Klimaatverandering heeft impact op jouw assets: hoe pak jij het aan?

Iedere asset-intensieve organisatie krijgt van binnen en buiten de organisatie vragen over de omgang met klimaatverandering. Dat is niet gek. De recente wateroverlast in Limburg laat zien dat extreme regen of hitte iedereen kan overkomen:

Zijn onze assets klaar voor extreem zware regenval zoals in Limburg?
Wat doen wij aan duurzaamheid en circulariteit bij de aanleg en onderhoud van onze assets?
Is onze begroting voor beheer en onderhoud wel toegerust op de impact van extreem weer?

De opgave: duurzaam, circulair en klimaatbestendige assets

Omgang met klimaatverandering kent twee kanten: adaptatie en mitigatie. Mitigatie is het afremmen of zelfs voorkomen van klimaatverandering door minder CO2-uitstoot en stimulering van circulaire omgang met materialen. Omdat asset-intensieve organisaties veel materialen gebruiken is de potentiële impact groot. Adaptatie is het aanpassen aan klimaatverandering. Omdat waardevolle assets van organisaties worden blootgesteld aan weersextremen is de potentiële schade enorm. Dit vraagt om klimaatbestendige assets.

'Handelen wij proactief of reactief ten aanzien van klimaatverandering?'

Rode lijnen

Om de (organisatorische) opgaven te realiseren hebben wij uit onze praktijkervaring bij asset-intensieve organisaties een aantal terugkerende rode lijnen opgehaald (zie onderstaand figuur). Dit figuur geeft handvatten om gerichte actie te ondernemen. In de praktijk is de ontwikkeling meestal iteratief zonder één concreet startpunt. Niet alle onderdelen zien we overal. Ongeacht de situatie of context kan iedere organisatie stappen ondernemen om het beleid, programma of project in kwestie aan te scherpen. We lichten de verschillende onderdelen uit:

• Agenderen: Om duurzame, circulaire en klimaatbestendige assets onderdeel te laten worden van de organisatiedoelen moet je aandacht losmaken. Dat kan op vele manieren, op verschillende plekken. Bijvoorbeeld door inspirerende themabijeenkomsten of het benutten van (bijna) calamiteiten.

• Visievorming en doelen stellen: Wat wil je zijn als organisatie? Doelen stellen gaat gemakkelijker als geredeneerd wordt vanuit de toekomstige vragen die op de organisatie afkomen. Daarbij denken we niet alleen aan klimaatprognoses, maar ook de directe klantvraag. Neem afstand en kijk wat de nieuwe situatie nodig heeft, stel op basis van een eigen visie heldere doelen ten aanzien van duurzaamheid, circulair en klimaatadaptatie.

• Technisch onderzoek: Om te weten wat de impact van weersextremen is, zien wij dat er technisch onderzoek wordt gedaan naar de gevolgen van klimaatverandering. Dit onderzoek geeft inzicht in kwetsbaarheden waarbij rekening gehouden moet worden met de onzekerheid rond de uitkomsten. Aanvullend gesprek met (ervarings)deskundigen in de organisatie is dus nodig om een compleet beeld van de risico’s te krijgen.

• Expliciete risico-afweging: Er zijn altijd meer kwetsbaarheden en risico’s dan je in een ideale situatie zou wensen, en risico’s mitigeren kost geld. Prioriteren is dus nodig. Welke assets zijn essentieel om aan onze prestatie-eisen te voldoen? Welke kwetsbaarheden moeten als eerste worden weggenomen? Expliciteer risico’s, voer samen het gesprek en maak de bewuste keuze om risico’s te accepteren of aan te pakken.

• Strategie opstellen: Hoe wil je de organisatiedoelen bereiken? Dat omschrijf je in de strategie. De strategie bevat informatie over de uitgangspunten, handelingsruimte en keuzes binnen de organisatie. Ga je op korte termijn preventief handelen of accepteer je de huidige risico’s en ga je aan de slag bij logische vervangingsmomenten?

• Uitvoeringsprogramma opstellen: Wat ga je wanneer doen? Hoe borg je de bijkomende belangen in de bestaande werkzaamheden? Passen de extra werkzaamheden binnen de meerjarenbegroting of is er extra budget nodig? Kosten gaan voor de baten uit, schade voorkomen is vaak goedkoper dan achteraf repareren. Maar dit vraagt waarschijnlijk extra inzet op de begroting.

• Werkwijze borgen en organisatievragen beantwoorden: Neem de betrokken medewerkers mee in de betekenis, veranderingen én kansen voor verduurzamen en klimaatadaptatie in relatie tot hun werkzaamheden. Daarbij volgt de vorm de inhoud. Nieuwe inzichten kunnen leiden tot andere organisatiestructuren.

'Gaan wij bij renovatie of einde levensduur anders dimensioneren met oog op klimaatverandering en weersextremen?'

Ontwikkeling van duurzaam en klimaatadaptief asset management: een gezamenlijke opgave

Het recente IPCC-rapport laat zien dat klimaatverandering een gigantische uitdaging is waarvoor we alle zeilen moeten bijzetten. Dat kan alleen gezamenlijk. In onze opdrachten over klimaatbestendig asset management, verduurzaming en circulariteit zien we dat de problematiek, en daarmee de aanpak, overal anders is.