Tussen juni 2021 en juni 2022 heeft de Leerkring Klimaatadaptatie in Aardgasvrije Wijken verschillende bijeenkomsten georganiseerd voor projectleiders van gemeenten die bezig zijn om wijken aardgasvrij te maken. Met de bijeenkomsten wilde ze kennis verzamelen over hoe je wijken naast aardgasvrij ook klimaatadaptief kunt inrichten. De verzamelde resultaten zijn nu gebundeld in een kennisoverzicht.
Houd je je bezig met de warmtetransitie of klimaatadaptatie en zoek je naar manieren om deze opgaven aan elkaar te koppelen? Dan kan dit kennisoverzicht met vragen, praktijkvoorbeelden, aanbevelingen en tips je op weg helpen. Het overzicht is ingedeeld in drie thema’s: participatie, governance en maatregelen.
Het kennisoverzicht laat zien dat klimaatadaptatie koppelen aan de warmtetransitie verschillende voordelen oplevert. Het versterkt bijvoorbeeld je communicatie: je verhaal wordt sterker als je de wijk niet alleen van het gas afhaalt, maar ook groener maakt. Samen past dat goed in het beeld van een toekomstbestendige wijk. Daarnaast zorgen adaptatiemaatregelen vaak voor tevreden bewoners, omdat hun buitenruimte er direct aangenamer en aantrekkelijker van wordt. Denk aan de eenvoudige aanleg van geveltuintjes. Als je zo’n groene maatregel combineert met de overstap op een warmtenet, kan dat het draagvlak voor dat laatste vergroten.
In het kennisoverzicht staat ook een voorbeeld uit de praktijk van hoe je bewoners betrekt bij het aardgasvrij en klimaatadaptief maken van wijken. Daarbij geeft de leerkring tips om participatie met bewoners tot een succes te brengen. Een paar voorbeelden:
Zorg dat voor alle deelnemers duidelijk is wat ze kunnen inbrengen en wat ze kunnen verwachten.
Maak de bewoners duidelijk welke voordelen zij hebben van de maatregelen.
Maak voor jezelf duidelijk wat je met het participatieproces wilt bereiken.
Maak verschillende werkgroepen: de ene werkgroep vraagt meer tijd dan de andere. Zo kunnen ook mensen meedoen die niet veel tijd hebben.
Gebruik ‘oliemannetjes’: mensen die op de achtergrond zorgen voor verbinding tussen partijen.
Om klimaatadaptatie en aardgasvrije maatregelen in een wijk slim te koppelen, is een goede governance heel belangrijk. Amsterdam werkt bijvoorbeeld aan een structuur in haar governance om klimaatadaptatie en andere opgaven in samenhang te kunnen aanpakken. Zij gebruikt daarvoor in haar planvorming een ‘tussenschaal’. Dat werkt zo: eerst wordt op strategisch niveau besloten welke opgaven in een stad aangepakt gaan worden. Uiteindelijk wordt per wijk of project besloten hoe en waar welke maatregelen genomen worden: het operationele niveau. Maar daartussen, op het tactische niveau, zit het niveau van de integrale besluitvorming. Dit noemt de gemeente Amsterdam ook wel de tussenschaal. Op dit niveau worden de integrale gebiedsplannen ontwikkeld. Daarnaast heeft Amsterdam een tool ontworpen waarmee ze goed inzicht krijg in de ondergrond. Hierdoor kan ze makkelijker beslissingen nemen.
Kennisoverzicht Leerkring Klimaatadaptatie in Aardgasvrije Wijken (pdf, 1.2 MB)
