Klimaatverandering heeft ook gevolgen voor haveninfrastructuur. Sweco-experts uit Nederland en België hebben samen met North Sea Port, Port of Antwerp-Bruges en het het Vlaamse Departement Mobiliteit en Openbare Werken een praktische methode ontwikkeld om deze gevolgen in kaart te brengen: de klimaatstresstest.
Vanuit de North Sea Port raamovereenkomst voor advies op vlak van milieu, ruimtelijke ontwikkeling en veiligheid, werd Sweco gevraagd om met de betrokken havenbedrijven, overheden (o.a. Rijkswaterstaat, Provincie Zeeland, Stad Gent en de gemeenten Evergem, Zelzate, Terneuzen, Borssele en Vlissingen) en kennisinstellingen (Universiteit Antwerpen en VITO) een methodiek op te zetten om de impact van klimaatverandering op de havens te toetsen.
Juist onze vitale en kwetsbare infrastructuur verdient extra aandacht als we kijken naar de gevolgen van klimaatverandering. Bij uitval kunnen de menselijke, milieu- en economische gevolgen enorm zijn. De klimaatstresstest onderzoekt de gevolgen van klimaatverandering, zoals zeespiegelstijging, hevige regenval, hittegolven of droogte. – Martijn Steenstra, adviseur klimaatadaptatie bij Sweco
Met de klimaatstresstest kunnen bedrijven en overheden in vijf stappen een helder inzicht verwerven in de risico’s van klimaatverandering voor hun infrastructuur en ruimtelijke ontwikkeling. Denk aan percelen die deels onderwater staan, het ontoegankelijk worden van wegen en spoorwegen tijdens extreem weer of het verstoord geraken van data- en telecommunicatie. Of het uitvallen van koelinstallaties door extreme hitte en het onderlopen van opslagplaatsen van gevaarlijke stoffen. Door mogelijke klimaatgevolgen te identificeren, kunnen gerichte maatregelen worden genomen bij nieuwbouwprojecten of kan worden meegekoppeld met renovatieprojecten, zowel op gebiedsniveau als op perceelniveau.
Deze methode is toepasbaar in zowel Nederlandse als Belgische havengebieden. Ze werd vooraf in drie gebieden uitgetest: het Noordelijk Sloegebied in Vlissingen in het Zeeuwse deel van North Sea Port, bij ArcelorMittal in het Gentse deel, en op het Oosterweeleiland in Antwerpen.
Met de klimaatstresstest beschikken havenbedrijven nu over een krachtig hulpmiddel om hun kwetsbare infrastructuur te identificeren en vervolgens aan te passen aan de veranderende klimaatomstandigheden. De dialoog aan gaan met tal van belanghebbenden zal hierbij centraal staan. Voor goede planning is namelijk zowel kennis van object en bedrijfsvoering noodzakelijk als van klimaateffecten. Door deze werelden bij elkaar te brengen ontstaat daadwerkelijk inzicht in relevante risico’s en daarmee de mogelijkheid proactief maatregelen te nemen. Dit draagt bij aan de toekomstbestendigheid van de havens en hun cruciale infrastructuur.
Vanuit Sweco hebben we onze meerwaarde laten zien aan de klant door in een cross-border samenwerking onze regionale kennis te koppelen aan onze landelijke expertise. Daarmee heeft het grensoverschrijdende havenbedrijf North Sea Ports een heldere methodiek om de impact van klimaatverandering in beeld te brengen. – Laurens van der Schraaf, projectleider water en klimaatadaptatie bij Sweco
Tijdens de risicoanalyse gingen we in dialoog met stakeholders en werd een risicomatrix met praktijkervaringen uit verschillende testgebieden opgesteld. Deze matrix werd de basis voor een reeks high-level maatregelen, die de ruggengraat vormen van het klimaatadaptatieprogramma van de haven. Met elke dialoog en test samen met de doelgroep hebben we onze methodiek verfijnd, op weg naar concrete, veerkrachtige oplossingen voor de havens van morgen.
Het betrekken van een breed scala aan stakeholders, zoals havenautoriteiten, lokale overheden, bedrijven en milieuorganisaties, was cruciaal. Hun inzichten en expertise waren onmisbaar voor het creëren van een realistische en effectieve methodiek. Door interactieve sessies werkten we samen aan de methodiek die helpt bij het vormgeven van adaptieve en toekomstbestendige haveninfrastructuur. Dit cocreatieve proces zorgde voor betrokkenheid, draagvlak en uiteindelijk een robuuste klimaatstresstest die aansluit bij de unieke behoeften van elke stakeholder.
