De opslag van energie wordt steeds belangrijker naarmate we meer duurzame energie gebruiken in Nederland. Niet alleen de opslag van elektriciteit, maar ook van moleculen (bijvoorbeeld gas en waterstof) en warmte. Deze drie energievormen zullen nodig zijn om te zorgen dat er voldoende flexibiliteit is in een energiesysteem met meer variabele energiebronnen, zoals zon en wind. Vandaag wordt de Routekaart Energieopslag met de Tweede Kamer gedeeld met daarin de belangrijkste stappen om energieopslag in Nederland te vergroten.
Het opslaan van energie biedt een aantal grote voordelen voor het energiesysteem. Wanneer er meer duurzame energie wordt geproduceerd dan nodig is, bijvoorbeeld met zonne- en windenergie, kan dat opgeslagen worden voor periodes dat dit er veel minder is. Een ander voordeel is dat het elektriciteitsnet meer ontlast wordt omdat niet alle opgewekte elektriciteit in een keer het net op moet. Daarnaast kan opslag zorgen voor strategische voorraden en leveringszekerheid.
Minister Rob Jetten: “Hoeveel opslag we precies nodig hebben is lastig te voorspellen. Maar we weten wel dat energieopslag cruciaal wordt in ons energiesysteem. Met het Nationaal Plan Energiesysteem proberen we de vraag naar de verschillende soorten energie zo scherp mogelijk in beeld te krijgen. Bijvoorbeeld hoeveel elektriciteit nodig zal zijn voor de industrie, of hoeveel van welke energiebron de gebouwde omgeving gaat gebruiken voor de warmtevoorziening. Met de Routekaart Energieopslag brengen we de verwachte ontwikkelingen in Nederland in kaart en welke acties nodig zijn om opslag te bevorderen, op korte en lange termijn.”
Voor de verplichting van opslag bij zonneparken is besloten € 416,6 miljoen te reserveren met de Voorjaarsnota. Omdat we verwachten dat er in de toekomst een flink vermogen aan batterijen nodig zal zijn, kijken we met landelijk netbeheerder TenneT waar deze batterijen precies moeten komen. Daarnaast bekijken we hoe opslag mogelijk is in regio’s, buurten en huishoudens. Ook nieuwe toepassingen en technieken worden onderzocht, waaronder innovatieve technieken met een langere opslagduur – bijvoorbeeld Compressed Air (CAES), Liquefied Air (LAES) en flowbatterijen. Voor het slim aansluiten van elektrische auto’s op het net, waarbij je dubbel gebruik maakt van de batterij (voor rijden en ondersteuning van het net), is met de Voorjaarsnota € 403,8 miljoen gereserveerd, bovenop het bedrag voor de verplichting van opslag bij zonneparken.
Voor moleculenopslag (o.a. gas en waterstof) zal EZK onder meer met IenW op korte termijn een langetermijnvisie voor gasopslagen opstellen, beleid maken voor nieuwe vormen van ondergrondse energieopslag, verkennen hoe financiële zekerheid voor opslag in zoutcavernes kan worden gegarandeerd en een pilot ontwikkelen voor waterstofopslag in gasvelden. Met de voorjaarsnota is € 125 miljoen gereserveerd om de financiële risico’s te dekken van grootschalige waterstofopslag. Dit bedrag kan verdubbeld worden voor extra cavernes indien nodig. We verwachten dat voor bovengrondse moleculenopslag veel van de bestaande infrastructuur kan worden hergebruikt.
Warmteopslag vormt een belangrijke aanvulling op andere opslagtechnieken. Het speelt een belangrijke rol in de warmtepiekvraag in de winter en kan bijvoorbeeld ingezet worden om overtollige elektriciteit om te zetten naar warmte. Om tot voldoende capaciteit te komen en warmteopslag voor eindgebruikers beter toegankelijk te maken, zijn innovaties en verdere opschaling nodig. Om de bekendheid van de voordelen van warmteopslag te vergroten, wordt door EZK en RVO verdere informatie gegeven aan gemeentes (vooral voor seizoensopslag) en industrie (in het bijzonder voor korte-termijn opslag).
