De gemeente Groningen ontwikkelde eigenhandig een nieuw soort asfalt voor woonstraten. Het lichte oppervlak weerkaatst meer zonlicht en wordt daardoor ’s zomers minder heet. En er zitten nog veel meer voordelen aan. “Alle gemeenten kunnen dit doen. Het recept is vrij verkrijgbaar.”
De lage winterzon komt nog maar net over de bomen heen, maar toch ligt het fietspad te blinken in het zonlicht. Een opvallend lichtgekleurd asfalt ligt erop. Niet teerzwart, maar eerder grijsachtig, en doorspikkeld met opvallende witte steentjes. “Reflexing white, noemen we het”, zegt Ronald Rosman van de directie Stadsbeheer van de gemeente Groningen. “Het is een natuursteen bestaande uit het mineraal anorthosiet. Dat zorgt voor die effectieve weerkaatsing van het zonlicht.”
We staan aan de rand van de stad Groningen, bij een woonwijk langs het Damsterdiep. “In een wijk als deze wordt het ’s zomers al snel heel heet”, vertelt Rosman. “Het donkere asfalt warmt snel op, en die warmte blijft hangen tussen de huizen.” Dat kan vast anders, dacht de praktisch ingestelde Rosman. Hij begon zijn carrière bij een aannemer, waar hij het stratenvak leerde. “Aanleg en onderhoud, en alles wat erbij komt kijken.” Via een grote klus voor de gemeente Groningen kwam hij ruim vijftien jaar geleden bij de directie Stadsbeheer terecht, waar hij cursussen volgde en opklom tot technisch specialist. Samen met collega’s werkt hij nu aan een groot onderhoudsprogramma voor de gemeentewegen. “Maar ik ben maar wat blij dat ik zelf op straat ben begonnen. Ik weet precies wat daar speelt, en begrijp ook waar een aannemer tegenaan loopt.”
Vandaar dat in Rosmans hoofd allerlei ideeën begonnen te stromen toen hij nadacht over het stadse asfalt. Eerder had hij al succesvol proeven gedaan met een nieuw, geluidswerend asfalt. “Maar daar heb je in een woonwijk weinig aan: daar rijden de auto’s toch niet veel harder dan 30 of 50 kilometer per uur”, zegt hij. “In een woonwijk zijn andere waarden belangrijk.” De gemeente probeert steeds meer ‘waardegericht’ te denken, legt hij uit, in plaats van alleen doelgericht. “Dat betekent dat je gaat ontwerpen vanuit functies en kosten, maar meteen óók zoveel mogelijk denkt aan dingen als duurzaamheid, klimaatadaptatie, circulariteit en sociale veiligheid.”
Rosman stelde zichzelf de uitdaging een asfaltmengsel te ontwikkelen dat op al die aspecten beter scoort dan gangbaar asfalt. “Ik ging om tafel met de mensen van onze raamcontractaannemer KWS en de asfaltcentrale in Westerbroek. Ik zei: dít wil ik ontwikkelen, met déze eisen. De gemeente Groningen betaalt, maar wordt daarmee ook eigenaar van het recept.”
Het resultaat is het nieuwe lichte asfalt-met-de-witte-steentjes waar we nu overheen lopen. Het heet GemGroReflection – met in de naam een samentrekking van ‘gemeente’ en ‘Groningen’. Rosman raakt niet uitgepraat over de voordelen. Allereerst de hittereductie: “Dit asfalt wordt in de zomer tien tot vijftien graden minder heet dan gangbaar asfalt. Dat scheelt enorm in het hitte-effect in een woonwijk. En doordat het minder heet wordt, krijg je ook minder spoorvorming in het asfalt. Daardoor is de verwachting dat we het onderhoud langer kunnen uitstellen.”
Spoorvorming betekent dat het asfalt in de loop der tijd indeukt op de plek waar de meeste banden overheen rijden. In die verzakte geulen blijft water staan, wat zorgt voor extra verwering. “We zijn nu aan het onderzoeken hoevéél langer het asfalt mee gaat”, zegt Rosman. “Dat weten we nu nog niet, omdat we hier nog maar een jaar mee werken.”
Doordat GemGro een ander bindmiddel bevat dan gangbaar asfalt, kun je het produceren bij 100 tot 130 graden in plaats van de gebruikelijke 160 graden. Dat scheelt aanzienlijk in het gasverbruik van de asfaltcentrale en er komt circa 30 procent minder CO2 bij vrij, aldus de eerste ramingen van ingenieursbureau PolyCiviel. “Daarmee lopen we vooruit op nieuwe regels die eraan komen. De hete asfaltproductie wordt vanaf 2025 uitgefaseerd”, zegt Rosman. “En zodra het asfalt vervangen moet worden, schrapen we het eraf en gaat het terug naar de asfaltcentrale. Daar maken ze er weer nieuw asfalt van.”
Nog een bijkomend voordeel: doordat het asfalt zoveel licht weerkaatst, kan de gemeente de straatlantaarns dimmen tot zo’n 70 procent. Ook dat scheelt veel energie. “En kijk eens naar al die schaduwen”, wijst Rosman. “Die zie je op GemGro veel beter dan op zwart asfalt. Als je schaduwen beter ziet, geeft dat een gevoel van sociale veiligheid op straat.”
We lopen terug over het fietspad. Waarom ligt dit asfalt eigenlijk hier, buiten de woonwijk? Rosman lacht. “Dit is ons demonstratiestukje. Hier hebben we een stukje asfalt mooi opgeschuurd, zodat je meteen al die witte steentjes ziet. Normaal worden die pas na een tijdje zichtbaar, door slijtage door het gebruik.” Ook elders in de stad ligt het nieuwe asfalt er al, merkt hij op, maar daar is het nog donkerder van kleur. “In alle woonstraten waar we het asfalt vervangen, gebruiken we nu GemGro.”
Het komt even goed uit de veiligheidstests, benadrukt hij. Het heeft dus ook gewoon het CE-keurmerk gekregen. “We proberen andere gemeenten er nu ook enthousiast voor te maken, onder andere via het Asfalt Kenniscentrum. Iedereen mag ons recept zomaar gebruiken. Patent? Nee, dat zit er niet op. Het ligt nu ook al in Biddinghuizen, in Midden-Groningen, in Scheemda... En verschillende gemeenten in de Randstad hebben al interesse getoond.”
Het asfalt is landelijk niet onopgemerkt gebleven, vertelt Rosman met zichtbare trots. Vorig jaar eindigde de vinding bij de laatste drie in de verkiezing van Beste Overheidsinnovatie van het Jaar. “Dat was een prachtige erkenning. Maar de mooiste erkenning zou zijn als straks nog veel meer gemeenten dit asfalt gaan gebruiken.”
