Tot 2030 moeten ongeveer 1,5 miljoen woningen van het aardgas via de wijkaanpak. Deze groep wordt verplicht van het aardgas afgesloten en daarmee gedwongen koploper in de energietransitie gemaakt. De impact en de mate waarin het individuele bewoners lukt om mee te komen kan sterk verschillen. Het wetsvoorstel dat nu voor ligt geeft gemeenten de ruimte om de transitie er bij deze groep door te drukken, zonder dat er woonlastenneutraliteit is gegarandeerd. De vereniging maakt zich hier ernstig zorgen over. Van beloftes over betaalbaarheid, zeggenschap en vooral ook keuzevrijheid van de bewoners lijkt niet veel terecht te komen.
Gemeenten krijgen op termijn de bevoegdheid om woningen van het aardgas af te sluiten. Dit staat in het wetsvoorstel gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw). Vereniging Eigen Huis reageerde kritisch op het wetsvoorstel. Volgens de vereniging biedt het voorstel onvoldoende garanties en waarborgen voor bewoners, dit moet worden aangepast.
In het Klimaatakkoord is woonlastenneutraliteit beloofd aan de bewoners binnen de wijkaanpak. In het huidige voorstel van de Wgiw wordt het uitgangspunt van woonlastenneutraliteit volledig losgelaten. Ook is niet duidelijk in welke wet- en regelgeving de woonlastenneutraliteit wel wordt geregeld. De vereniging wil dat woonlastenneutraliteit binnen de wijkaanpak wordt gegarandeerd, conform de afspraak in het Klimaatakkoord, en dat het wetsvoorstel hierop wordt aangepast.
Om een goede beoordeling te kunnen maken van de plannen van de gemeente moet helder en scherp zijn wat de plannen onder aan de streep gaan betekenen voor huiseigenaren. Daarbij moet ook duidelijk zijn welke garanties huiseigenaren krijgen. De vereniging zou daarbij graag zien dat huiseigenaren toegang krijgen tot (financiële) ondersteuning om de plannen van gemeenten goed te kunnen begrijpen en beoordelen.
Uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis blijkt dat burgers tot nu toe onvoldoende zijn betrokken bij het opstellen van plannen omtrent de energietransitie. De vereniging vindt het belangrijk dat de Rijksoverheid actief monitort hoe de participatie in praktijk wordt uitgevoerd. Ook moeten bewoners voldoende gehoord en betrokken worden zodat tijdig kan worden bijgestuurd met aanvullende regelgeving.
Woonlastenneutraliteit, transparantie en participatie moeten vastgelegd worden in wet- en regelgeving zodat bewoners voldoende beschermd worden en iedereen mee kan komen in de warmtetransitie. De vereniging heeft haar bezwaren bij de consultatie van het voorstel bekend gemaakt. Het wetsvoorstel wordt nog voorgelegd aan de Tweede Kamer.
