In 2023 bestond ruim 20 procent van het Nederlandse landoppervlak uit (half)natuurlijke ecosystemen, zoals bos, heide of duinen. Dit oppervlak groeide van 2016 tot en met 2023 met 285 vierkante kilometer. Dit is te vergelijken met ongeveer 40 duizend voetbalvelden. In deze periode kwam er vooral meer natuurlijk grasland bij, waar het beheer gericht is op het bevorderen van biodiversiteit. Ook de bebouwing nam toe. Dit blijkt uit de nieuwe herziene cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
Ecosystemen zijn gebieden met een specifieke samenstelling van planten, dieren, bodem en andere kenmerken, variërend van bos en heidegebieden tot akkerland en bebouwd gebied. De ecosystemen zijn in dit bericht ingedeeld volgens de cijfers van de Natuurlijk kapitaalrekeningen. Deze internationaal vergelijkbare cijfers kunnen afwijken van andere indelingen en definities.
Op land zijn akker- en tuinbouwgebied en het agrarisch (inclusief overig) grasland de grootste ecosystemen (samen 19,2 duizend vierkante kilometer). Daarna volgen de bebouwde omgeving en verschillende (half)natuurlijke ecosystemen, zoals bosgebieden.
Nederland bestond ook voor 7,9 duizend vierkante kilometer uit zoet- en zoutwater, zoals rivieren en meren, de Waddenzee en de Noordzee.
Een deel van de ecosystemen behoort tot (half)natuurlijke ecosystemen. Dit zijn gebieden waarbij de mens de ecologische processen niet of deels beïnvloedt. (Half)natuurlijke ecosystemen op land zijn bossen, heide en inlandige zandgebieden, moeras- en veengebieden en duin- en kustgebieden. Ook het (half)natuurlijk grasland en specifieke vormen van voor natuurdoeleinden beheerde akker- en tuinbouwgebieden tellen mee.
In 2023 besloegen deze (half)natuurlijke ecosystemen op land in Nederland samen 6,8 duizend vierkante kilometer. Dit is ruim 20 procent van het landoppervlak (exclusief water). Van deze (half)natuurlijke ecosystemen op land zijn bosgebieden de grootste (3,7 duizend vierkante kilometer).
Het oppervlak (half)natuurlijk grasland nam met 255 vierkante kilometer toe. Ook de hoeveelheid bos (28 vierkante kilometer) en heide en inlandige zandgebieden (15 vierkante kilometer) namen toe. Moeras- en veengebieden (7 vierkante kilometer), natuurlijk akkerland (4 vierkante kilometer) en duin- en kustgebieden (3 vierkante kilometer) namen licht af.
Het oppervlak bebouwde omgeving en stedelijk groen nam in dezelfde periode toe met 111 vierkante kilometer. Een groter deel van Nederland is nu dus bebouwd gebied. Deze verandering ging samen met een afname van agrarisch en overig grasland. Deze ecosystemen krompen met 457 vierkante kilometer, een daling van 5 procent. Agrarisch en overig grasland is voor een deel omgezet naar bebouwing en akker- en tuinbouwgebied, maar ook voor een deel veranderd in natuurlijk grasland door uitbreiding van het natuur- en landschapsbeheer.
Gelderland had in 2023 met 1,4 duizend vierkante kilometer het grootste oppervlak (half)natuurlijke ecosystemen op land. Ruim een vijfde van het totale (half)natuurlijke ecosysteemareaal op land ligt in deze provincie. Gelderland heeft ook in verhouding het grootste aandeel (half)natuurlijke ecosystemen ten opzichte van het totale landoppervlak, gevolgd door Drenthe, Limburg en Noord-Brabant.
