Om stad en regio voor te bereiden op de gevolgen van extreem weer werken Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen samen aan het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Dit betekent dat elke gemeente in kaart moet brengen wat de risico’s zijn en wat zij moeten doen om in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig te zijn. De gemeente Leiden heeft TwynstraGudde en Wareco gevraagd om te ondersteunen bij de risicodialogen, die bijdragen aan een strategie voor een klimaatbestendig Leiden.
De gemeente Leiden heeft heldere doelen opgesteld om in 2050 klimaatbestendig te zijn. Zo wil Leiden de effecten van langdurige droogte, extreme hitte en overstromingen beperken en de stad zichtbaar groener maken. Daarbij heeft de gemeente speciale aandacht voor vitale functies, zoals ziekenhuizen.
Als gemeente kun je echter niet alleen zorgen voor een klimaatbestendig Leiden. De stad is voor een groot deel ook in het bezit van bewoners, bedrijven en woningcorporaties. Daarom betrekt Leiden externe partijen bij klimaatadaptatie, onder andere door urgente klimaatrisico’s te bespreken en te beoordelen in klimaatgesprekken.
Klimaatverandering heeft op verschillende beleidsterreinen impact. Maar niet alle gevolgen van klimaatverandering zijn even urgent. Voor risicodialogen geldt: eerst ons huiswerk doen, daarna aan de slag. Daarom zijn eerst 50 Leidse klimaatrisico’s geprioriteerd met een afwegingskader. De belangrijkste tien zijn bestuurlijk afgewogen en teruggebracht tot vijf klimaatrisico’s, waarover Leiden klimaatgesprekken heeft gevoerd. Het terugbrengen van de brede risico’s tot concrete problemen zorgt ervoor dat je focust op een compact aantal belangrijke partners, waarmee we doelgerichte klimaatgesprekken kunnen voeren.
In totaal hebben we vijf klimaatgesprekken gevoerd. Elk klimaatgesprek is een rond traject, dat uit drie fases bestaat: beeldvorming, beoordeling en besluitvorming. Een van de gesprekken ging over de impact van hittestress op de bewegingsvrijheid van ouderen. Kunnen ze bij hitte bijvoorbeeld veilig hun dagelijkse activiteiten blijven uitvoeren? En waar gaan ze naartoe om verkoeling te zoeken? In samenwerking met de ingenieurs van Wareco hebben we met een hittekaart de koele plekken inzichtelijk gemaakt. Voor dit gesprek hebben we met woonzorginstellingen, ouderen en voorzitters van de cliëntenraad van verschillende woonzorglocaties gesproken.
Een ander gesprek ging over de gevolgen van klimaatverandering voor de ziekenhuizen in de stad. Hierbij is uitgezocht welke risico’s ziekenhuizen lopen bij extreem weer. Op welke manier kan water bijvoorbeeld het ziekenhuis instromen bij hevige regenbuien? Wat zijn de effecten van extreme hitte? En welke gevolgen dit heeft voor de continuïteit van zorg en veiligheid van patiënten in het gebouw?
Tijdens elk gesprek hebben we met de partners uit de stad de risico’s beoordeeld, rollen en verantwoordelijkheden benoemd, en daar waar nodig actiepunten opgesteld. De risicodialogen hebben zo gezorgd voor bewustwording over de uitdagingen, inzicht in elkaars belangen en gezamenlijk onderschreven doelen voor een klimaatbestendig Leiden.
Samen hebben de vijf risicodialogen bijgedragen aan de strategie voor een klimaatbestendig Leiden in 2050. Hierin hebben we van elke risicodialoog de feiten en risico’s in beeld gebracht, beoordeeld en voorzien van vervolgacties.
Omdat de risico’s van klimaatverandering betrekking hebben op de stad als geheel, is samenwerking cruciaal. Bij het traject is daarom niet alleen het projectteam klimaatadaptatie betrokken geweest, maar ook collega’s van andere domeinen. Daarnaast is er een goede samenwerking geweest met de externe partners.
