Nu actie ondernemen kan onze toekomst veilig stellenDoor de mens veroorzaakte klimaatverandering veroorzaakt gevaarlijke en wijdverspreide verstoringen van de natuur en beïnvloedt het leven van miljarden mensen over de hele wereld, ondanks inspanningen om de risico's te verminderen. Mensen en ecosystemen die daar het minst tegen bestand zijn, worden het hardst getroffen, aldus wetenschappers in het nieuwste rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), dat vandaag is vrijgegeven.
"Dit rapport is een ernstige waarschuwing voor de gevolgen van niets doen", aldus Hoesung Lee, voorzitter van het IPCC. "Het toont aan dat klimaatverandering een ernstige en toenemende bedreiging vormt voor ons welzijn en een gezonde planeet. Onze acties van vandaag zullen bepalen hoe mensen zich aanpassen en hoe de natuur reageert op de toenemende klimaatrisico's."
Bij een opwarming van de aarde met 1,5°C (2,7°F) staat de wereld de komende twee decennia voor meerdere onvermijdelijke klimaatgevaren. Zelfs een tijdelijke overschrijding van dit opwarmingsniveau zal resulteren in bijkomende ernstige gevolgen, waarvan sommige onomkeerbaar zullen zijn. De risico's voor de samenleving zullen toenemen, onder meer voor de infrastructuur en laaggelegen kustgebieden.
De samenvatting voor beleidsmakers van het rapport van werkgroep II van het IPCC, Klimaatverandering 2022: effecten, aanpassing en kwetsbaarheid, is op zondag 27 februari 2022 goedgekeurd door 195 regeringen die lid zijn van het IPCC, via een virtuele goedkeuringssessie die vanaf 14 februari gedurende twee weken is gehouden.
De toename van hittegolven, droogtes en overstromingen overschrijdt nu al de tolerantiedrempels van planten en dieren en leidt tot massale sterfte van soorten zoals bomen en koralen. Deze weersextremen doen zich gelijktijdig voor en veroorzaken een kettingreactie van effecten die steeds moeilijker te beheersen zijn. Zij hebben miljoenen mensen blootgesteld aan acute voedsel- en wateronzekerheid, vooral in Afrika, Azië, Midden- en Zuid-Amerika, op kleine eilanden en in het Noordpoolgebied.
Om een toenemend verlies van mensenlevens, biodiversiteit en infrastructuur te voorkomen, zijn ambitieuze en versnelde maatregelen nodig om ons aan te passen aan de klimaatverandering en tegelijk de uitstoot van broeikasgassen snel en drastisch te verminderen. Tot dusver is de vooruitgang inzake aanpassing ongelijk en is er een steeds grotere kloof tussen de genomen maatregelen en wat nodig is om de toenemende risico's het hoofd te bieden, zo blijkt uit het nieuwe verslag. Deze kloof is het grootst onder bevolkingsgroepen met lagere inkomens.
Het rapport van werkgroep II is het tweede deel van het zesde evaluatierapport (AR6) van het IPCC, dat dit jaar zal worden voltooid.
"In dit rapport wordt de onderlinge afhankelijkheid van klimaat, biodiversiteit en mensen erkend en worden natuurwetenschappen, sociale wetenschappen en economische wetenschappen sterker geïntegreerd dan in eerdere IPCC-beoordelingen", aldus Hoesung Lee. "Het benadrukt de urgentie van onmiddellijke en meer ambitieuze actie om klimaatrisico's aan te pakken. Halve maatregelen zijn niet langer een optie."
Er zijn opties om ons aan te passen aan een veranderend klimaat. Dit rapport biedt nieuwe inzichten in het potentieel van de natuur om niet alleen de klimaatrisico's te verminderen, maar ook het leven van de mensen te verbeteren.
"Gezonde ecosystemen zijn beter bestand tegen klimaatverandering en leveren levenskritische diensten zoals voedsel en schoon water", aldus Hans-Otto Pörtner, medevoorzitter van IPCC-werkgroep II. "Door aangetaste ecosystemen te herstellen en 30 tot 50% van de habitats op het land, in de rivieren en in de oceanen op een doeltreffende en billijke manier in stand te houden, kan de samenleving profiteren van het vermogen van de natuur om koolstof te absorberen en op te slaan en kunnen we sneller vooruitgang boeken op weg naar duurzame ontwikkeling, maar adequate financiering en politieke steun zijn essentieel.
De wetenschappers wijzen erop dat de klimaatverandering in wisselwerking staat met mondiale trends zoals niet-duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen, toenemende verstedelijking, sociale ongelijkheid, verliezen en schade door extreme gebeurtenissen en een pandemie, waardoor de toekomstige ontwikkeling in gevaar komt.
"Uit onze evaluatie blijkt duidelijk dat voor de aanpak van al deze verschillende uitdagingen iedereen - regeringen, de particuliere sector, het maatschappelijk middenveld - moet samenwerken om bij de besluitvorming en de investeringen prioriteit te geven aan risicobeperking en aan billijkheid en rechtvaardigheid", aldus Debra Roberts, medevoorzitter van werkgroep II van het IPCC.
"Op die manier kunnen verschillende belangen, waarden en wereldvisies met elkaar in overeenstemming worden gebracht. Door wetenschappelijke en technologische knowhow samen te brengen met inheemse en lokale kennis, zullen oplossingen doeltreffender zijn. Als we er niet in slagen een klimaatbestendige en duurzame ontwikkeling tot stand te brengen, zal dat leiden tot een suboptimale toekomst voor mens en natuur."
Dit rapport biedt een gedetailleerde beoordeling van de effecten van klimaatverandering, de risico's en de aanpassing in steden, waar meer dan de helft van de wereldbevolking woont. De gezondheid, het leven en de bestaansmiddelen van de mensen, alsook hun bezittingen en kritieke infrastructuur, met inbegrip van energie- en vervoerssystemen, ondervinden steeds meer de negatieve gevolgen van de gevaren van hittegolven, stormen, droogte en overstromingen, alsook van de traag optredende veranderingen, waaronder de stijging van de zeespiegel.
"De toenemende verstedelijking en klimaatverandering zorgen samen voor complexe risico's, vooral voor steden die al kampen met een slecht geplande stedelijke groei, veel armoede en werkloosheid en een gebrek aan basisvoorzieningen", aldus Debra Roberts.
"Maar steden bieden ook kansen voor klimaatactie - groene gebouwen, betrouwbare aanvoer van schoon water en hernieuwbare energie, en duurzame transportsystemen die stedelijke en plattelandsgebieden met elkaar verbinden, kunnen allemaal leiden tot een meer inclusieve, rechtvaardigere samenleving."
Er zijn steeds meer aanwijzingen van aanpassingen die onbedoelde gevolgen hebben gehad, bijvoorbeeld de vernietiging van de natuur, het in gevaar brengen van het leven van mensen of een toename van de uitstoot van broeikasgassen. Dit kan worden vermeden door iedereen bij de planning te betrekken, aandacht te besteden aan rechtvaardigheid en billijkheid, en een beroep te doen op de kennis van de inheemse bevolking en de plaatselijke bevolking.
Klimaatverandering is een mondiale uitdaging die lokale oplossingen vereist en dat is de reden waarom de bijdrage van Werkgroep II aan het zesde evaluatierapport van het IPCC (AR6) uitgebreide regionale informatie biedt om een klimaatbestendige ontwikkeling mogelijk te maken.
In het rapport wordt duidelijk gesteld dat een klimaatbestendige ontwikkeling nu al een uitdaging vormt bij de huidige opwarming van de aarde. Het zal nog moeilijker worden als de opwarming van de aarde meer dan 1,5°C (2,7°F) bedraagt. In sommige regio's zal het onmogelijk worden als de opwarming van de aarde meer dan 2°C bedraagt. Deze belangrijke bevinding onderstreept de urgentie van klimaatactie, met de nadruk op billijkheid en rechtvaardigheid. Adequate financiering, technologieoverdracht, politiek engagement en partnerschap leiden tot een meer doeltreffende aanpassing aan de klimaatverandering en een vermindering van de uitstoot.
"Het wetenschappelijke bewijs is ondubbelzinnig: de klimaatverandering vormt een bedreiging voor het menselijk welzijn en de gezondheid van de planeet. Elk verder uitstel van gecoördineerde wereldwijde actie zal een kort en snel sluitend venster missen om een leefbare toekomst veilig te stellen," aldus Hans-Otto Pörtner.
