. Dit doen ze bijvoorbeeld door pieken af te toppen (elektriciteitsbesparing), opslag en/of invoeding van elektriciteit toe te voegen.
Voor de lange(re) termijn werken netbeheerders hard aan de uitbreiding van het elektriciteitsnet. Voor de kortere termijn onderzoeken de netbeheerders een breed pallet aan oplossingen zoals capaciteitsbeperkende contracten (CBCs), flextenders, energyhubs en alternatieve transportrechten om de onbenutte ruimte op het net beter te gebruiken.
De netbeheerders betreuren dat initiatiefnemers van slimme oplossingen in FGU deze lastige boodschap krijgen. Gezien het belang dat netbeheerders zien in de samenwerking van ondernemers die individueel of met elkaar werken aan slimme flexibele oplossingen om het elektriciteitsnet efficiënter te gebruiken en zo de schaarse ruimte optimaal in te zetten zullen netbeheerders met initiatiefnemers meedenken over maatwerk en hen adviseren hoe een hub al dan niet kan worden ingepast in het elektriciteitsnet. Ook benadrukken de netbeheerders met initiatiefnemers samen te werken aan alternatieve oplossingen als er geen ruimte is voor flexibel gebruik van het net.
