Gemotiveerd heb ik afgelopen zomer door meer dan 100 beleidsonderwerpen van het ministerie van Financiën gestruind. En wat blijkt? Juist. Het woord circulariteit kom ik geen één keer tegen. Niet één keer. Sterker, er wordt slechts sporadisch gerept over duurzaamheid. Ik durf dat zorgelijk te noemen. We zitten momenteel in een materiaal- en grondstoffentransitie. Dit vraagt om een verandering in ons economisch systeem. Dus waar het echt om gaat, een noodzakelijke overgang naar een circulaire economie, daar is vanuit het ministerie van Financiën op dit moment geen aandacht voor. Dit is voor mij een onbegrijpelijk mysterie.
In mei kwam het ministerie met de voorjaarsnota. In de nota stond onder andere dat er meer geld gaat naar AOW en defensie. Maar waar komt dit geld vandaan? Welke posten worden hierdoor geknepen? Je raadt het al. De klimaat- en stikstoffondsen. Gek. Vervolgens verscheen deze week op Prinsjesdag ook de miljoenennota. En wat blijkt? Er gaat meer geld naar het verbeteren van de koopkracht, wat met de actuele ontwikkelingen meer dan uitlegbaar is. Echter, door te focussen op het herstellen van problemen op de korte termijn wordt er niet nagedacht over de lange termijn. Want juist de klimaatverandering is dé acute crisis waar wij nu op moeten handelen.
Ik geloof dat wanneer wij de grondstoffentransitie écht willen versnellen, dat er een financiële systeemverandering nodig is. Het is niet meer voldoende om het huidige systeem te optimaliseren. Want dan blijven we altijd achter de feiten aanlopen. Mijn visie is dan ook dat een dergelijke systeemverandering alleen slaagt met een ambitieus ministerie van Financiën. Eén die inzet op een circulaire economie. Immers, het woord economie is in de volksmond al verbasterd met het thema circulariteit. Alleen de praktijk wijst uit dat er voornamelijk focus is op het eerste woord, terwijl het tweede woord juist kansen biedt. Of sterker nog, misschien wel de sleutel is.
Dus het ministerie van Financiën moeten zichzelf de vraag stellen, hoe kunnen wij circulariteit aantrekkelijk maken voor iedere inwoner van Nederland? Want er zijn al sprekende voorbeelden. Denk bijvoorbeeld aan de verschuiving van belasting van arbeid naar materiaal, CO2 beprijzen of het schrappen van ‘dubbele BTW’ op hergebruikte en tweedehands producten. Dit zijn allemaal fiscale hervormingen die, mijn inziens, zo snel mogelijk ingezet kunnen worden.
Maar de beweging naar een circulaire economie betekent ook een nieuwe benadering van waarderen en financieren. Wij moeten anders kijken naar het waarderen van materialen, producten en gebouwen. Belangrijke onderwerpen die hierbij spelen zijn het inbedden van circulariteit in boekhoudkundige regels, grondexploitaties en taxaties.
Kortom. Genoeg kansen dus. Waarbij ik van mening ben dat het ministerie van Financiën een grote rol kan én moet spelen. Dan vraag ik mij dus hardop af waarom blijft de circulaire economie binnen het ministerie van Financiën een ondergeschoven kind? Maar goed, daar wacht ik niet op. Ik blijf binnen Alba Concepts werken aan projecten, om op innovatieve wijze aan te tonen dat circulariteit loont. Echt loont. Dus laten wij als bouw- en vastgoedsector niet wachten, om zo als keten dit mysterie voor eens en altijd op te lossen!
